Muaji i ëmbël i majit hap dyert e tij të zbukuruara me trëndafila. Qielli hapet për t’i lënë vendin rrezeve të diellit që zbresin në tokë aq të ëmbël sa mjalti, mos harroni se hëna e këtij muaji i kushtohet mjaltit, i cili gjithashtu mban emrin e Hënës së çiftit, duke u hapur deri te tema kryesore e këtij muaji: dashuria.
Natyra zbulon misteret e fshehura në shpirtin e njeriut përmes krijimeve të saj të hijshme si lulet më fisnike, siç janë trëndafilat, të cilat gjallërojnë imagjinatën e poetëve që nga kohërat më të hershme. Mitet dhe përrallat nuk dështojnë t’i referohen asaj që natyra na ofron më të bukurën dhe të ëmblën në këtë periudhë; bukuria, misticizmi dhe miti ndërthuren, herë pas here, nën tingullin e muzikës për të na zbuluar misteret e jetës që na lidhin me hyjnoren, e cila shfaqet gjatë këtij muaji në fytyrën e dashur të nënës.
Trëndafilat e majit dhe kulti marian
Muaji maj i kushtohet Shën Mërisë së Bekuar e cila mishëron dashuri të pastër dhe të pakushtëzuar. Përkushtimi popullor ndaj Virgjëreshës, i ndjerë thellë gjatë shekujve, ka shumëfishuar pelegrinazhet në destinacionet Mariane këtë sezon që nga koha mesjetare, një periudhë në të cilën u krijua rruzarja e cila merr emrin e saj nga lulja kushtuar Madonës.
“I bekuar qoftë agimi, mbi të gjitha krijesat dhe i bekuar qoftë livadhi i lulëzuar me trëndafila të kuq të fytyrës tënde të bukur, zbukuruar me lulen e kuqe rubini të Urtësisë së Përjetshme!”, mund të lexohet në Broshurën e Urtësisë së Përjetshme nga Enrico Suso nga Costanza, e cila përsëritet nga përkushtimi i Mbretit Alfonso X të Castile dhe León: “Trëndafili i trëndafilave, lulja e luleve, gruaja midis grave, e vetmja zonjë, drita e shenjtorëve dhe qielli…”
Lidhja midis Madonës dhe trëndafilave nuk është e rastësishme. Krishterimi u vendos në tokë pagane, i lidhur me ritet e pjellorisë. Popujt e lashtë e respektuan natyrën; në trëndafilat që lulëzuan në këtë periudhë ata panë një manifestim hyjnor me një kuptim të thellë mistik të dhënë përmes miteve. Trëndafili, mbretëresha e luleve, i ishte kushtuar perëndeshës Afërditë dhe me kalimin e kohës u bë një simbol i dashurisë, rilindjes dhe pastërtisë virgjëreshë.
Trëndafilat dhe miti i dashurisë që triumfon edhe mbi vdekjen
Miti grek tregon dashurinë e Afërditës për gjuetarin e ri Adonis, i vrarë nga një derr. Hyjnesha, në një përpjekje të dëshpëruar për të shpëtuar të dashurin e saj, dëmton veten me ferra dhe nga gjaku i saj, i cili ra në tokë, lindi një lule me petale të kuqe: trëndafili. Hyjnesha është copëtuar nga pikëllimi dhe nuk i jep vetes paqe për humbjen e saj. Zeus, për të trajtuar vuajtjet e Afërditës, lejon Adonis të jetë në gjendje të kthehet për disa muaj në vit midis të gjallëve. Kështu trëndafili u bë një simbol i dashurisë që tejkalon gjithçka, madje edhe vdekjen.
Romakët festuan Rosalia, Rosaria ose Dies Rosationis gjatë muajit maj: “ditët e stolive me trëndafila” gjatë të cilave ata u kujdesën për të vdekurit e tyre, duke zbukuruar varret e tyre me trëndafilat e shumtë që lulëzuan në këtë muaj. Praktikat rezultuan gjithashtu në ofrimin e kurorave me trëndafila të ofruara jo vetëm për të vdekurit, por edhe për hyjnitë. Praktika e dekorimit të statujave me trëndafila vazhdoi gjatë shekujve, duke arritur përfundimisht tek Zoja e Bekuar të cilës i ishin kushtuar lutjet e besimtarëve, “aq e bukur dhe aromatike sa lulet e saj”. Prej andej lindi zakoni i rruzares që udhëheq adhuruesin në leximin e lutjeve të tij.
Traditat, thëniet dhe kuriozitetet
Ky muaj na njeh me stinën e ngrohtë, me atë që fiset antike kelte e përcaktonin si fillimin e verës: Beltane. Në këtë periudhë u bënë martesa të përkohshme që zgjatën një vit e një ditë; ato ishin martesa “provë” që lejonin bashkëshortët e rinj të rinovonin zotimet e tyre ose të ndërprisnin martesën dhe të liroheshin nga lidhja që i bashkonte.
Ndoshta thënia që njofton fatkeqësinë e dasmave të majit rrjedh nga ky zakon: “La spusa maiulina nun si enjoy la cuttunina”, që do të thotë “nusja e majit nuk do ta gëzojë jorganin”. Të tjerët, nga ana tjetër, mendojnë se fatkeqësia e bashkëshortëve në maj është për faktin se nusja vjedh skenën nga Madona, duke tërhequr kështu fat të keq.
Beltane, një festë kelte u bashkua në atë që ne e quajmë Calendimaggio, tregoi momentin në të cilin u hollua velloja që ndante botën e të gjallëve dhe atë të shpirtrave. Shpirtrat u kthyen për të mbrojtur familjet e tyre dhe për të bekuar të korrat. Ritet e pjellorisë festoheshin me valle, bankete dhe lojëra, në gëzim dhe lehtësi. Sigurisht që nuk mungonte livadhi, një pije e shenjtë me bazë mjalti!
Por kushdo që thotë Calendimaggio thotë edhe Maypole. Pema e shenjtë u mbart në mes të fshatit, e cila gjatë festës së 1 majit ishte zbukuruar me kurora të të gjitha ngjyrave dhe rreth të cilave ne e lëmë veten të shkonim në valle dhe lojëra të lumtura. Beltane ose May Tree, e cila ishte e njohur për dhënien e dhuratave dhe bekimeve më vonë u shndërrua në një lojë tradicionale të njohur që gjyshërit do ta kujtojnë: pema e Cuccagna.
Nga folklori francez loja u përhap më pas në Itali dhe pjesën tjetër të Evropës: në mes të fshatit qëndronte një shtyllë e mbuluar me yndyrë ose sapun dhe mbi të cilën pjesëmarrësit duhej të ngjiteshin me shumë vështirësi nëse donin të fitonin çmimet e pasura të vendosura në majën e saj.
Pema e Cucagna-s, si dhe pema e majit na referojnë në kuptimin simbolik të Pemës së Jetës, tërthorazi në të gjitha kulturat dhe përrallat e parajsës së humbur, vendi mistik i të gjithë ëmbëlsisë që njeriu kërkon ende sot për të rimarrë, ndoshta duke harruar, në garën e saj drejt qiellit, kopshtin e luleve që është në këmbët e tij.
Burimi / https://www.eticamente.net/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
