Përgatiti Esmeralda Birçaj, eksperte e shëndetit mendor
Marrëdhënia prind-fëmijë është një nga lidhjet më të forta dhe më vetëmohuese të njeriut. Është një çështje e pashtershme në të gjitha nivelet e ekzistencës njerëzore. Konkretisht, nëna është personi që plotëson të gjitha nevojat biologjike dhe psiko-emocionale të foshnjës. Ajo është personi që fjalë për fjalë i jep jetë dhe siguri foshnjës përmes mrekullisë së gjidhënies, përkëdheljes, mbajtjes së butë, pamjes dhe gatishmërisë për të mbrojtur të porsalindurin. Çfarë është e gabuar me këtë?
Në ditët e sotme ne dëgjojmë shumë dhe ndryshe sa i përket gjidhënies dhe në përgjithësi për edukimin dhe demarkacionin e fëmijës, ide dhe mite që riprodhohen dhe rregullohen nga ekspertët dhe jo ekspertë.
Një nga mitet më të zakonshëm që përndjek shumë profesionistë të shëndetit mendor është se ka të bëjë me gjidhënien afatgjatë që rezulton në varësinë patologjike të fëmijës nga nëna. Ajo që na është mësuar në universitet është se për të arritur një përfundim të vlefshëm dhe të sigurt duhet të kontrollojmë të gjithë faktorët që duket se ndërmjetësojnë në një marrëdhënie. Me fjalë të tjera, për të qenë në gjendje të themi me siguri se ushqyerja me gji për një kohë të gjatë është shkaku kryesor i lidhjes jo të shëndetshme-varësisë së fëmijës, së pari duhet të shqyrtojmë secilin rast veç e veç dhe të gjitha manifestimet dhe faktorët që duket se kanë ndërmjetësuar në marrëdhënien nënë- fëmijë. Ajo që ndërmjetëson, pra, është mënyra e edukimit që zbatohet brenda kontekstit familjar. Në cilat shtylla mbështetet arsimi? Në ndjeshmëri, në përforcim pozitiv? Në përqendrimin tek fëmija? A bëhet përmes një marrëdhënieje autoritare? Me apo pa kufij?
Për të konkluduar se ushqyerja me gji dhe lidhja e sigurt ushqejnë fëmijë të “kastruar” dhe të varur, së pari duhet t’i marrim seriozisht këto dhe shumë pyetje të tjera.
Mitet e tjera rreth edukimit
“Ai është një fëmijë manipulues, ai po ju shfrytëzon!” “Mos e kap, le të qajë, mos e mëso keq!”
Shumë njerëz mbështeten në mentalitete sipërfaqësore dhe të vjetruara, shumë larg realitetit shkencor. Edhe librat e shkruar nga prindërit “mësues feje” këshillojnë prindërit të lënë bebet e tyre të qajnë me qëllim, në mënyrë që ata të mos lëndohen dhe të bëhen të nënshtruar dhe “të mirë” që në moshë të vogël.
Le të shohim një shembull.
Shumë prindër ndjekin taktikën e “mos-përgjigjes” ose të qarit të kontrolluar. Për shembull, ata e lënë fëmijën të qajë derisa ai “të mësojë” të kontrollojë ankthin e tij vetëm. Por ajo që ndodh në të vërtetë është shumë ndryshe. Fëmija thjesht heq dorë nga shfaqja e simptomave të ankthit. Fëmija vazhdon të përjetojë ankth i cili arrin kulmin pasi nuk ka përgjigje, dhe thjesht nuk e shfaq atë, nuk e shpreh atë, e brendëson atë. Ajo që ndodh është tërheqja. Fëmija, meqenëse nuk ka asnjë përgjigje ndaj stresit që përjeton dhe pa qenë në gjendje të përpunojë mendërisht, mbyllet në vetveten e tij jo të formuar në mënyrë të plotë dhe hyn në “mënyrën” e mbijetesës, që do të thotë hormone të stresit, gjumë të thellë, tërheqje.
Edukimi i një fëmije duke mos e përqafuar, duke mos i’u përgjigjur nevojave të tij, mbase e mësojmë të heshtë për të mos shprehur nevojat e tij, të mos eksternalizojë stresin e tij, të tërhiqet me rritjen e hormoneve të stresit pa pritur një përgjigje nga nëna ose një tjetër njeri i dashur. Me fjalë të tjera, një foshnjë në dukje e qetë mund të ketë të njëjtin nivel stresi si një foshnjë që qan, dhe ajo thjesht nuk e tregon sepse është tërhequr. Prandaj, le ta pyesim veten se çfarë i ndodh një të rrituri kur mbyllet në vetvete dhe e brendëson stresin e tij?
Lidhja e sigurt dhe edukimi i fëmijëve me pranim dhe ndjeshmëri të pakushtëzuar, hedhin bazat për zhvillimin e një lidhjeje të sigurt emocionale, në mënyrë që fëmijët të lëvizin të sigurt drejt autonomisë dhe pavarësisë.
Prindërit para se të aplikojnë ndonjë metodë është mirë të shqyrtojnë të gjitha aspektet bazuar në të dhëna shkencore dhe literaturë ose thjesht të konsultohen me profesionistë të kualifikuar të shëndetit.
Dashuria, pranimi i pakushtëzuar, respekti dhe mbulimi i menjëhershëm i nevojave emocionale nuk dëmtojnë asnjë fëmijë. Duke dëgjuar nevojat e fëmijës tonë, ne krijojmë një themel të fortë në personalitetin e tij. Ne krijojmë të rritur me vetëvlerësim të lartë të cilët janë mësuar të njohin nevojat e tyre dhe gjithashtu të respektojnë nevojat e qenieve të tyre njerëzore.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
