*Antonio Galdo, shkrimtar dhe gazetar
Zgjedhim angazhimet dhe vendimet për të marrë. Le të kujtojmë se truri nuk është shumëdetyrësh. Pushimet për t’u marrë, ankthet për t’u evituar
Nuk është problem i pilulave ose ushqyesve shtesë, por një mënyrë jetese me të cilën priremi të ndihemi si mbinjeri. Quhet ngarkesë mendore. Ose ngarkesë njohëse. Dhe mund ta fillojmë nga dimensioni i saj aktual, tashmë të shpërthyer dhe shndërruar në mbingarkesë. Në thelb: shumë gjëra në kokë, njëra mbi tjetrën, të grumbulluara si një pazëll ku pjesëzat nuk lidhen kurrë. Dhe gjithçka rrëshqet në gropën e telasheve. Telashe në punë, në familje, në jetën shoqërore. Angazhimet që mendojmë se nuk mund t’i menaxhojmë dhe qeverisim më, ndërsa truri ynë rrezikon të dëmtohet keq. Me mbeturina të mëdha të kthjelltësisë, kënaqësisë, mirëqenies, cilësisë së jetës. Dhe shëndetin.
Lodhja mendore
Shkencëtarët vazhdojnë të studiojnë, në detaje gjithnjë e më të mëdha, efektet e ngarkesës së punës mendore, që është mbingarkesa njohëse që vjen si një erë e lagësht dhe mbytëse, një ndjenjë sëmundjeje, pamjaftueshmërie në organizmin dhe në jetën tonë. Për të cilën nuk je në gjendje të vazhdosh. Edhe kur nuk ka probleme të veçanta ose emergjenca të rëndësishme me të cilat duhet të përballemi, por është vetëm ankthi patologjik i “tani përtani” që përkeqëson cilësinë e jetës sonë. Dhe të njëjtat marrëdhënie njerëzore, ato që kanë më shumë rëndësi, midis njerëzve, përfshirë edhe ata që duam.
Si ta luftojmë lodhjen mendore?
Në bazë të një patologjie reale të kohës bashkëkohore (përpara se ritmet e jetës të ishin shumë më të ulëta, angazhimet më pak dhe presionet mendore më të lehta për t’u menaxhuar), ekziston një gjë shumë e thjeshtë, për të cilën duhet të kemi vetëdije më të madhe. Të kesh shumë gjëra në mendjen tënde, dhe t’i shtosh ato në buliminë mendore, është një operacion i dënuar me dështim, pasi truri, edhe duke u përpjekur shumë, kurrë nuk do të jetë në gjendje të përqendrohet plotësisht në dy veprime në të njëjtën kohë. Le ta pranojmë dhe të kuptojmë se çdo përpjekje për të detyruar një ligj themelor të natyrës do të thotë të shkelësh trupin e njeriut. Dhe gjithmonë bie në të njëjtën kurth.
Si të shmangni mbingarkesën mendore
Një neuroshkencëtar i mirë ma shpjegoi mekanizmin në një mënyrë të thjeshtë dhe të qartë, me një shembull. Të mos pranosh që truri nuk është në gjendje të mendojë për disa gjëra në të njëjtën kohë është si të mashtrosh veten si të shkosh në dy vende të ndryshme, për dy takime të ndryshme, në të njëjtën kohë. E pamundur! Dhe, meqenëse nuk jemi në gjendje dhe nuk do të jemi kurrë në gjendje (të vendosim të gjitha përparimet e inteligjencës artificiale, substanca nuk ndryshon dhe përkundrazi ne mbrojmë atë natyrore) për të kryer më shumë se një detyrë në të njëjtën kohë, efektet praktike, në jetën e përditshme, të një qarku të shkurtër mendor të vërtetë, janë një zinxhir shqetësimesh. Së bashku ato na tërheqin në pragun e sëmundjes së vazhdueshme. Imagjinoni një nënë që shkon për të bërë pazar dhe nxitet vazhdimisht nga pyetjet e djalit ose burrit të saj se kanë nevojë për diçka, dhe ajo ndihet e detyruar të përgjigjet. Tani dhe menjëherë. Çfarë ndodh? Ajo do të përpiqet të bëjë gjithçka siç duhet në të njëjtën kohë, por do të ushtrojë shumë presion në trurin e saj dhe përfundimisht nëse përpiqet të vërë në punë matematikën, do të zbulojë se diçka nuk shkoi mirë. Ose ajo harroi një blerje, ose nuk ishte në gjendje t’u përgjigjej plotësisht pyetjeve që ndërkohë mori nga familja e saj. Një aksident gjatë ditës së saj dhe një burim stresi të vazhdueshëm.
Shumë gjëra në mendje
E njëjta gjë vlen edhe për bombardimet me postë elektronike. Na nxitet të japim përgjigje për një komunikim me email, por në të njëjtën kohë, dhe këtu shtohen aspektet shumë delikate të përdorimit të njëkohshëm të pajisjeve të shumta elektrike dhe elektronike, duam t’i përgjigjemi telefonit ose të menaxhojmë komunikimin e një bisede dhe të shohim një imazh në Instagram. Humbasim diçka gjatë rrugës, dhe në çdo rast truri shkon keq dhe ne shkojmë drejt e në fundin e mbingarkesës mendore.
