Në vitin 2007, një grup studiuesish filluan të hetojnë një koncept që, në shikim të parë, nuk duket i nevojshëm për t’u thelluar: nëse më shumë lumturi është gjithmonë më mirë se sa më pak lumturi. Studiuesit u kërkuan studentëve të universitetit të vlerësonin ndjenjat e tyre në një shkallë që varion nga “të pakënaqur” në “shumë të lumtur” dhe krahasuan rezultatet me zhvillimin e karrierës së tyre akademike (mesatarja e notave, mësimet e humbura) dhe me ndërveprimet sociale (numri i miqve të ngushtë, koha e kaluar me miqtë). Pjesëmarrësit që e konsideronin veten “shumë të lumtur” kishin një jetë sociale më të mirë, por rezultatet e tyre akademike ishin më të ulëta se ato të atyre që thjesht e përshkruanin veten si “të lumtur”.
Autorët e hulumtimit shqyrtuan më pas të dhënat nga një studim tjetër që kishte klasifikuar nivelin e “gëzimit” të një grupi studentësh të universitetit dhe kontrolluan të ardhurat e tyre gati dy dekada më vonë, duke zbuluar se më të lumturit në 1976 nuk ishin ndër ata që fituan më shumë në vitin 1995. Edhe një herë, ky moment historik ishte arritur nga ata që e kishin përshkruar lumturinë e tyre si “mbi mesataren”, por jo nga 10% që e kishin përshkruar atë si shumë të lartë.
Si në çdo gjë, edhe për të qenë të lumtur duhet të bëni kompromis. Ndjekja e lumturisë duke përjashtuar qëllimet e tjera – një praktikë e njohur si hedonizëm psikologjik – nuk është vetëm një ushtrim i kotë, por mund të çojë në një jetë që nuk e dëshironi, një jetë në të cilën nuk arrini potencialin tuaj të plotë, në të cilën ka një ngurrim për të marrë rreziqe dhe për të zgjedhur kënaqësitë kalimtare në vend të stimulimit të përvojave që i japin kuptim ekzistencës.
Ruminim analitik
Rezultati i atij studimi nuk tregon se lumturia duhet shmangur, por se një majë pakënaqësie mund të sjellë përfitime. Për shembull, është gjetur se trishtimi ndihmon në zhvillimin e aftësisë sonë për të zgjidhur problemet. Emmy Gut, autore e librit Depresioni produktiv dhe joproduktiv i botuar në 1989, argumenton se disa simptoma depresive mund të jenë një përgjigje funksionale ndaj problemeve të mjedisit që na rrethon, gjë që na bën t’u kushtojmë vëmendje atyre dhe të pajtohemi me të. Me fjalë të tjera, kur jemi të trishtuar për diçka, mund të kemi më shumë gjasa të përballemi me atë situatë. Psikologët e quajnë atë “hipoteza e përgjumjes analitike” dhe është e dokumentuar nga kërkimet shkencore.
Sikleti që lidhet me pasigurinë gjeneron më shumë ankth sesa sigurinë e marrjes së lajmeve të këqija
Natyrisht, kjo nuk do të thotë se depresioni klinik është një gjë e mirë: trishtimi ekstrem mund t’i çojë shpejt njerëzit në paaftësinë për të përballuar problemet. Dhe nuk po them se depresioni peshon më shumë se analiza kosto-përfitim. Por hipoteza e përtypjes analitike është provë se heqja qafe e ndjenjave të këqija nuk na bën automatikisht më efikas. Nëse këto emocione mund të na ndihmojnë të vlerësojmë kërcënimet, ka kuptim që një sasi e tepërt e ndjenjave të mira mund të na bëjë që t’i shpërfillim ato. Literatura mbi përdorimin e substancave gjithashtu sugjeron këtë: në disa lëndë, nivele shumë të larta të emocioneve pozitive janë lidhur me sjellje të rrezikshme si abuzimi me alkoolin dhe drogën ose ngrënia e tepërt.
Refuzimi i pakënaqësisë mund të na bëjë të heqim dorë nga një jetë e plotë. Në fakt, siç u zbulua nga një sondazh i kryer në vitin 2018 mes studentëve të universitetit, frika e dështimit lidhet pozitivisht me kuptimin e thellë që i atribuohet romancës, miqësisë dhe (në një masë më të vogël) familjes. Kur flas me dikë për frikën e marrjes së rezultateve negative në jetë, origjina e vërtetë e frikës së tyre në shumë raste lidhet me atë se si do të ndihet për dështimin, jo me pasojat e vetë dështimit, një dinamikë që i ngjan mekanizmit me të cilin shqetësimi i lidhur me pasigurinë gjeneron më shumë ankth sesa siguria e marrjes së lajmeve të këqija. Për të shmangur këto ndjesi të pakëndshme, njerëzit heqin dorë nga të gjitha mundësitë që nënkuptojnë mundësinë e dështimit.
