Kur jemi në një ambient relaksues si pishina apo deti, mendja na shkon te pushimi, freskia dhe zbavitja. Por në një moment të vetëm, gjithçka mund të marrë kthesë dramatike. Mbytja ndodh në heshtje, pa britma, pa përpëlitje të dukshme si në filma. Prandaj, njohja e shenjave dhe mënyrave të duhura për të ndërhyrë mund të shpëtojë jetë.
1.Mos e nënvlerësoni rrezikun
Mbytja mund të ndodhë brenda pak minutash dhe nuk është gjithmonë e dukshme. Njerëzit që po mbyten shpesh nuk bërtasin apo nuk kërkojnë ndihmë, sepse janë të përqendruar te frymëmarrja. Shenjat përfshijnë:
Lëvizje të çrregullta të duarve,
Pamundësi për të qëndruar mbi sipërfaqe,
Heshtje e papritur ose mungesë reagimi,
Trup i palëvizshëm mbi ujë ose që fundoset ngadalë.
Nëse vini re dikë që sillet ndryshe nga zakonisht në ujë, mos prisni që të jetë “gjithçka në rregull”. Është më mirë të gaboni duke ndihmuar, sesa të pendoheni që nuk vepruat.
2.Thërrisni menjëherë për ndihmë
Në çdo situatë emergjente, hapi i parë është të kërkoni ndihmë. Thërrisni:
Rojën e plazhit (nëse ka),
Një të rritur tjetër në afërsi,
Ose telefononi urgjencën (numri 127 në Shqipëri).
Ndërsa thërrisni për ndihmë, mos e hiqni shikimin nga personi në rrezik. Sytë tuaj mund të jenë udhëzimi më i mirë për ndihmuesit që vijnë.
3.Mos u hidhni menjëherë në ujë – përveç nëse jeni të trajnuar
Instinkti natyror mund të jetë të hidheni për ta shpëtuar, por kjo është e rrezikshme. Njerëzit që po mbyten mund të kapen fort pas jush, duke ju fundosur edhe ju. Nëse nuk jeni të trajnuar për shpëtim në ujë:
Përdorni një objekt të zgjatur (shkop, peshqir, lopatë),
Hidhni një mjet notues (bojë shpëtimi, shishe plastike të mbyllura, goma uji),
Flisni qetësisht me personin për ta mbajtur të vetëdijshëm dhe të qetë deri në mbërritjen e ndihmës.
4.Nëse jeni të trajnuar, ndërhyni me kujdes
Nëse keni njohuri për shpëtimtarinë ujore, veproni me qetësi dhe teknikë.
Afrojuni viktimës nga pas, shmangni përballjen ballë për ballë dhe mbani kontakt me sipërfaqen e ujit sa më shumë që të jetë e mundur. Përdorni mjetet ndihmëse dhe mos rrezikoni veten nëse personi është shumë agresiv në panik.
5.Pas shpëtimit, jepni ndihmën e parë
Nëse personi është pa ndjenja:
Kontrolloni frymëmarrjen dhe pulsin,
Filloni menjëherë RCP (reanimim kardiopulmonar) nëse nuk merr frymë,
Sigurohuni që rrugët e frymëmarrjes janë të lira nga uji.
Ndihma e parë mund të bëjë dallimin mes jetës dhe vdekjes deri në mbërritjen e profesionistëve. Nëse nuk dini si të bëni RCP, kërkoni ndihmë nga dikush tjetër ose udhëzime nga operatori i urgjencës.
6.Parandalimi është shpëtim
Gjithçka nis përpara se të ndodhë emergjenca. Disa masa parandaluese për të shmangur mbytjen:
Mos e lini kurrë një fëmijë pa mbikëqyrje në ujë, as edhe për një sekondë.
Mos notoni vetëm, sidomos në det.
Përdorni jelekë shpëtimi për fëmijë ose për ata që nuk dinë të notojnë mirë.
Mos hyni në ujë nëse keni konsumuar alkool.
Mësoni teknikat bazë të shpëtimit dhe të ndihmës së parë – mund të jenë investimi më i rëndësishëm në jetë.
Në përfundim
Shpëtimi i dikujt që po mbytet nuk është vetëm një akt heroizmi, por një përgjegjësi humane. Duke ditur si të reagoni me maturi dhe duke qenë të përgatitur, mund të bëheni ndihmë vendimtare në momentet më kritike. Uji është për kënaqësi, por meriton gjithashtu respekt dhe kujdes.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
