Modestia shpirtërore nuk do të thotë të nënvlerësosh veten – por të shohësh pamjen e madhe. Përulësia është shumë më tepër sesa të jesh “i sjellshëm” apo i edukuar. Çfarë është përulësia dhe çfarë mund të sjellë ajo në jetën tonë? Nga marrëdhëniet më të mira te mendimi më i kthjellët, përfitimet e saj mund të të befasojnë.
Në pamje të parë, thirrja për të qenë i përulur nuk tingëllon shumë joshëse. Ajo duket në kundërshtim me theksin që i vihet sot vetëvlerësimit dhe besimit në vetvete, si dhe me këshillat e shumta për zhvillimin personal që na ftojnë të festojmë arritjet tona dhe të krenohemi me veten. Por përulësia nuk është njësoj me nënshtrim apo dobësi. Ky virtyt i lashtë nuk ka të bëjë me të qenit servil apo pa zë, dhe nuk duhet ngatërruar me vetëvlerësimin e ulët. Përkundrazi, përulësia është një formë modestie shpirtërore që buron nga kuptimi i vendit tonë në rregullin e gjërave.
Mund ta praktikojmë duke u distancuar pak nga dëshirat dhe frikërat tona personale, dhe duke vështruar botën më gjerë të cilës i përkasim. Ka të bëjë me ndryshimin e perspektivës, me pranimin e kufizimeve tona përballë një tabloje më të madhe. Nënkupton të dalim nga flluska jonë dhe të kuptojmë se jemi pjesë e një komuniteti, e një momenti të caktuar historik, apo edhe e një specieje që ka plot mangësi.
Siç e dinte mirë Sokrati, përulësia përfshin gjithashtu pranimin e asaj që nuk dimë dhe njohjen e zonave tona të verbëra. Ja pse përulësia ka rëndësi për të gjithë ne.
Mësime nga filozofët e lashtë
Shumë mendimtarë, të lashtë dhe bashkëkohorë, janë ndalur tek përulësia – mes tyre edhe Konfuci. Ky filozof kinez besonte se të njohësh vendin tënd në botën sociale dhe të respektosh ritet e traditat ishte mënyra për të luftuar të këqijat e kohës së tij. Sipas tij, nevojat dhe dëshirat personale duhet të jenë gjithmonë dytësore përballë të mirës së përbashkët. Përulësia në këtë kuptim është thellësisht pro-sociale, duke forcuar ndjenjën e përkatësisë dhe kohezionin në shoqëri.
Rrënjët e përulësisë në traditën fetare
Përulësia është gjithashtu një vlerë themelore në krishterim, ku ajo merr formën e nënshtrimit ndaj vullnetit të Zotit. Edhe pse kjo formë mund të lidhet me ndjenja faji, turpi apo mohimi të vetes – gjë që nuk i përshtatet të gjithëve – ajo përsëri mbart mësime të rëndësishme: të shmangim arrogancën, të kujtojmë se njerëzimi nuk është i përsosur, dhe se roli ynë në fatin e botës është modest.
Të mësojmë nga natyra
Kemi ende shumë për të mësuar, jo vetëm nga njëri-tjetri, por edhe nga speciet e tjera. Nëse do të jetonim më shumë si bimët, do të kuptonim se si të bashkëjetonim në harmoni me natyrën pa e shfrytëzuar verbërisht. Kafshët gjithashtu mund të na shërbejnë si mësues: nga macet do të mësonim të kujdesemi për mirëqenien tonë dhe të ndalojmë vrapin pas vëmendjes dhe aprovimit; nga ujqërit do të mësonim për intuitën, besnikërinë dhe rëndësinë e lojës.
Përulësia si gatishmëri për të mësuar
Të jesh i përulur do të thotë të pranosh mangësitë e tua dhe të jesh i gatshëm të mësosh nga të tjerët. Përulësia nxit një qëndrim mësimor, një mendësi që përqafon përmirësimin e vazhdueshëm. Nuk është vetëm një virtyt i lashtë me histori të pasur, por edhe një tipar psikologjik me vlerë të madhe. Siç ka treguar David Robson (2020), kërkimet psikologjike të kohëve të fundit kanë vërtetuar se njerëzit e përulur kanë përparësi të shumta. Ata janë më të aftë në të nxënë, në zgjidhjen e problemeve dhe në marrjen e vendimeve. Studentët e përulur që pranojnë me sinqeritet kritikat dhe sugjerimet, shpesh tejkalojnë ata më të talentuar që janë shumë krenarë për të dëgjuar.
Përulësia si kusht për zhvillim personal
Përulësia është thelbësore për përmirësimin tonë personal. Nëse nuk jemi në gjendje të pranojmë boshllëqet në dijen apo karakterin tonë, nuk do të arrijmë kurrë t’i mbushim ato. Ajo është hapi i parë drejt ndryshimit të vërtetë.
Përulësia si antidot ndaj narcisizmit
Në fund, përulësia është ndoshta mënyra më e mirë për të luftuar narcisizmin – një nga sfidat më të mëdha të kohës sonë, që duhet adresuar si në nivel personal, ashtu edhe në nivel shoqëror.
Në një botë që shpesh i vlerëson më shumë zërat e lartë dhe vetë-promovimin, modestia shpirtërore është një forcë e qetë – por thellësisht transformuese.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