Vendime të pakëndshme
Krijimi i hapësirës për ngjarje pozitive – të tilla si dashuria, suksesi profesional ose të tjera – zakonisht përfshin rreziqe. Rreziku nuk na bën domosdoshmërisht të lumtur dhe një jetë e rrezikshme do të na sjellë zhgënjime. Por mund të jetë gjithashtu më shpërblyese sesa një jetë që është gjithmonë në anën e sigurt, siç sugjeron studimi mbi lumturinë, arritjet akademike dhe të ardhurat. Ata që performuan më mirë në punë dhe në shkollë, ndoshta morën vendime që ndonjëherë ishin të pakëndshme, madje edhe të frikshme.
Kjo nuk do të thotë që ne duhet t’i shmangemi asaj që na bën të ndihemi mirë ose se jemi budallenj sepse duam të jemi të lumtur. Përkundrazi, dëshira për lumturi është e natyrshme dhe normale. Sidoqoftë, të kesh synimin kryesor ose të vetëm në jetë ndjekjen e ndjenjave pozitive – dhe çdo përpjekje për të shmangur ato negative – është një strategji e shtrenjtë.
Lumturia absolute është e pamundur të arrihet (të paktën në këtë Tokë), dhe ndjekja e saj mund të jetë e rrezikshme dhe e dëmshme për suksesin tonë. Më e rëndësishmja, të bësh këtë sakrifikon shumë nga elementët që e bëjnë jetën të kënaqshme.
Vetë lumturia nuk do të ishte lumturi nëse do të mungonte kontrasti që përjetojmë në mënyrë të pashmangshme me trishtimin. “Një jetë e lumtur nuk mund të ekzistojë pa një masë errësire,” tha Carl Jung në një intervistë të vitit 1960. “Fjala “e lumtur” do të humbiste kuptimin e saj nëse nuk kompensohej nga trishtimi. Ju mund t’i vlerësoni fjalët e Jung-ut dhe të angazhoheni për të praktikuar rregullisht mirënjohjen, duke falënderuar për gjërat që sjellin lumturi, si dhe ato që krijojnë vështirësi. Në fillim do të duket e panatyrshme, por do të bëhet çdo ditë më e lehtë.
Disa nga aspektet më të rëndësishme të jetës sonë janë rezultat i drejtpërdrejtë i ndjenjave negative që kanë arritur të na futen fshehurazi, pavarësisht përpjekjeve tona për t’i bllokuar ato. Për shembull, unë kam tre fëmijë të rritur: deri vonë, kur ata ishin adoleshentë, ishte një përplasje e vazhdueshme kokë më kokë me ta. Në atë kohë, unë dhe gruaja ime humbëm shumë netë gjumë, por nuk do të ndryshoja asnjë detaj të atyre momenteve (tani që i kemi lënë pas).
Ka nga ata që i çojnë këto mësime në ekstreme që mund të duken të pakonceptueshme. Për shembull, Andrew Solomon, autor i Demonit të mesditës shkruan: “Nëse imagjinojmë një shpirt të hekurt të rraskapitur nga dhimbja dhe gërryer nga çrregullimi i vogël depresiv, ne mund ta krahasojmë depresionin e madh me një dështim të vërtetë strukturor”. Por në fund Solomon zbuloi një mënyrë për të vlerësuar depresionin e tij, siç tha në një intervistë disa vite më parë: “E dua sepse më detyroi të gjeja gëzimin dhe ta mbaja atë”.
Me pak fjalë, ky është paradoksi i një jete të plotë. Të ndjekësh një pozitivitet të pafund do të thotë të synosh dydimensionalitetin e një filmi hollivudian apo një libri për fëmijë. Pra, edhe nëse vuajtja nuk duhet të jetë kurrë qëllimi ynë, ne mund të luftojmë për një jetë të pasur ku nuk kërkojmë vetëm diellin, por edhe të përjetojmë plotësisht shiun e pashmangshëm.
Burimi / https://www.internazionale.it/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
