Secili prej nesh është një qenie unike dhe e çmuar thjesht duke qenë në botë, edhe nëse ndonjëherë e harrojmë atë. Ne si gjithë të tjerët.
Ndonjëherë ne ngecim në idenë se opinionet, gjykimet ose parashikimet e njerëzve të tjerë janë i vetmi realitet i mundshëm dhe përfundojmë duke e pranuar atë dhe duke e bërë atë tonën. Kjo ndodh sepse jemi të bindur se të tjerët vlejnë më shumë se ne dhe se, prandaj, gjithçka që ata thonë është domosdoshmërisht e vërtetë dhe duhet pranuar pa diskutim.
Kur kërkimi i miratimit nga ata përreth nesh bëhet zakon, ne nuk bëjmë gjë tjetër veçse dobësojmë vetëvlerësimin tonë tashmë të ulët. Kjo ndodh sepse ne nuk jemi në gjendje t’i japim peshën e duhur vlerave dhe dëshirave tona.
Ndjejmë nevojën që të tjerët t’i japin dritën jeshile çdo qëllimi, ëndrre apo dëshire që kemi. Nëse, atëherë, ky miratim nuk ndodh, ne bllokojmë veten dhe heqim dorë nga jeta që do të donim vërtet të jetonim. Vetëvlerësimi , gjithnjë e më i ulët, mbetet në ngërç për sa kohë që dikush jashtë na duartroket ose na njeh. Nëse kjo nuk ndodh, ne priremi të besojmë se është më mirë të braktisim dëshirat tona, sepse ato janë thjesht marrëzi. Pikërisht në këtë pikë jeta jonë merr tone gri.
Nuk mundesh
Cili është kuptimi i saktë i kësaj fjalie? Kur dikush na thotë “nuk mundesh”, ata përpiqen të na thonë se aftësitë tona nuk janë në lartësinë e detyrës , se nuk jemi në lartësinë e saj ose se kemi shumë kufizime për të pasur sukses. Pyetja e vërtetë duhet të jetë, si mund ta dimë nëse nuk e kemi provuar?
Disa besojnë se përvojat e kaluara përcaktojnë gjithçka që do të ndodhë në të tashmen nëse dikush e gjen veten në një situatë të ngjashme. Në një farë mase, intuita jonë funksionon ashtu si kjo, dhe ndonjëherë nuk është krejtësisht e gabuar, por jo gjithmonë është e vërtetë. Ndonjëherë kjo ndjenjë lind nga një mendim joreal: personi i djeshëm nuk është i njëjtë me personin e sotëm apo të nesërm.
Rrethanat ndryshojnë, ashtu si guximi, vlerat ose motivimi. Nëse nuk arritëm të arrijmë atë që aspironim dje, pavarësisht nga arsyet, nuk do të thotë se nuk mund ta arrijmë në të ardhmen.
Të luash fallxhorët nuk është një strategji e mirë nëse dëshiron të jetosh në liri, aq më pak të besosh hamendjet e të tjerëve. Nëse “nuk mundesh” famëkeq bëhet një justifikim për të mos ndjekur atë që ne besojmë, ne do t’u tregojmë të drejtë vetëm të gjithë atyre që kanë një mendim negativ për ne. Duke mos u përpjekur, ne do t’u konfirmojmë atyre se nuk mund ta bëjmë.
Megjithatë, thellë brenda vetes e dini se keni cilësitë, dëshirën dhe aftësitë e nevojshme. Problemi i vetëm është se kërkimi i miratimit nga të tjerët vepron si një frenim, duke ju bërë të besoni se pa shtytje nga jashtë, nuk mund ta bëni vetëm. Këtu duhet të ndërroni marshin dhe të hapni të dy veshët: lërini mendimet e të tjerëve të hyjnë nga njëra anë, lërini të dalin nga tjetra.
Duke filluar që tani, mundeni. Do të ndaloni t’i kushtoni vëmendje opinioneve të jashtme, duke i respektuar ato. Ndonjëherë pa to do të ndiheni të humbur, por mbani në mend se drejtimi i rrugës së madhe që është jeta juaj mund të vendoset vetëm nga ju: jeni të vetmit që e jetoni atë.
Shiko si e bëj
Të qenit i sigurt në aftësitë e veta është pjesë e asaj që quhet vetë-efikasitet: një variabël që ndikon në të gjitha veprimet tona dhe ndikohet fuqishëm nga ajo që mendojmë për veten. Mendime që nga ana e tyre përfshijnë një pafundësi mendimesh të tjera më konkrete të lidhura me fuqinë për të vepruar që ne ushtrojmë në fusha të ndryshme të jetës sonë.
Të menduarit realisht për veten ushqen ndjenjat e sigurisë dhe vetëbesimit. Nga ana tjetër, veprimet tona kanë aftësinë t’i përforcojnë ato mendime.
Nëse filloni të lëvizni një marsh, pjesa tjetër e sistemit do të fillojë automatikisht të lëvizë. Prandaj, një metodë e shkëlqyer për të fituar besimin e nevojshëm për të jetuar, për të vepruar dhe për të injoruar opinionet e jashtme, është të vësh në praktikë vendosmërinë : është aftësia për të riafirmuar veten jashtë mjedisit përreth, duke e respektuar gjithmonë atë.
Ndjenja që pohimi lë në trupin tuaj është aq e këndshme, saqë privimi nga ajo duket e palogjikshme, pavarësisht nëse veproni në mënyrë agresive ndaj të gjithëve ose i thoni “po” gjithçkaje, duke i kushtuar shumë vëmendje asaj që ju thuhet pa e vënë në dyshim. Në të dyja rastet, në fakt, do të humbisni edhe vetëvlerësimin edhe vetë-efikasitetin.
Për këto arsye, nëse dikush afër jush – duke përfshirë njerëzit më të rëndësishëm si prindërit, partnerët, vëllezërit e motrat… – ju thotë se nuk jeni në gjendje të bëni diçka, se nuk do ia dilni kurrë ose se është koha të ulni kreshtën dhe të vendosni këmbët në tokë, bëjini vetes një nder dhe mos u zemëroni dhe mos pranoni mënyrën e të menduarit të tyre.
Përkundrazi, përgjigju: ” Shiko si e bëj. Do të përpiqem me gjithë forcën time. Mund të shkojë mirë ose keq, nuk mund ta di ende, dhe as ti. Nuk ka rëndësi nëse funksionon apo jo, nëse ia dola apo jo, e rëndësishme është që nuk do të pendohem që nuk e kam provuar dhe për më tepër do të shijoj çdo moment të rrugës që do të ndërmarr ëndrrat e mia bëhen realitet”.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