Si ta zvogëlojmë ngarkesën mendore?
Në këto mekanizma, të cilat padyshim përfshijnë pjesë të ndryshme dhe funksione të ndryshme të trurit, etimologjia është shumë e rëndësishme për të kuptuar mirë rreziqet dhe kundërmasat. Përqendrimi do të thotë t’i përkushtohesh një qendre, dhe për këtë arsye asaj që po bëjmë të saktë në atë moment. Vazhdimi i diçkaje tjetër do të thotë të shpërqendrohesh, dhe në latinisht fjala distrrahere do të thotë pikërisht të këputesh, të copëtohesh. Pra, sa më shumë që shtojmë gjëra në kokën tonë në të njëjtën kohë, aq më shumë jeta jonë vazhdon përmes thyerjeve, copëzimeve, madje edhe dhembjeve. Me një keqardhje të fshehtë, shoqëruar nga zhgënjimi, me titull “duhet të mendoj gjithmonë për gjithçka”. Çfarë, ndër të tjera, shumë shpesh absolutisht nuk është e vërtetë, por rezulton vetëm fryt i fiksimit tonë.
Lodhja mendore
A ka ndonjë ilaç natyral për trurin me mbingarkesë mendore dhe njohëse? A mund të shmangim anksiolitikët e zakonshëm? Apo vizitën e zakonshme tek analisti? Përgjigja për këto pyetje është një dhe e njëjtë në të gjitha rastet: po, ne mundemi! Dhe është edhe më e thjeshtë sesa imagjinojmë. Nëse nisemi nga vetëdija se problemi ekziston dhe në njëfarë mënyre duhet të përballemi me të. Dhe duke folur për vetëdijen, është gjithmonë e këshillueshme që të mos harrojmë premisën themelore të këtyre arsyetimeve në misteret e mendjes sonë: truri nuk është duke bërë shumë detyra. Përballë një bote që, si rezultat i revolucionit teknologjik dhe mrekullive të tij, shtohen gjithnjë e më shumë detyra, truri mbetet i njëjtë në premisën e të qenit në gjendje të bëjë një gjë në të njëjtën kohë.
Pra, për ta bërë atë të funksionojë mirë, për t’i dhënë lehtësi, plotësi dhe qëndrueshmëri jetës sonë, ne gjithashtu mund ta kënaqim atë. Dhe mos u mundoni ta detyroni sikur të përpiqeni të hapni një sirtar, me dy kyçje, me duar dhe pa çelësa. Për të ndihmuar trurin të qëndrojë i aftë, është e përshtatshme ta vendosim atë pjesë prej nesh për të punuar, le të themi një lloj asistenti hije, i cili na ndihmon të ulim presionet e mbingarkesës njohëse dhe mendore. Një ego që na tregon: reflektojmë, marrim kohën e nevojshme, bëjmë pushim, planifikojmë. Ne mendojmë. Dhe ndërkohë, mbase, le të pimë një pije për të qenë më të relaksuar. Ose le ta braktisim veten për të menduar një vështrim të Bukurisë që, megjithatë, na rrethon kudo. Thjesht kërkojeni!
Truri i lodhur
Një ilaç tjetër vendimtar dhe absolutisht natyral është që të ndajmë në copëza të ndryshme, gjërat që kemi në mendjen tonë në të njëjtën kohë. Zvogëlojini ato për sa i përket ndikimit që kanë në tru, dhe kështu i bëni më të lehta për t’u menaxhuar. Prishja e një veprimi kompleks është një antidot i vërtetë për frenimin tani për tani, dhe është gjithashtu një garanci që, një pjesë në një kohë, rezultati përfundimtar mund të jetë ai që presim. Imagjinoni një listë të gjërave për të bërë, të ndara nga njëra-tjetra, të shkruara dhe me sende individuale të kontrolluara, pasi të kemi përfunduar misionin tonë të vogël. Hap pas hapi, pa ankth, pa mbingarkesa mendore dhe njohëse, dhe para së gjithash pa e tronditur trurin tonë.
Shenjat e stresit mendor
Trupi na flet gjithmonë, madje edhe për stresin mendor dhe mbingarkesën e mendimeve që janë përqendruar në trurin tonë. Dhe gjuha e trupit, edhe në këtë rast, na vjen përmes disa sinjaleve. Mund të jetë pagjumësi ose kolit, migrenë, siç është përshpejtimi i rrahjeve të zemrës. Shenja të vogla, për të cilat nuk është e nevojshme të shqetësoheni, por edhe t’i injoroni. Lodhja mendore, siç e kemi parë, kapërcehet me gjestet më të thjeshta: nga gjumi te zgjedhja e përparësive. Duke ditur që nuk mund të bëjmë gjithçka menjëherë.
Përgatiti Orjona Tresa / Burimi nonsprecare.it
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
