Lakmia, e cila njihet edhe si koprracia, është prirja për të qenë egoist, dorështrënguar dhe për të grumbulluar gjithçka për vete. Një person që është i pangopur do të dëshirojë të ketë më shumë se çfarë është e nevojshme ose e merituar, veçanërisht kur bëhet fjalë për para, pasuri, ushqim ose lloje të tjera pasurie.
Lakmia është një nga shtatë mëkatet vdekjeprurëse brenda traditës katolike (dëshira për të kënaqur veten me blerje materiale dhe pasuri në vend që të kënaqet Zoti). Gjithashtu në Budizëm, “dëshira” është një pengesë themelore për iluminimin, nuk mund të jesh në rrugën e kërkimit të lumturisë me një dëshirë të detyrueshme për të fituar gjëra materiale.
Lakmia në zemër është çelësi i vetëshkatërrimit
Lakmia buron nga frika bazë për të mos pasur, kështu që, pa e kuptuar, sa më të pangopur të jemi, aq më shumë do të jemi vetëshkatërrues. Mbushja e zbrazëtirës së brendshme me gjëra materiale vetëm sa do ta përkeqësojë problemin dhe do ta bëjë personin të ndihet më keq për veten dhe botën përreth tij. Lakmia nxitet nga ndjenja themelore e privimit, nevoja për diçka që mungon ose nuk është e disponueshme për ne. Kur ndjenja e mungesës (veçanërisht emocionale) është veçanërisht e fortë, një person mund të bëhet i fiksuar pas kërkimit të gjërave që “ka nevojë”. Do të përpiqeni të kërkoni pasuri të mundshme që do të eliminojnë atë ndjenjë të dhimbshme të zbrazëtisë që është rrënjosur në zemrën tuaj . Por, nuk ka rëndësi sa shumë blini apo sa mallra blini, sepse ndonëse mund të ndjeni një lehtësim momental, ai do të jetë i përkohshëm. Vuajtja dhe zbrazëtia emocionale do të rishfaqen. Nga Budizmi, thuhet se natyra jonë autentike është e pafundme dhe, për më tepër, ne jemi të shkëputur prej tij, kështu që është e pamundur ta mbushim atë me objekte materiale; domethënë të fundme.
Një person i pangopur mund të ndihet i pangopur për paratë, seksin, pushtetin, ushqimin, vëmendjen nga të tjerët, njohuritë… mund të ndihet i pangopur për pothuajse çdo gjë. Mund të jetë drejt diçkaje konkrete ose drejt diçkaje abstrakte, reale ose simbolike. Kjo lakmi kërkon vetëm të mbushë një boshllëk emocional që pushton shumë njerëz. Megjithatë, ne po përpiqemi të mbushim një gropë pa fund. Por gjithmonë do të jetë diçka specifike për të cilën personi bëhet i fiksuar dhe ka nevojë gjithnjë e më shumë. Sapo të ndodhë kjo, jeta bëhet torturë sepse fokusohet vetëm në të pasurit sa më shumë të jetë e mundur nga një artikull i veçantë.
Lakmia mund të jetë normale
Sipas studimit të Richard F. Taflinger në “The Sociological Basis of Greed” , lakmia mund të jetë diçka që na ndihmon të mbijetojmë, ajo nënkupton dëshirën si diçka që nuk mund të jetë e dëmshme. Dhe sigurisht dëshira, përderisa nuk është diçka obsesive që dëshiron të varros ndjenjat e boshllëkut emocional, nuk duhet të jetë diçka e keqe. Siç thotë Richard F. Taflinger, ne të gjithë duhet të blejmë ushqim, të kemi para për të paguar qiranë, rroba për të veshur, etj.
A është lakmi marrja e parave? Pa para nuk mund të jetosh. Ky element social mund të perceptohet në dy mënyra të ndryshme: si simbol i pasurisë ose si simbol i burimeve të nevojshme për mbijetesë.
Kufijtë e lakmisë
Sa më shumë para të keni, aq më e mirë është cilësia e objekteve që mund të blini. Si mund të kthehet dëshira për të përmirësuar fuqinë tonë blerëse në lakmi? Ku është kufiri? Kufiri është dëshira që gjërat të mbushin një boshllëk emocional ose ekzistencial. Është frika ajo që bën dallimin mes lakmisë dhe marrjes së gjërave për mirëqenien tonë. Frika nga mungesa, nga mospasja e diçkaje që është thelbësore për “lumturinë”, diçka që nuk mjafton për të na bërë të lumtur. Për shkak të kësaj frike të vazhdueshme, personi dëshiron me detyrim gjëra për të cilat ai mendon se i duhen. Për këtë arsye, ata janë jashtëzakonisht konkurrues dhe ziliqarë.
“Nëse një individ ka bazat e nevojshme shpirtërore, ai nuk do ta lejojë veten të kapërcehet nga tundimi teknologjik dhe çmenduria e zotërimit. Do të dini si të gjeni ekuilibrin e duhur, pa kërkuar shumë. Rreziku i vazhdueshëm po i hap derën lakmisë, një prej armiqve tanë më të hidhur, dhe aty qëndron puna e vërtetë e shpirtit.” -Dalai Lama
Kuptimi i lakmisë për ta ndaluar atë
Lakmia është një qëndrim toksik që mund të bëjë vetëm dëm pasi rritet brenda njerëzve. Ne jetojmë në një shoqëri konkurruese dhe e masim suksesin për t’u ndjerë mirë, duam ta kemi atë për të “tejkaluar” të tjerët dhe për t’u rritur. Kjo shoqëri idhullon njerëzit që kanë makina të shtrenjta, që veshin rrobat më të fundit ose që kanë shtëpinë më të madhe. Është ndërtuar një shoqëri që ndihmon lakminë të bëhet një varësi e tmerrshme që e bën zemrën të sëmurë. Megjithatë, rreziku i të jetuarit në një shoqëri të babëzitur është efekti ngjitës. Nëse nuk bëhemi aq të pangopur sa ata që kanë pasuri të mëdha, rrezikojmë të etiketohemi dembelë. Mund të dëgjojmë fraza të tilla si: “Dhe ti, çfarë aspiron?” Pak nga pak po censurohet një mënyrë jetese e thjeshtë dhe e thjeshtë, pa luks të madh.
Është e nevojshme të gjejmë arsyen pse ndiejmë lakmi për ta shëruar atë plagë emocionale dhe për të rritur vlerën e bujarisë ndaj pasurisë materiale, sepse të ndihmojmë të tjerët do të na bëjë të ndiejmë një jetë të plotë plot lumturi. Njerëzit bujarë ndjejnë më shumë kënaqësi në jetë, sepse është më mirë të japësh sesa të marrësh. Hulumtimet e fundit në neuroshkencë po tregojnë se ata që kujdesen më shumë për të tjerët kanë shkallë më të lartë të lumturisë.
Njerëzit bujarë që japin nga dashuria dhe jo nga detyrimi, kanë mësuar se ata tek të cilët rritet lakmia karakterizohen se nuk mjaftojnë kurrë me atë që tashmë kanë. Ata janë si peshkaqenë që kalojnë gjithë jetën e tyre duke gjuajtur dhe konsumuar. Dhe, në të vërtetë, as të gjithë oqeanet e botës nuk mund të kënaqnin dëshirën e tij.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
