Përgatiti Esmeralda Birçaj, eksperte e shëndetit mendor
“Është më e keqja që kam përjetuar”, “Ndihesha sikur po çmendesha apo po vdisja”, “Nuk mund të merrja frymë dhe zemra më rrihte fort”…
Kështu e përshkruajnë shumica e njerëzve kontaktin e tyre të dhimbshëm me një atak paniku. Padyshim që sulmet e panikut janë një nga situatat më të pakëndshme që një person mund të përjetojë në nivel psikofiziologjik, për shkak të simptomave të papritura dhe intensive që e bëjnë personin të paaftë për të reaguar. Emocioni kryesor që mbizotëron në momentin e episodit është paniku dhe frika e fortë. Zakonisht frika dhe ankthi më i madh i personit është momenti i krizës së radhës. Sulmet e panikut i përkasin gamës së gjerë të çrregullimeve të ankthit dhe karakterizohen nga shfaqja akute e simptomave të pakëndshme që zgjasin nga disa sekonda deri në disa minuta. Disa nga simptomat janë:
Simptomat psikologjike
-Ndjehem i tmerruar.
Frika se personi do të humbasë kontrollin
Frika se personi do të keqkuptohet.
Pamundësia për t’u përqendruar.
-Frika dhe ankthi se episodi do të përsëritet. Personi hyn në një rreth vicioz pritjeje dhe shmangieje.
-Personi shmang vendet e mbushura me njerëz dhe pritjet në radhë.
Preokupim intensiv me çështjet shëndetësore – Sjellja hipokondrike.
Simptomat fizike
– Prirje për të fikët.
-Takikardi dhe ndjesi pulsi.
-Peshë në gjoks.
– Dispnea (ndjesi e pamundësisë për t’u mbushur me ajër) dhe ndjenja e mbytjes.
Mpirje dhe ndjesi shpimi gjilpërash në të gjithë trupin.
Të dridhura dhe djersitje intensive.
Nauze dhe tendencë për të vjella.
Paqëndrueshmëri dhe çekuilibër.
Tension muskulor me ngërçe.
Megjithëse shkaqet e këtij çrregullimi nuk janë ende të qarta, ato duket se lidhen drejtpërdrejt ose tërthorazi me ndryshime të mëdha në jetë, si ardhja e një fëmije, diplomimi nga universiteti dhe gjetja e punës, ndarja apo humbja e një njeriu të dashur. Më konkretisht, sulmet e panikut zakonisht shkaktohen kur personi i nënshtrohet një presioni të fortë psikologjik të zgjatur. Si dhe konfliktet intrapsikike, dmth. lufta e brendshme midis dy dëshirave konfliktuale që zakonisht janë “dua” dhe “duhet”. Sulmi i panikut mund të karakterizohet si një reagim i tepruar dhe automatik i trupit tonë ndaj një ngjarjeje fobiko-stresuese. Mund ta krahasojmë këtë mekanizëm mbrojtës me një alarm që na mbron nga “sulmet” imagjinare apo reale. Nëse i shpërfillim simptomat negative që mund të na shkaktojë reagimi i tepruar i këtij mekanizmi, asociativisht, nëse trurit tonë i mungonte ky mekanizëm, ndoshta paraardhësit tanë ishin vaktet e kafshëve të atyre kohërave, duke rezultuar në zhdukjen e specieve njerëzore.
Ka shumë mjete efektive dhe qasje terapeutike të aplikuara për sulmet e panikut, të tilla si Biofeedback duke përdorur Realitetin Virtual.
Qëllimi i psikoterapisë në përgjithësi është të orientojë individin për të zbuluar aspekte të paprekura të vetes, duke krijuar ose riorganizuar mbrojtjen e tij për t’u përballur me çdo problem, si në nivel të ndërgjegjshëm/vetëdijshëm ashtu edhe të nënndërgjegjshëm.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
