Një shikim në sfidat shëndetësore të shkaktuara nga mungesa e proteinave dhe kalorive. A keni dëgjuar ndonjëherë për Marasmus dhe Kwashiorkor? Në shumë vende të zhvilluara, ushqimi shihet si një e mirë e përditshme dhe i pasur me lëndë ushqyese. Por për miliona fëmijë në vendet më të varfra të botës, mungesa e ushqimit dhe lëndëve ushqyese të nevojshme mbetet një sfidë e përditshme dhe kërcënuese për jetën. Dy prej formave më të rënda të kequshqyerjes që lindin nga ky fenomen janë marasmus dhe kwashiorkor, të cilat shkaktojnë pasoja të rënda shëndetësore dhe zhvillimore tek fëmijët.
Çfarë janë Marasmus dhe Kwashiorkor?
Marasmus dhe Kwashiorkor janë sëmundje të kequshqyerjes akute, të cilat ndodhin për shkak të mungesës së kalorive dhe, veçanërisht, të proteinave në dietën e përditshme. Edhe pse këto dy sëmundje janë të lidhura ngushtë me njëra-tjetrën, ato kanë dallime të theksuara në simptomat dhe shkaqet.
Marasmus: Marasmus është një formë e kequshqyerjes kronike, që ndodh për shkak të mungesës së kalorive dhe të proteinave. Ai çon në dobësi ekstreme trupore dhe humbje të dukshme të peshës, pasi trupi shfrytëzon rezervat e tij të energjisë për të mbijetuar. Muskujt tkurren, lëkura rrudhoset, dhe trupi bëhet i brishtë dhe i pamundur për të kryer funksione normale. Simptomat përfshijnë lodhje të rëndë, humbje të ndjeshme të masës muskulore dhe të peshës trupore, imunitet të ulët dhe rrezik të shtuar për infeksione.
Kwashiorkor: Kwashiorkor është një formë tjetër e kequshqyerjes, që zakonisht ndodh kur kaloritë nga karbohidratet janë të mjaftueshme, por mungojnë proteinat. Ndryshe nga marasmus, kwashiorkor karakterizohet nga edema (fryrje e trupit), sidomos në bark, këmbë dhe duar. Përveç fryrjes, fëmijët me kwashiorkor shpesh kanë lëkurë të irrituar, ndryshim në ngjyrën e flokëve (flokë të zbardhur ose me hije të tjera), dhe probleme të rritjes. Ky lloj kequshqyerjeje çon në çrregullime metabolike dhe rrezik të madh për dëmtime serioze të organeve.
Kë prek Marasmus dhe Kwashiorkor?
Marasmus dhe kwashiorkor prekin kryesisht fëmijët e moshës 6 muaj deri në 5 vjeç, të cilët janë shumë të ndjeshëm ndaj mungesës së kalorive dhe të proteinave, sidomos në periudha të rritjes intensive. Faktorët që çojnë në këtë lloj kequshqyerjeje përfshijnë varfërinë ekstreme, mungesën e aksesit në ushqim të mjaftueshëm dhe të larmishëm, si dhe mungesën e njohurive mbi ushqyerjen e shëndetshme. Këto sëmundje prekin më shumë fëmijët në vendet me burime të kufizuara ushqimore dhe në rajone ku varfëria dhe konflikti janë të përhapura.
Në cilat vende shfaqen më së shumti këto sëmundje?
Marasmus dhe Kwashiorkor janë më të zakonshme në Afrikën Sub-Sahariane, Azia Jugore dhe Amerika Latine, ku varfëria dhe mungesa e ushqimit të shëndetshëm janë ende probleme të mëdha. Gjithashtu, këto sëmundje shfaqen edhe në zona të tjera ku ndodhin kriza humanitare, siç janë luftërat, katastrofat natyrore dhe zhvendosjet masive të popullsisë. Në këto raste, furnizimi i ushqimit ndërpritet dhe burimet janë të kufizuara, duke lënë një pjesë të madhe të popullsisë, përfshirë fëmijët, pa ushqimin e duhur për mbijetesë.
A mund të preket çdo person, kudo që ndodhet?
Ndërsa kushdo mund të preket nga kequshqyerja, marasmus dhe kwashiorkor janë më të zakonshme në rajonet me mungesë të burimeve ushqimore dhe varfëri ekstreme. Në vendet e zhvilluara, kequshqyerja e rëndë është shumë më e rrallë falë aksesit më të mirë në ushqim dhe përkujdesjen shëndetësore, por mund të ndodhë në raste të caktuara të lëna pas dore, të tilla si kequshqyerja e rëndë për shkak të varësive ose sëmundjeve mendore. Fëmijët në vendet e zhvilluara janë gjithashtu më pak të rrezikuar nga këto sëmundje falë politikave të forta të shëndetit publik dhe programeve ushqimore për fëmijët.
Trajtimi dhe parandalimi i Marasmus dhe Kwashiorkor
Trajtimi i marasmusit dhe kwashiorkorit kërkon kujdes të veçantë dhe përfshin:
Rifurnizimin gradual me kalori dhe proteina përmes një diete të balancuar, duke i kushtuar vëmendje të veçantë rifillimit të ushqyerjes për të shmangur shokun metabolik.
Monitorimin mjekësor të vazhdueshëm për të ndjekur shëndetin e fëmijës dhe për të trajtuar infeksionet e mundshme.
Sigurimin e hidratimit të duhur dhe elektroliteve për të parandaluar dehidratimin dhe çrregullimet metabolike. Parandalimi përfshin përmirësimin e kushteve të jetesës dhe edukimin e komuniteteve mbi rëndësinë e ushqyerjes së shëndetshme.
Marasmus dhe Kwashiorkor – Një thirrje për ndërgjegjësim dhe veprim!
Marasmus dhe kwashiorkor janë një kujtesë e qartë e rëndësisë së aksesit të barabartë në ushqim për të gjithë njerëzit, pavarësisht vendit të tyre të lindjes. Për sa kohë që miliona fëmijë në botë përballen me kequshqyerje të rëndë, përpjekjet për t’i ndihmuar ata duhet të jenë përparësi për shoqërinë globale. Trajtimi dhe parandalimi i këtyre sëmundjeve nuk është vetëm një çështje mjekësore, por një çështje e të drejtave njerëzore dhe e barazisë globale.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
