Nga Fadil Çitaku dhe Hetem Ramadani
Më poshtë po ndajmë më lexuesit shqiptarë një pjesë të punimit tonë shkencor:
“LEADERSHIP, RISK-TAKING, DECISIONS-MAKING: The newest outcomes from the Science of Leadership”, që publikuam para ca ditësh në revistën shkencore: American Journal of Leadership and Governance (tërë artikullin në gjuhën angleze e gjeni falas këtu: https://ajpojournals.org/…/AJLG/article/view/630/750….
Udhëheqësit kompetentë janë edhe ndjekës efektivë. Ata janë eksperimentues, prandaj në mënyrë të pashmangshme bëjnë edhe shumë gabime. Udhëheqësit e mëdhenj kanë guximin të marrin aksione ku të tjerët hezitojnë. Kjo formë e marrjes së rrezikut duhet të zbutet me kujdes duke bërë planifikime, diskutime reflektuese dhe më një gatishmëri për të ndryshuar planet sipas nevojës.
Presioni ndaj liderëve shpesh mund të vijë në formën e kritikës. Megjithatë kritika shpesh është çmimi që njerëzit e suksesshëm e paguajnë për suksesin e tyre.
Nëse nuk keni kritikë, zakonisht nuk keni shumë sukses.
Një nga sfidat më të mëdha me të cilat përballen liderët në karrierën e tyre është aftësia për të përballuar presionin që vjen me sukses. Shumica e udhëheqësve kanë ndjekës përreth tyre. Ata besojnë se çelësi i udhëheqjes vjen kur ata po fitojnë më shumë ndjekës.
Pak udhëheqës kanë guximin të rrethohen me udhëheqës të tjerë.
Ata liderë që sjellin vlera të mëdha për organizatat e tyre, jo vetëm që është barra e tyre lehtësohet, por vizioni i tyre vazhdon dhe zgjerohet.
Liderët permanentë përballen me situata shumë të vështira, duke ekuilibruar presionet e ndryshme të bërjes, që vjen nga aksionarët, të qenit i popullarizuar tek punonjësit dhe kënaqja e klientëve, ndërsa bën atë që ata besojnë se është e drejtë etikisht.
Shumë pak njerëz shkojnë përpara për t’i arritur objektivat pa u trembur.
Ne kemi frikë nga natyra se mos po dukemi budalla nga njerëzit që nuk i përgjigjen udhëheqjes sonë, duke gabuar se ku po e çojmë organizatën tonë. Kjo frikë është normale. Disa udhëheqës aspirues nuk janë kurrë në gjendje ta kapërcejnë këtë frikë.
Ata preferojnë rolin më të sigurt të “menaxherit”. Kujdesi është i mirë, por udhëheqësit efektivë janë të guximshëm.
Të qëndrosh në këmbë për atë në të cilën ti beson, mund të të vërë në konfrontim me të tjerët. Përballja përfshin rrezik dhe ka shumë që preferojnë ta shmangin atë. Si CEO, ekzekutiv, menaxher ose mbikëqyrësi përgjegjës, ju duhet të keni guximin të qëndroni për idetë tuaja dhe idealet tuaja.
Udhëheqësit kërkojnë ide të shkëlqyera, jo vetëm konsensus.
Kjo kërkon guxim sepse është e thjeshtë për t’u marrë një votë unanime e për të mos bërë asgjë. Testi i vërtetë i udhëheqjes është që të merrni mbështetjen e plotë të ekipit tuaj kur nuk keni një votim unanim për të ndërmarrë veprime.
Udhëheqësit nuk ndezin shtigjet për të treguar se janë të sigurt, ata e bëjnë atë sepse është një mënyrë funksionale për t’i marrë të tjerët në barkë. Njohja që ndjekësit kanë ndjenja dhe frikë është një hap i parë i mirë duke i bërë ata të të ndjekin ty si lider.
Udhëheqësit duhet të kenë guximin personal të provojnë diçka të re, të shkojnë atje ku të tjerët kanë frikë shkelin, për të përballuar fatkeqësi, për të mbështetur njerëzit e tyre, për t’i mbrojtur të udhëhequrit nga padrejtësia dhe të qëndrojnë përpara eprorëve të tyre kur është e nevojshme. Kjo kërkon vizion, komunikim të shkëlqyeshëm, fleksibilitet të duhur dhe vetëdije se si reagojnë të udhëhequrit.
Liderët kompetentë reagojnë mirë nën presion. Ata janë vendimtarë, lulëzojnë në sfida dhe nuk i frikësohen konkurrencës.
Lideri që është i sigurt në vetvete dhe ndihet mirë me veten e tij, mund t’i qëndrojë presionit dhe të bëjë atë që ai beson se është “e drejtë” sesa atë që është e njohur ose politikisht e saktë. Kjo nuk do të thotë që udhëheqësi nuk mund ose nuk duhet të tregojë shqetësim – të udhëhequrit e shohin këtë fenomen pjesë përbërëse të qenies njerëzore.
Pakënaqësia me status quo-në nuk do të thotë që dikush ka një qëndrim negativ ose është duke murmuritur. Kjo ka të bëjë me një gatishmëri për të qenë ndryshe, për të ndërmarrë rreziqe. Një person i cili nuk pranon të rrezikojë, ndryshimi nuk arrin të rritet. Një udhëheqës që e do status quo-në së shpejti bëhet ndjekës.
Udhëheqësit efektivë duhet të kenë guximin për të bërë gabime, të mësojnë prej tyre dhe të vazhdojnë të ndjekin vizionin e tyre derisa ai të bëhet realitet.
Referencat:
Çitaku, F.T., Ramadani, H., Zillioux, D., Nathan, A., Mano, M.S., Waldrop, M., Abdallah, A., Hayat Khan, Y., A. Jabbar, F., Nazim, M., Chevane, A.
LEADERSHIP, RISK-TAKING, DECISIONS-MAKING: The newest outcomes from the Science of Leadership. American Journal of Leadership and Governance. ISSN 2519-0857 (online) Vol.5, Issue 1, pp 40-53, 202.
https://ajpojournals.org/journals/index.php/AJLG/article/view/630/750
Rreth autorëve:
Prof. Dr. Fadil Çitaku, PhD, MME (Uni Bern): Themelues i Academy of Leadership Sciences Switzerland, Cyrih (www.alssedu.ch); Shkënctar i Lidershipit dhe Inteligjencës Emocionale; Profesor për PhD, Msc. dhe MAS. Zbulues i Modelit te Lidershipit sipas Çitakut në shtetet: Zvicer, Gjermani, Austri, USA, Kanada dhe Britani të Madhe. Bashkëzbulues Modelit të Kompetencave të Lidershipit Drenica. Kontakti: [email protected]
Hetem Ramadani (Tiranë): Autor, shkencëtar, zbulues i Modelit të Lidershipit Hollistik sipas Ramadanit. Zbulues i Konceptit të Shëndetit sipas Ramadanit. Njëri ndër ndërmarrësit më të suksesshëm të kombit tonë. Themelues i Salbatrind dhe Helth Revolution. Bashkëzbulues Modelit të Kompetencave të Lidershipit Drenica.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
