Ka gjithnjë e më shumë njerëz që, pavarësisht se praktikojnë aktivitet fizik, pjesën tjetër të kohës bëjnë një mënyrë jetese të ulur. A keni menduar ndonjëherë nëse kjo mund të ketë ndonjë pasojë shëndetësore? Po truri? Le të flasim për këtë.
Aktiviteti fizik ka demonstruar përfitime të shumta për shëndetin e përgjithshëm dhe, në veçanti, për strukturën dhe funksionin e trurit. Edhe pse në një masë më të vogël, kërkimi shkencor është gjithashtu i përkushtuar për të hetuar pasojat e një stili jetese të ulur. Dhe ka shumë njerëz që, pavarësisht se praktikojnë ushtrime fizike, bëjnë një mënyrë jetese të ulur në pjesën më të madhe të ditës.
Disa studime sugjerojnë se një mënyrë jetese e ulur madje mund të përfaqësojë një faktor rreziku në zhvillimin e rënies njohëse të lidhur me moshën. Është vlerësuar se 13% e rasteve të Alzheimerit në mbarë botën mund t’i atribuohen një stili jetese të ulur. Në këtë kuptim, reduktimi i këtij stili jetese me 25% mund të parandalojë mbi një milion raste.
Cila është marrëdhënia midis një stili jetese të ulur dhe rënies njohëse?
Rënia kognitive prodhon atrofi të një zone të trurit të quajtur lobi temporal, i cili është i përfshirë në deficitet e kujtesës dhe sëmundjen e Alzheimerit. Në këtë kuptim, disa studime kanë zbuluar se aktiviteti fizik ndikon në gjendjen e këtij rajoni, në veçanti të hipokampusit. Për të funksionuar siç duhet, truri duhet të furnizohet në mënyrë adekuate me gjak, në mënyrë që të nxisë zhvillimin e neuroneve të reja dhe të vonojë përkeqësimin kognitiv.
Ndryshe nga aktiviteti fizik, një mënyrë jetese sedentare ndryshon nivelet e sheqerit në gjak, duke reduktuar rrjedhën e gjakut. Në fakt, është zbuluar se ekziston një lidhje mes një stili jetese sedentare dhe reduktimit të lëndës së bardhë.
Dëshmi shkencore
Një studim i fundit i kryer nga Universiteti i Kalifornisë hulumtoi efektet e një stili jetese të ulur në fushat që lidhen me kujtesën. Për këtë qëllim, shkencëtarët u fokusuan jo vetëm në kohën e angazhuar në aktivitet fizik, por edhe në orët që një subjekt i shëndetshëm kalon ulur. U përfshinë 49 subjekte të shëndetshëm me një moshë mesatare 60 vjeç. Pas plotësimit të një sërë pyetësorësh për shkallën e aktivitetit fizik dhe kohën e kaluar ulur, ata iu nënshtruan një MRI dhe disa testeve neuropsikologjike. Nëpërmjet këtyre u bë e mundur të vëzhgohej trashësia e korteksit cerebral dhe performanca e disa funksioneve njohëse si kujtesa. Zakonet sedentare, por jo niveli i aktivitetit fizik, janë gjetur të lidhen me një hollim të korteksit cerebral në disa zona. Konkretisht po i referohemi atyre që kanë të bëjnë me kujtesën.
Kjo sugjeron, pra, se mënyra e jetesës së ulur, shumë më tepër sesa ushtrimet fizike, dëmton gjendjen ose performancën e këtyre funksioneve. Nga kjo rrjedh se edhe nivelet e larta të aktivitetit fizik nuk janë të mjaftueshme për të kompensuar efektet e një stili jetese të ulur.
Çfarë mund të bëhet?
Pavarësisht rezultateve të sapo ekspozuara, praktika e ushtrimeve fizike është gjithmonë e rekomandueshme . Në këtë kuptim, provat shkencore kanë treguar se përmirëson performancën e funksioneve njohëse, vaskularizimin cerebral dhe neurogjenezën.
Ka edhe shumë aktivitete të tjera që përmirësojnë performancën njohëse, si leximi, mësimi i gjuhëve, luajtja e lojërave të inteligjencës dhe madje edhe ndërveprimi me njerëz të tjerë. Në çdo rast, ju rekomandojmë të mbani gjithmonë një mënyrë jetese të shëndetshme dhe aktive. Jepini përparësi ecjes dhe zgjidhni shkallët në vend të ashensorit.
Duke përshtatur këto zakone, jo vetëm që do të përmirësoni aftësitë tuaja njohëse, por do të ndiheni më mirë dhe do ta menaxhoni kohën tuaj në mënyrë më efektive !
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
