Ndoshta të gjithë e dimë se çfarë do të thotë të merresh me një person për të cilin egoja është gjithçka, një person që vuan nga narcisizmi. Ndjenja toksike që vjen nga një marrëdhënie me një narcisist, i cili dëshiron vetëm të performojë dhe të dallohet mbi të tjerët, është vërtet e padurueshme.
Me fjalë të tjera, të përpiqesh të flasësh me dikë që refuzon të jetë vetëkritik është si të hedhësh gurë në një qese me vrima ose të flasësh me një mur. Fatkeqësisht në disa fusha kjo karakteristikë është çelësi i suksesit. Kjo është për shkak se narcisi në një farë mënyre arrin të fikë të tjerët për të mirën e dritës së tij.
Njerëzit narcistikë janë dominues, imagjinarë, kanë nevojë për admirim dhe kanë iluzionet e madhështisë. Flamuri i tyre është narcisizmi, harrojnë atë që ndjejnë të tjerët, presin të njihen si superiorë dhe rikrijojnë veten në fantazinë e tyre për sa i përket suksesit, fuqisë, bukurisë apo dashurisë së pakufishme. Ata mendojnë se janë njerëz unik dhe se ka diçka tek ata që i bën të pashembullt.
Megjithatë, vetëvlerësimi i tyre është pothuajse gjithmonë i brishtë, edhe nëse besojnë se cilësitë e tyre të atribuuara ndaj vetvetes i bëjnë ata superiorë ndaj të tjerëve. Ata janë shumë të ndjeshëm ndaj “dëmtimit” të kritikave dhe humbjes, gjë që shpesh i çon ata të “ulin performancën dhe përparimin e tyre profesional” me rrezikun e episodeve të depresionit . Nga ana tjetër, në momentet e tyre të madhështisë, ata duket se janë në një gjendje mendore maniake ose hipomanike.
Ata presin të njihen si individë superiorë dhe për këtë arsye kërkojnë vëmendje dhe admirim të vazhdueshëm. Ata përgjithësisht kujdesen që puna e tyre të njihet dhe presin që gjithmonë të priten me krahë hapur dhe entuziazëm. Këta njerëz zakonisht janë ziliqarë dhe besojnë se të tjerët ndihen të njëjtën gjë për ta, gjë që shpesh i bën ata të sillen në një mënyrë arrogante dhe paternaliste.
Ndjenja e tyre e të drejtës dhe mungesa e ndjeshmërisë ndaj nevojave dhe dëshirave të të tjerëve mund të çojë në shfrytëzimin e vetëdijshëm ose të pavetëdijshëm të njerëzve të tjerë. Prandaj ata presin dhe kërkojnë përkushtim të veçantë nga të tjerët. Nëse të tjerët përgjigjen si të duan, atëherë ata mund t’u japin privilegje të veçanta atyre që besojnë se e meritojnë.
Ata që vuajnë nga ky çrregullim personaliteti kanë tendencë të flasin për shqetësimet dhe interesat e tyre në mënyrë të detajuar dhe të thellë, pa u kujdesur për nevojat dhe ndjenjat e të tjerëve. Për më tepër, narcisi zakonisht shfaqet i padurueshëm me të tjerët kur flasin për problemet ose shqetësimet e tyre, duke i kritikuar ose duke i parë me përbuzje.
Kotësia e atyre që nuk kanë asgjë tjetër për të treguar
Një ditë isha duke ecur me babain tim, kur ai u ndal në një kthesë dhe, pas një heshtjeje të shkurtër, më pyeti:
-Përveç cicërimave të zogjve, a dëgjon ndonjë gjë tjetër?
I theva veshët dhe pas disa sekondash u përgjigja:
-Dëgjoj zhurmën e një vagoni.
-Ashtu, – tha babai, – është një vagon bosh.
-Si e dini se është bosh nëse nuk e shohim? – e pyeta.
Dhe ai u përgjigj:
-Është e lehtë të dallosh kur një vagon është bosh nga zhurma. Sa më i zbrazët të jetë vagoni, aq më shumë zhurmë bën.
Që atëherë jam rritur dhe tani, kur një person flet shumë, i ndërpret të tjerët në mënyrë të papërshtatshme ose agresive, mburret për atë që ka, vepron në mënyrë dominuese dhe nënçmon ata që e rrethojnë, pothuajse dëgjoj zërin e babait tim duke thënë:
“Sa më i zbrazët të jetë vagoni, aq më shumë zhurmë bën.”
Përulësia konsiston në mbajtjen e virtyteve tona për vete, pa folur për to, dhe lejimin e të tjerëve t’i zbulojnë ato. Të mos harrojmë se ka njerëz që janë aq të varfër sa e vetmja gjë që kanë janë paratë. Dhe askush nuk është më bosh se ata që janë plot me vetveten. Në përgjithësi, siç na mëson kjo anekdotë, arroganca dhe egocentrizmi bëjnë shumë zhurmë, ndryshe nga imazhi i shëndetshëm i një personi (vlerësimi për veten).
Njerëzit që besojnë se janë të rëndësishëm kalojnë në krizë pas një sulmi, real apo imagjinar. Edhe detaji më i vogël mund t’i bëjë ata të ndihen sikur dikush nuk i ka respektuar ose ofenduar. Ky kërkim i vazhdueshëm për afirmim vjen në kurriz të marrëdhënieve të tyre personale dhe rolit të tyre në jetë.
Qëndrimet e këtij lloji na bëjnë të reagojmë me refuzim, i cili, nga ana tjetër, shkakton viktimizimin e njerëzve narcisist. Ata besojnë se kanë të vërtetën absolute për të tjerët, ata bëjnë hipoteza për mangësitë dhe problemet e të tjerëve në raport me veten e tyre. Pak nga pak, narcisistët i largojnë të tjerët nga rruga e tyre, njerëz që i duan vërtet dhe që mund të jetojnë me vështirësitë e tyre falë dashurisë që shprehin.
Në këtë kuptim, nuk mund të harrojmë se njerëzit që sillen në këtë mënyrë kanë nevojë për ndihmë, ndaj nëse kemi mundësi dhe arrijmë t’i afrohemi, atëherë duhet t’u rekomandojmë atyre këshillimin profesional. Edhe pse nuk është një detyrë e lehtë, nuk është kurrë vonë për të provuar.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
