Ata quhen “luanët e tastierës” dhe janë ata persona që në rrjet kanë një qëndrim fyes ndaj përdoruesve të tjerë apo lajmeve gazetareske. Në realitet, të gjithëve na ndodh të jemi “luanë të tastierës” kur përmes telefonit apo kompjuterit, në chat, në rrjetet sociale apo duke komentuar lajmet e gazetave, e vendosim veten në mënyrë agresive, polemike apo ofenduese.
Ekrani heq të gjitha kufizimet dhe frenimet, dhe fjalitë që ne nuk jemi në gjendje t’i shqiptojmë drejtpërdrejt shkruhen dhe publikohen lehtësisht duke lënduar të tjerët, duke krijuar pakënaqësi, duke i lënë vendin dinamikave shkatërruese shoqërore. Kjo fshehje pas telefonave dhe kompjuterëve lejon agresionin tonë më primitiv (dhe rrjedhimisht shkatërrues) të veprojë i patrazuar dhe të shkaktojë dëme të mëdha. Kjo vlen si për të rriturit ashtu edhe për fëmijët që hyjnë në këtë botë virtuale pa mbrojtje të pjekur për të përballuar situatën.
Ne, si gjithmonë, kemi kaluar kufirin përtej të cilit teknologjia nga konstruktive kthehet në shkatërruese.
“Tastiera dhe rrjetet sociale e heqin njerëzimin nga qeniet njerëzore dhe të pështysh fjalitë frikacake dhe të kota është më e lehtë se kurrë. Është njësoj si të hedhësh një gur dhe të fshehësh dorën, të shtiresh si baballarë të mirë familjesh dhe profesionistë të patëmetë dhe më pas të shndërrohesh në mbjellës online të ligësisë.” Barbara Massaro, në Panorama, 2017
Është e lehtë të kritikosh, të gjykosh, ta lëshosh pakënaqësinë tënde, veçanërisht nëse nuk ke një konfrontim të drejtpërdrejtë. Nga ky këndvështrim, interneti është kthyer në një kontejner të madh për ankesa, kritika, komente të shkruara me nxitim e sipërfaqësisht. Deri tani, edhe shumë gazetarë, për fat të keq, shkruajnë kështu.
Kushdo që e lë veten të ndikohet dhe të mbingarkohet nga kjo botë virtuale, ka rreziqe të mëdha: shëndet, emocional, mirëqenie në përgjithësi. Gjithnjë e më shumë, në fakt, ne jemi të detyruar të merremi me këtë mënyrë komunikimi (për shembull për punën) dhe nëse nuk jemi të vetëdijshëm se si e përdorim teknologjinë rrezikojmë të bëhemi skllevër të saj. Ne përpiqemi të mbrojmë veten dhe veçanërisht fëmijët nga ky përdorim jo i shëndetshëm i medias.
Luanët e tastierës bëjnë të dukshëm vetëm një mekanizëm relacional jofunksional që konsiderohet normal në ditët e sotme: kërkimi i ndërmjetësimit të një makinerie për të bashkëvepruar me një qenie tjetër njerëzore nuk është evolucion. Teknologjia mund të na ndihmojë me një shkëmbim të thjeshtë informacioni, mund të shpejtojë burokracinë, mund të lehtësojë jetën e përditshme, por nuk mund të zëvendësojë marrëdhëniet! Për të qenë në gjendje ta transformojmë atë në një mbështetje të mirë për marrëdhënien, ne duhet të edukojmë veten dhe gjeneratat e reja për një përdorim të shëndetshëm të mjeteve teknologjike të komunikimit: deri atëherë nuk do të na duhet të lidhemi me tastierë (që do të thotë marrëdhënie e thellë dhe pasurimin e shkëmbimit ndërmjet individualiteteve).
“Ajo që do të duhej është një kulturë e qytetërimit online duke mësuar respektin për të tjerët dhe dinjitetin e njerëzve që jetojnë në anën tjetër të tastierës në shkollë. Një lloj edukimi qytetar i cili mungon shumë.” Barbara Massaro, Panorama, 2017
Si të zbutni luanin e tastierës?
Siç u përmend më parë, luanët e tastierës jemi të gjithë ne sa herë që shkruajmë polemika, kritika, ofendime, fyerje në rrjetet sociale ose në biseda në grup. Kur ndjejmë dëshirën e papërmbajtshme për të shkruar tonën, për ta heshtur atë person, për të thënë në mënyrë të keqe se çfarë nuk shkon. Është disi e njëjta gjë si kur ne zemërohemi dhe duam të thyejmë gjithçka për të lëshuar avull. Është ajo nevoja për të vepruar menjëherë për t’i shfryrë emocionet tona. Por, nëse thjesht përpiqemi të qëndrojmë të qetë dhe të heshtur dhe të presim që emocioni të marrë rrjedhën e tij, do të kuptojmë se ajo që kemi dashur të bëjmë, të themi apo të shkruajmë nuk është më aq e rëndësishme, saqë mendimet tona kanë marrë një formë tjetër në krahasim me i mëparshmi, ai zemërim ka kaluar duke i lënë vendin një vështrimi të brendshëm që i ka kuptuar gjërat, që ka zgjedhur shtigje të reja për të marrë, që gjithçka është më e qartë dhe se dëshira jonë shtytëse për ta shkruar atë gjë sigurisht që nuk do të kishte ndihmuar në udhëtimin e të kuptuarit të vetvetes.
Kur ndodh diçka që na shqetëson, rruga konstruktive që duhet ndjekur është të mbetemi brenda vetes, të dëgjojmë mendimet tona, të mos ushqejmë me të tjerët para se të duhet, t’i nxjerrim jashtë vetëm pasi t’i kemi përtypur dhe tretur mirë. Problemi është se ne nuk jemi mësuar më të qëndrojmë ulur: ne preferojmë të reagojmë, me çdo veprim.
“Uebi ka krijuar forma të reja marrëdhëniesh. Meshkujt janë bërë më narcisistë. Interneti ofron mundësinë për të vënë veten në qendër të vëmendjes dhe madje edhe për të marrë pjesë aktive në fushatat e shpifjeve kundër të tjerëve. Ky lloj narcisizmi, dikur prerogativë vetëm e fisnikëve dhe të fuqishmëve, është përhapur shumë shpejt dhe në mbarë botën me internetin. Me arrogancën e individit, i cili ndihet unik dhe i fuqishëm falë rrjetit, shoqëria e rrjetëzuar është bërë çnjerëzore.” Reinhold Messner, La vita secondo me, 2014
Në këtë pikë duhet të pyesim veten: çfarë lloj marrëdhëniesh duam të krijojmë? Dhe rruga përpara do të bëhet e qartë. Elena Bernabè, shkrimtare
Burimi Eticamente
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
