Hyni në një dhomë, por nuk mbani mend për çfarë keni ardhur. Ose përplaseni me një të njohur të vjetër në punë dhe harroni emrin e tyre. Shumica prej nesh kanë pasur gabime momentale të kujtesës si kjo, por në moshën e mesme ato mund të fillojnë të ndihen më ogurzi. A na bëjnë të dukemi joprofesionistë, apo e kalojnë atë? A mund të jetë kjo një shenjë e çmendurisë së afërt?
Megjithatë, lajmi i mirë për ata që harrojnë gjithnjë e më shumë, është se jo vetëm që kujtesa mund të përmirësohet me praktikë, por se duket gjithnjë e më shumë sikur disa raste të Alzheimerit mund të parandalohen gjithashtu. Neuroshkencëtari Dr Richard Restak është një president i mëparshëm i Shoqatës Amerikane të Neuropsikiatrisë, i cili ka dhënë leksione mbi trurin dhe sjelljen kudo nga Pentagoni tek NASA dhe ka shkruar më shumë se 20 libra mbi trurin e njeriut. E fundit e tij, Udhëzuesi i plotë i kujtesës: Shkenca e forcimit të mendjes suaj, përmban frikën e madhe të pashprehur se sa herë që nuk mund të mbani mend se ku i vendosni syzet e leximit, është një shenjë e dënimit të afërt. “Sot në Amerikë,” shkruan ai, “kushdo mbi 50 vjeç jeton në frikën e A-së së madhe.” Dështimet e kujtesës janë, shkruan ai, ankesa e vetme më e zakonshme që ngrenë mjekët mbi 55 vjeç, edhe pse shumë nga ato që ata përshkruajnë rezulton të jenë asgjë për t’u shqetësuar.
Të dilni nga një dyqan dhe të mos jeni në gjendje të mbani mend se ku e keni lënë makinën, për shembull, është krejtësisht normale: ka të ngjarë që thjesht të mos jeni të përqendruar kur parkuat, dhe për këtë arsye vendndodhja e makinës nuk ishte e koduar siç duhet në trurin tuaj. Të harrosh se për çfarë ke hyrë në dhomë është ndoshta vetëm një shenjë se je i zënë dhe i preokupuar me gjëra të tjera, thotë Restak. “Samuel Johnson tha se arti i kujtesës është arti i vëmendjes,” thotë ai, nga zyra e tij në Uashington DC (në moshën 80 vjeç, Restak është ende një profesor klinik praktik në Shkollën e Mjekësisë dhe Shëndetit të Universitetit të Spitalit George Washington) . “Shumica e këtyre mëkateve të ‘humbjes së kujtesës’ janë mëkatet e mos kushtimit të vëmendjes. Nëse jeni në një festë dhe nuk po dëgjoni me të vërtetë dikë, sepse jeni ende duke menduar për ndonjë çështje që lidhet me punën, befas më vonë zbuloni se nuk ia mbani mend emrin. Gjëja e parë është të vendosni informacionin në memorie – kjo është duke e konsoliduar atë – dhe më pas duhet të jeni në gjendje ta rikuperoni atë. Por nëse nuk e keni konsoliduar kurrë në radhë të parë, ai nuk ekziston.”
Por, çka nëse harroni se ku i keni lënë çelësat e makinës dhe përfundimisht i gjeni brenda frigoriferit? “Kjo është shpesh shenja e parë e diçkaje serioze – ju hapni derën e frigoriferit dhe brenda është gazeta ose çelësat e makinës. Kjo është pak përtej harresës.” Kujtesa ndryshon, thekson ai, dhe disa njerëz do të kenë qenë gjithmonë të pakët. Por flamuri i kuq i vërtetë është një ndryshim që duket jashtë karakterit. Nëse jeni një lojtar i mprehtë i letrave që krenohet me veten duke mbajtur gjithmonë gjurmë se cilat letra janë luajtur dhe befas kupton se nuk mund ta bësh më këtë, mund të ia vlen të hetosh. Në mënyrë të ngjashme, Restak ka vënë re se shumë pacientë në fazat e hershme të demencës ndalojnë së lexuari trillime, sepse është shumë e vështirë të kujtosh atë që personazhi tha ose bëri disa kapituj më parë – gjë që është për të ardhur keq, thotë ai, sepse leximi i romaneve komplekse mund të jetë një gjë e vlefshme. stërvitje mendore në vetvete.
Ashtu si ndjekja e një recete, gjurmimi i komploteve të trilluara është një ushtrim i kujtesës së punës – ndryshe nga kujtesa afatshkurtër (duke ruajtur përkohësisht diçka si një numër telefoni që mund ta harroni në mënyrë të sigurt në minutën që e keni thirrur) ose kujtesa episodike, e cila mbulon gjëra të tilla si kujtimet e fëmijërisë. Kujtesa e punës është ajo që ne përdorim për të “punuar me informacionin që kemi”, thotë Restak, dhe është ajo që të gjithë duhet t’i japim përparësi. E lënë në duart e veta, thekson ai, kujtesa natyrshëm fillon të bjerë nga të 30-at e tua e tutje, kjo është arsyeja pse ai mbron ta praktikosh atë çdo ditë.
Përgatiti K.I / Burimi www.theguardian.com
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
