A jemi një shoqëri që diskriminon të moshuarit? Çfarë vizioni kemi për pleqërinë? Themeluesja e Institutit të Oksfordit për Plakjen e Popullsisë, Sarah Harper, pohon se shoqëria perëndimore e diskriminon pleqërinë.
Nga ana tjetër, në ditët e sotme mosha e tretë jeton më gjatë dhe përkeqësimi i kapaciteteve tona është bërë më i ngadalshëm. Prandaj, ne arrijmë një moshë më të lartë me një shkallë më të madhe autonomie. Në këtë kuptim, Sarah Harper shprehet se pleqëria nuk do të thotë më të jesh 70 vjeç, por në fakt ndodh kur bëhemi të varur. Kombet e Bashkuara vlerësojnë se, nga tani deri në vitin 2050, përqindja e popullsisë së moshës 60 vjeç e lart do të rritet në të gjitha vendet. Numri i njerëzve të moshës 60 vjeç e lart në vendet në zhvillim është tashmë dyfishi i atij në vendet e zhvilluara. OKB-ja pret që ky raport të arrijë tre me një në 2030 dhe katër me një në 2050.
“Të plakesh është si të ngjitesh në mal; ju merret pak fryma, por pamja është shumë më e mirë!” -Ingmar Bergman-
Mosha e vjetër nuk fillon më në të 70-at
Një grup studiuesish nga CSIC debatuan për zëvendësimin e barrierës statistikore prej 65 vjetësh me një prag të lëvizshëm të lidhur me jetëgjatësinë. Megjithatë, për lehtësi statistikore, për më shumë se një shekull njerëzit kanë punuar me idenë se pleqëria fillon në moshën 65-vjeçare. Kjo për shkak se ky prag përkoi me moshën e daljes në pension.
Megjithatë, në ditët e sotme, shpresa dhe cilësia e jetës nuk zvogëlohen domosdoshmërisht në moshën 65-vjeçare. Në të vërtetë, 65-vjeçarët e sotëm nuk janë aspak si ata të kohëve të shkuara. Antonio Abellán është një studiues në Departamentin e Popullsisë CSIC dhe anëtar i Grupit Kërkimor mbi Plakjen. Ai pohon se 65-70 vjeçarët sot janë si 55-60 vjeçarët e gjeneratave të mëparshme.
Si ai ashtu edhe studiues të tjerë të CSIC kanë vendosur të hapin një debat mbi nevojën për të ripërcaktuar konceptin e të moshuarve ose, të paktën, të moshës në të cilën fillon pleqëria. Një nga propozimet që ata parashtruan është që fillimi i pleqërisë të shënohet nga një prag rrëshqitës i lidhur me jetëgjatësinë e mbetur. Prandaj, të qenit i moshuar nuk varet nga vitet që figurojnë në letërnjoftim, por nga ato që i ka mbetur për të jetuar.
“Pozita sociale e të klasifikuarve si të moshuar nuk është pasojë e plakjes së tyre fizike apo mendore, por për shkak të pozicionit të tyre në tregun e punës dhe marrëdhëniet dhe strukturat që ata përcaktojnë. Hapësira taksonomike e pleqërisë nuk është biologjike dhe as e natyrshme, por është më tepër rezultat i konstruksionit shoqëror që ka aspekte praktike dhe ligjore, si dhe ato imagjinare dhe përfaqësuese. – Delgado 2003-
Shoqëritë e plakjes… mite, sfida dhe mundësi
Demografët dhe sociologët theksojnë se, përpara se të miratohet ndonjë masë politike në lidhje me pragun e pleqërisë, nevojiten më shumë kërkime se si kanë jetuar pesëmbëdhjetë vitet e fundit para vdekjes. Këto studime do të ndihmonin në përcaktimin se kur fillon procesi i paaftësisë në shumë të moshuar. Për më tepër, nëse kjo paaftësi po vonohet, siç theksojnë disa studime amerikane.
Nga raportet e publikuara periodikisht nga Observatori për të moshuarit në Spanjë, mund të konkludohet se midis 70-80% e të moshuarve aktualë (njerëz mbi 65 vjeç) janë autonome dhe funksionalisht të pavarur.
Në të njëjtën mënyrë që disa e përcaktojnë pleqërinë me një kriter kronologjik dhe thonë se ajo fillon në moshën 65-vjeçare me daljen në pension, studiues të tjerë e shënojnë fillimin e saj me një kriter funksional. Ata pretendojnë se i moshuari është i moshuar kur është i paaftë ose i kufizuar mendërisht dhe socialisht.
Hulumtimet e kryera në vitin 2009 nga Qendra për Kërkime Sociologjike (CIS) treguan se 28.7% e popullsisë spanjolle konsideron se pleqëria fillon pas 70 vjetësh. Nga ana tjetër, 25.3% besojnë se fillon në 65 vjeç dhe 17.3% besojnë se të qenit i moshuar nuk varet nga mosha. Në këtë kuptim, mungon një ndryshim sociokulturor në vizionin e shoqërisë në raport me plakjen. Sepse bota po plaket më shumë se më parë, por të jesh i vjetër nuk është njësoj si më parë.
“Dyzet vitet e para të jetës sonë japin mesazhin; tridhjetë vitet e ardhshme japin komentin mbi të…” -Arthur Schopenhauer-
Burimi / https://exploringyourmind.com/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
