Thënia popullore thotë: “kurioziteti e vrau macen”. Neuroshkenca, megjithatë, thotë se në fakt e bëri atë më të mençur. Pak sjellje janë aq thelbësore dhe të fuqishme sa të jesh kurioz.
Kurioziteti i mendjes njerëzore është i rrënjosur thellë në tru. Ndërsa është e vërtetë që kurioziteti është një karakteristikë e shumë kafshëve, ky instinkt është shumë më i fuqishëm dhe më i sofistikuar tek njerëzit.
Kjo është për shkak të procesit të seleksionimit natyror, pasi ky mekanizëm na lejon të gjejmë burime dhe zgjidhje të reja për t’u përshtatur me çdo rrethanë. Dorothy Parker, shkrimtarja, tha se mërzia shërohet nga kurioziteti, por kurioziteti shërohet me asgjë. E cila është pothuajse një bekim, por edhe një domosdoshmëri. Në njëfarë mënyre, individi që pushon së interesuari për të mësuar dhe aq më tepër që nuk i bën vetes pyetje për arsyen dhe origjinën e asaj që e rrethon, shuhet çdo ditë e më shumë.
Mungesa e kuriozitetit dobëson trurin dhe e privon qenien njerëzore nga lëvizja, energjia, kreativiteti . Nëse si specie kemi një dëshirë pothuajse të brendshme për të zgjidhur pasiguritë, misteret dhe mospërputhjet e përditshme, kjo ndodh sepse procese të tilla mundësojnë kërkimin dhe të mësuarit. Kureshtja e mendjes njerëzore, kjo gjurmë në gjenomet tona na ka bërë të mundur që të arrijmë këtu ku jemi sot.
Truri i njeriut drejtohet nga kurioziteti, i cili lehtëson njohuritë, motivimin dhe madje edhe mbijetesën. Sepse edhe pse vazhdojnë të na shesin idenë se kurioziteti e vrau macen, ajo që nuk na thonë është se në fakt e bëri atë më të mençur.
Kurioziteti i mendjes njerëzore
Kurioziteti është një element thelbësor i njohurive; Megjithatë, ka ende shumë dyshime në lidhje me mekanizmat e tij nervorë dhe madje edhe funksionin e tij biologjik. Kërkimet në këtë drejtim kanë filluar vetëm kohët e fundit. Dhe të gjitha këto dyshime u ngritën në përpjekjen për të kuptuar dobinë e këtij mekanizmi dhe dallimet individuale. Në këtë kuptim, vlen të përmendet puna e Dr. Todd Kashdan, nga Universiteti i Floridës, i cili në vitin 2004 zhvilloi një shkallë për të eksploruar sjelljen e lidhur me kuriozitetin. Gjetja më befasuese nga ky hulumtim është se njerëzit shpenzojnë më shumë kohë duke u shtyrë nga kurioziteti sesa duke u ushqyer.
Le të ndalemi pak në këtë aspekt, për ta kuptuar më mirë. Aktivitete të thjeshta si leximi i një libri, dëgjimi i muzikës, shikimi i një filmi, kontrollimi i rrjeteve sociale ose biseda me dikë të dashur për ne, të gjitha nxiten nga kurioziteti. Ne e kemi lënë pas dore plotësisht një dimension që, në një farë kuptimi, udhëheq shumë nga sjelljet tona. Por çfarë është kurioziteti?
Kurioziteti është një komponent themelor i natyrës njerëzore
Hulumtimi i kryer nga Departamenti i Shkencave Kognitive në Universitetin e Rochester zbulon diçka të rëndësishme. Kurioziteti është një nga shtysat më të rëndësishme njerëzore, të cilit deri më tani nuk i kemi dhënë rëndësi të mjaftueshme. Ajo lëviz shkencën, ekonominë botërore, lehtëson mësimin dhe madje edhe zhvillimin personal. William James, një nga psikologët më të rëndësishëm në histori, e përkufizoi kuriozitetin si shtysë për njohuri më të mira. Me fjalë të tjera, ky dimension përcakton dëshirën për të ditur atë që nuk e dimë ende. Është forma më e lartë e zhvillimit të inteligjencës sonë dhe gjithashtu një vlerë që fëmijët duhet të kultivojnë.
Kureshtja e mendjes njerëzore dhe gjendja shpirtërore
Kurioziteti është gjithashtu një dimension që mund të reduktohet në disa situata. Për shembull, çrregullimet mendore si depresioni, si dhe rënia njohëse e lidhur me moshën ose sëmundjet neurodegjenerative, e zbehin kureshtjen tonë. Nga ana tjetër, sipas neuroshkencës, thjesht ndjenja e një maje kurioziteti është një stimul rigjallërues për trurin. Ky dimension stimulon të mësuarit, të kuptuarit e gjërave, njohuritë. Megjithatë, ju e përjetoni atë vetëm kur jeni në humor të mirë. Periudhat e apatisë, dëshpërimit dhe trishtimit e dobësojnë këtë mekanizëm.
Tolerancë ndaj kënaqësisë dhe stresit
Ky është gjithashtu një aspekt interesant; diçka që të gjithë e kemi përjetuar në një moment. Kurioziteti na mëson të tolerojmë më mirë ankthin dhe stresin. Ne e kuptojmë, në këtë kuptim, se realiteti dominohet nga pasiguria dhe se kjo është krejtësisht normale. Ne e dimë se në jetën tonë të përditshme jo çdo gjë ndjek një model ose është e parashikueshme. Megjithatë, ankthi dhe stresi, në vend që të na bllokojnë, na inkurajojnë t’i përballojmë, t’i zgjidhim ato dhe të punojmë për t’i kuptuar dhe madje transformuar ato. Në fund të fundit, është ajo që ka bërë të mundur përparimin dhe mbijetesën e species njerëzore.
Të jesh kurioz është një mënyrë për të zhvilluar trurin
Nëse ne mund të rikuperojmë një aspekt të fëmijërisë në moshë madhore, do të ishte kurioziteti . Ky dimension, i cili në njëfarë kuptimi zbehet ose dobësohet me kalimin e viteve, është një nga tiparet që përcakton më së miri shumicën e fëmijëve. Janë ata që tregojnë interes më të madh për situatat e karakterizuara nga pasiguria. Për shembull, atyre u pëlqen të manipulojnë objekte, mekanizmat themelorë të të cilëve nuk i kuptojnë. Dhe ndërsa ne të rriturit i marrim shumë gjëra si të mirëqena, ata hetojnë dhe pyesin veten pse ajo që shohin nuk mund të jetë e ndryshme.
Mendimi anësor tipik i fëmijëve është një sfidë për metodën tonë logjike dhe normative. Për më tepër, ata shfaqin një kuriozitet të theksuar social dhe perceptues, domethënë janë të intriguar nga pothuajse të gjithë stimujt, por edhe nga mënyra se si është formuar shoqëria dhe mënyra se si ne lidhemi me njëri-tjetrin. Në mendjet e tyre, ekziston një komponent i kudondodhur që shkon paralelisht me kuriozitetin: interesi.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
