Kur bëhet fjalë për romancën e qëndrueshme, pasioni nuk ka asgjë në miqësi.
“Mendoj se mund të kem takuar gruan time të ardhshme,” i thashë babait tim në telefon, “por ka disa çështje.” Për të qenë i saktë: Takova gruan në fjalë në një udhëtim njëjavor në Evropë. Ajo jetonte në Spanjë. Kishim vetëm disa takime dhe nuk flisnim asnjë fjalë të së njëjtës gjuhë. Natyrisht, i thashë babait tim i kënaqur, “ajo nuk e ka idenë që kam ndërmend të martohem me të.” Por unë isha 24 vjeç dhe i dashuruar, dhe asgjë nga ato nuk më ndaloi të filloja një aventurë romantike donkishoteske. Pas një viti saktësisht, nga dy vizita të shkurtra frustruese, lashë punën time në Nju Jork dhe u transferova në Barcelonë me planin për të mësuar gjuhën, dhe një lutje që, kur ajo të mund të më kuptonte, të mund të më donte.Të rënit në dashuri ishte ndonjëherë euforike, por gjithashtu e rrezikshme, e mbushur me emocione dhe e lodhshme. Marrëdhënia në distancë para se të transferohesha në Spanjë ishte e mbushur me telefonata agonizuese, letra të pakuptueshme dhe keqkuptime të vazhdueshme.
Të biesh në dashuri mund të jetë emocionuese, por nuk është ky sekreti i lumturisë në vetvete. Me saktësi mund të thoni se të biesh në dashuri është kostoja fillestare për lumturinë – një fazë emocionuese, por stresuese, që duhet të durojmë për të arritur marrëdhëniet që na përmbushin në të vërtetë. Dashuria pasionante – periudha e rënies në dashuri – shpesh rrëmben trurin tonë në një mënyrë që mund të shkaktojë gëzim ose thellësi dëshpërimi. Emocionuese po, por vështirë se mund të mendohet se sjell kënaqësi. Në të vërtetë, gjatë disa periudhave historike është e lidhur edhe me vetëvrasjen. E megjithatë, dashuria romantike është treguar shkencërisht të jetë një nga parashikueset më të mira të lumturisë. Studimi i Harvardit për Zhvillimin e të Rriturve ka vlerësuar lidhjen midis zakoneve të njerëzve dhe mirëqenies së tyre të mëvonshme që nga fundi i viteve 1930. Shumë nga modelet e zbuluara nga studimi janë të rëndësishme, por nuk janë befasuese: Njerëzit më të lumtur, më të shëndetshëm në pleqëri, nuk pinë duhan (ose kanë hequr dorë), nuk bënë aktivitet fizik, pinë mesatarisht ose aspak dhe qëndruan mendërisht aktivë, ndër modelet e tjera. Por këto zakone janë të zbehta në krahasim me një më të madhe. Parashikuesit më të rëndësishëm të lumturisë në jetën e vonë janë marrëdhëniet e qëndrueshme dhe, veçanërisht, një partneritet i gjatë romantik. Pjesëmarrësit më të shëndetshëm në moshën 80 vjeç kanë tendencë të kenë qenë më të kënaqur në marrëdhëniet e tyre në moshën 50 vjeç. Me fjalë të tjera, sekreti i lumturisë nuk është të biesh në dashuri; po qëndron te dashuria. Kjo nuk do të thotë thjesht të qëndroni së bashku ligjërisht: Studimet tregojnë se të qenit i martuar përbën më vonë vetëm 2 përqind të mirëqenies subjektive në jetë. Gjëja e rëndësishme për mirëqenien është kënaqësia në marrëdhënie, dhe kjo varet nga ajo që psikologët e quajnë “dashuri shoqëruese” – dashuria e bazuar më pak në ngritjet dhe uljet pasionante, dhe më shumë në dashurinë e qëndrueshme, mirëkuptimin reciprok dhe angazhimin. Mund të mendoni se “dashuria shoqëruese” tingëllon pak, mirë ose zhgënjyese. Unë me siguri e bëra herën e parë që e dëgjova, në këmbë të komedisë romantike amatore që përshkrova më lart. Unë nuk u transferova në Barcelonë si një kalorës i gabuar në kërkim të “dashurisë shoqëruese”, mund t’ju siguroj. Por më lejoni ta përfundoj historinë: Ajo tha po, – në fakt, po – dhe ne kemi qenë të martuar lumturisht për 30 vjet. Komunikimi ynë është përmirësuar – dërgojmë mesazhe të paktën 20 herë në ditë – dhe rezulton se jo vetëm e duam njëri-tjetrin; gjithashtu e pëlqejmë njëri-tjetrin. Njëherë e përgjithmonë dashuria ime romantike, ajo është edhe shoqja ime më e mirë. Të qenit i rrënjosur në miqësi është arsyeja që dashuria shoqëruese krijon lumturinë e vërtetë. Dashuria pasionante, e cila mbështetet në tërheqje, zakonisht nuk zgjat përtej risisë së marrëdhënies. Dashuria shoqëruese mbështetet në vetë familjaritetin e saj. Ndërsa një studiues përmbledh troç provat në Journal of Happiness Studies, “Përfitimet e mirëqenies së martesës janë shumë më të mëdha për ata që gjithashtu e konsiderojnë bashkëshortin e tyre si mikun e tyre më të mirë”. Miqtë më të mirë marrin kënaqësi dhe kuptim nga shoqëria e njëri-tjetrit. Ata nxjerrin më të mirën nga njëri-tjetri; ngacmojnë butësisht njëri-tjetrin, argëtohen së bashku.
Përgatiti: Orjona TRESA | Botuar në Revistën “Psikologjia”, Nr. 173
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
