Në mendjen e një personi të korruptuar, të tjerët janë mjete ose pengesa. Këta janë njerëz që nuk ndihen pjesë e njerëzimit, por përkundrazi komplotojnë kundër tij. Një sjellje e mundur falë egomanisë së tyre dhe mungesës së një vizioni të përgjithshëm.
Sado e çuditshme të duket, mendja e një personi të korruptuar nuk është një vrimë e zezë e padeshifrueshme. Siç tregojnë faktet, korrupsioni është tipik për shumë njerëz që ne i perceptojmë si “të suksesshëm”, në çdo fushë. Ata janë njerëz që shumë kompani apo parti politike duan në bordin e tyre të drejtorëve, sepse ata “kanë atë diçka ” që u lejon atyre të marrin atë që duan. Psikologu Jean Twenge, autor i librit Generation Me, thotë se një person i korruptuar është i magjepsur nga vetvetja. Këta janë individë “të cilët kënaqen kur njihen me njëri-tjetrin” dhe që përshtaten me situatat më të ndryshme falë mungesës së etikës. Këta njerëz po kërkohen gjithnjë e më shumë në qarqe të fuqishme, veçanërisht në 40 vitet e fundit.
Në mendjen e një njeriu të korruptuar nuk ka vend për pasiguritë që bashkëjetojnë te shumë njerëz të zakonshëm, as për pesimizëm. Ata triumfojnë, veçanërisht, sepse në dekadat e fundit është konsoliduar një lloj kulti i Vetes, i cili toleron egoizmin dhe mungesën e skrupujve tipikë të këtyre personaliteteve.
Egoizmi dhe etika natyrore
Sipas psikologut Luis Fernandez, profesor i psikologjisë në Universitetin e Santiago de Compostela, të gjitha qeniet njerëzore lindin duke mbajtur farën e së keqes brenda tyre. Ai argumenton se nëse na jepet mundësia, ne do t’i injoronim rregullat pa problem. Dhe se nëse do të kishim pushtet, do ta përdornim për interesa personale. Megjithatë, ka një distancë midis kësaj ekonomie psikologjike që na shtyn të kërkojmë rrugën e lehtë dhe paskrupulltisë së mendjes së korruptuar. Sigurisht që kemi lindur pa asnjë etikë, ose mund të themi se e vetmja e mundur kur lindim është të kënaqim nevojat dhe dëshirat tona pa një arsye apriori për të mos përdorur të tjerët si instrumente të pastra.
Etika merr formë dhe zhvillohet në funksion të inteligjencës dhe kulturës. Stërvitja na bën të kuptojmë se ne jemi më të suksesshëm kur ndalojmë së vepruari si një tufë dhe fillojmë të ndihemi pjesë e një ekipi. Këtë e kuptojmë që në vitet e para të jetës, falë lojës dhe jetës familjare.
Prandaj, ne jemi të vetëdijshëm për faktin se disa veprime janë në avantazhin tonë si individë dhe mësojmë t’i konsiderojmë të tjerët si pjesë të peizazhit njerëzor në të cilin jetojmë. Ne e kuptojmë se kemi nevojë për të, sepse pa ndërhyrjen e të tjerëve nuk do të kishim lindur as nuk do të kishim mundur t’i mbijetonim sëmundjes, pleqërisë apo ndonjë forme vulnerabiliteti.
Mendja e një personi të korruptuar
Ne nuk fitojmë një qëndrim konstruktiv ndaj të tjerëve pa dashurinë dhe përkushtimin e të rriturve që janë të papërsosur, por bujarë dhe kuptues mjaftueshëm për të na përcjellë vlerën e qytetërimit. Etika është një formë e të mësuarit mendor, e rrënjosur fort në dashuri. Në mendjen e një personi të korruptuar, këto modele referimi nuk ekzistojnë. Individi rritet në bazë të mangësive dhe luftës për mbijetesë kundër botës. Injorimi i rregullave është një provë e forcës që ai duhet t’i kapërcejë vazhdimisht. Në fakt, ajo bëhet një lojë disi sadiste për të, sepse përfitimi nga të tjerët është një mënyrë për të fituar miratimin.
Personi i korruptuar nuk gjen asnjë avantazh në respektimin e të tjerëve; e konsideron si pengesë. As në mendjen dhe as në zemrën e tij nuk ka vend për një person tjetër. Ai dëshiron pushtet dhe para, sepse këto e mashtrojnë atë që të ketë kontroll mbi të gjithë botën. Ai nuk pendohet që ka lajkatarë dhe jo miq , aq më pak që ka objekte materiale në vend të kuptimit të jetës. Fuqia mbi pjesën tjetër është interesi i tij i vetëm, sado sipërfaqësor. Mendja e një personi të korruptuar manipulon të tjerët.
Një fitore kalimtare
Mendja e një personi të korruptuar është shumë e përshtatshme dhe funksionon në mënyrë të përsosur në një kontekst që tenton të injorojë rregullat. Ata janë gjenerues të përjetshëm të krizave në familje, në kompanitë për të cilat punojnë dhe në shoqërinë ku jetojnë. Ata nuk pendohen. Megjithatë, herët a vonë ata do të bëjnë disa gabime. Të korruptuarit mbajnë brenda vetes farën e vetëshkatërrimit: duke menduar se janë të pathyeshëm. Egomania e tij e pengon atë të bëjë një vlerësim objektiv të realitetit. Kjo, herët a vonë, do të kthehet në një gabim strategjik. Pikërisht atëherë ai bëhet objekt i përbuzjes kolektive dhe i vetmisë që e mbështjell.
Pyetja e vetme që mbetet për t’u bërë është: pse ata që janë përreth këtyre njerëzve të korruptuar e tolerojnë sjelljen e tyre. Shumë shpesh shoqëria mendon se nuk mund të bëjë asgjë për këtë. Edhe në këtë rast, herët a vonë, ajo ndjenjë cenueshmërie mund të shndërrohet në indinjatë aktive , e cila, në formën e veprimit kolektiv, u vendos kufij këtyre personazheve.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
