Ka mijëra artikuj që flasin për të mësuarit për të thënë jo. Është një temë e rëndësishme, sigurisht, por ashtu siç duhet të mësosh të mohosh veten kur nuk dëshiron të bësh diçka, është gjithashtu e nevojshme të dish të pranosh “jo”-në që vjen nga dikush tjetër. E dimë mirë që disa “jo” janë jashtëzakonisht të vështira për t’u përpunuar, por e vërteta është se ato janë pjesë e jetës së secilit prej nesh dhe, në realitet, janë edhe një mundësi e shkëlqyer për të përmirësuar veten.
Për të mësuar të kuptojmë rëndësinë e pranimit të një përgjigje negative, mund të imagjinojmë se çfarë do të ndodhte nëse të gjithë do të na thoshin gjithmonë “po”. Imagjinoni një fëmijë të cilit i pranohen të gjitha zemërimet që ai kërkon. Ai me siguri do të bëhej kapriçioz, i pasigurt, kokëfortë dhe nuk do të ishte në gjendje t’i jepte vlerën e duhur asaj që ka. Epo, e njëjta gjë vlen për të gjithë të tjerët, përfshirë të rriturit.
Ndoshta shumica prej jush do t’i kujtojnë me shumë entuziazëm ato raste kur përgjigja e parë e marrë ishte një “jo”, por pas një pune të palodhur, ata arritën ta shndërrojnë atë në “po”. Çdo gjë që përfshin përpjekje, luftë dhe tejkalim është thellësisht frymëzuese në jetën tonë. Kufijtë e arsyeshëm nuk i presin krahët e lirisë sonë, përkundrazi mbrojnë shëndetin tonë mendor dhe stimulojnë zhvillimin tonë. Shumë shpesh duhet të jeni mirënjohës kur merrni një “jo”.
Janë pikërisht kufijtë që na lejojnë të vëmë në lojë dëshirën tonë për të arritur diçka. Është vështirësia në aktivizimin e burimeve tona intelektuale dhe emocionale. Në të njëjtën kohë, vështirësia na lejon të rritemi, të maturohemi dhe të zbulojmë gjithçka që jemi në gjendje të jemi dhe të bëjmë. Gjithashtu na ndihmon të zhvillojmë vetëbesimin dhe të identifikojmë rolin tonë në botë.
Përfitimet e shumta të thënit “jo”
Është e qartë se, në fund të fundit, askujt nuk i pëlqen të marrë “jo” për një përgjigje, veçanërisht nëse ajo që na mohohet është shumë e rëndësishme në jetën tonë. Të dini se dikush nuk ju do më ose nuk dëshiron të jetë në një lidhje me ju mund të jetë shkatërruese. Të na mohohet puna e ëndrrave ose të kuptojmë se nuk mund të shkojmë në atë udhëtim që do të donim aq shumë, na demoralizon. E njëjta gjë vlen edhe për një dështim në një provim pranues në kursin që kemi ëndërruar ose kur na mohohet një bursë që është thelbësore për ne. Të gjitha këto mbeturina dhemb vërtet.
Në të njëjtën kohë, megjithatë, sado e dhimbshme të jetë një “jo”, është edhe e mirë për ne. Këtu janë disa arsye:
Kjo ju lejon të identifikoni dhe pranoni këndvështrime të tjera. Është e rëndësishme të kuptohet se një “jo” është rrallë një shenjë e refuzimit të pastër nga ana e dikujt. Thjesht, është për faktin se të tjerët i shohin gjërat ndryshe nga ne.
Na detyron të rivlerësojmë qëllimet tona. “Jo” është një mundësi e shkëlqyer për të peshuar rëndësinë e asaj që kemi propozuar. Ndoshta do të përfundoni duke vendosur prioritete të ndryshme nga sa mendonit se kishit dhe do të ndryshoni qëllimin tuaj.
Ndihmon në nxjerrjen në pah tekat dhe obsesionet. Kur “jo” përsëritet shumë shpesh, ndoshta është një thirrje zgjimi për të kuptuar se nuk jemi gati për diçka. Ndoshta po fajësojmë veten për diçka që në fakt nuk ka shumë kuptim.
Ajo stimulon imagjinatën dhe aftësinë për të marrë atë që duam. Nëse thuhet për diçka që e duam vërtet, mund të na shtyjë të krijojmë strategji të reja për ta marrë atë.
Si të kapërceni një “jo”?
Shumë nga aventurat tona më të mira, ato ku nxorëm më të mirën në vetvete, fillojnë me këtë fjalë. Dhe fazat më të këqija të jetës sonë gjithashtu fillojnë në të njëjtën mënyrë. Si gjithmonë, ajo që është e rëndësishme nuk është vetë realiteti, por mënyra se si e përballojmë dhe përpunojmë atë. Kjo fjalë është sigurisht një nga ato që mund të zbulojnë se kush jemi ne në të vërtetë.
Para së gjithash, një “jo” na nxjerr jashtë zonës sonë të rehatisë. Ai shërben si një pikë thyerjeje, mesazhi thelbësor i së cilës është: ecja përpara është e ndaluar. Dhe pikërisht në këtë pikë dalin përgjigjet që mund të jenë vërtet të papritura dhe që varen nga lloji i personit që jemi dhe rëndësia që ka për ne ajo që na mohohet. Nëse nuk jemi njerëz shumë të pjekur, thjesht do të mbytemi. Nëse kemi besim te vetja, do ta shohim si një sfidë.
Hapi i parë për të kapërcyer refuzimin është ta pranoni atë. Dhe ta pranosh këtë do të thotë të kuptosh se është legjitime që ne të na mohohet diçka, qoftë ky shefi, partneri ynë, një bankë apo ndonjë subjekt tjetër. Askush nuk mund të ketë diçka thjesht duke e dëshiruar atë dhe askush nuk duhet ta marrë atë vetëm sepse ka njëfarë pushteti.
Hapi i dytë për të kapërcyer një “jo” është të reflektojmë mbi dëshirat tona më intime. A është kaq e rëndësishme ajo që duam të arrijmë sa ia vlen të këmbëngulim? Cilat janë mesazhet e fshehura pas atij refuzimi? A tregojnë se nuk jemi të përshtatshëm, se nuk jemi gati apo se kemi marrë rrugën e gabuar? A tregojnë mungesën e njohjes nga ana e të tjerëve apo një lexim të gabuar nga ana jonë? Përgjigjet e këtyre pyetjeve me siguri do t’ju tregojnë se cili është hapi tjetër për të ndërmarrë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
