Ndërmjetësimi rrëfimtar është një bast mbi fuqinë e fjalës. Qëllimi i këtij modeli është që secila nga palët e përfshira në konflikt të përshtatë një perspektivë më fleksibël dhe më të gjerë të situatës, dhe kjo përmes rrëfimtarisë së vet.
Ndërmjetësimi përmes të rrëfyerit, përdoret për të zgjidhur konfliktet që vijnë nga mënyra se si njerëzit menaxhojnë dhe përshkruajnë mospërputhjet ose konfliktet në të cilat janë zhytur. Gjuha personale pasqyron perceptimin e dikujt për botën, kështu që mund të japë të dhëna të dobishme për natyrën e vërtetë të konfliktit. Në parim, ndërmjetësimi rrëfyes zbatohet për të lehtësuar shprehjen e interesave dhe nevojave personale të secilës nga palët dhe ndërhyrjen në to, në mënyrë që të stimulohet mirëkuptimi ndërpersonal përmes ndërveprimit të rrëfimeve individuale.
Një konflikt fillon të zgjidhet kur është i mundur të gjurmohet thelbi i tij. Ndonjëherë një person mendon se është nevrikosur nga tjetri, për shembull, sepse nuk bashkëpunon. Sidoqoftë, përmes ndërmjetësimit narrativ, mund të përcaktohet se konflikti lind në të vërtetë nga mënyra se si ai person e kërkon bashkëpunimin. Ky koncept bëhet i qartë nëse favorizoni dhe analizoni rrëfimin tuaj të konfliktit.
KONCEPTET NË BAZË TË NDËRMJETËSIMIT RRËFYES
Për të kuptuar se si mund të aplikojmë ndërmjetësimin narrativ, para së gjithash është e nevojshme të sqarohen disa koncepte në lidhje me këtë metodë. Këto koncepte janë: rrëfimi i konflikteve, ai alternativ dhe gjysmë rrëfyes. Rrëfimi i konfliktit, korrespondon me mënyrën në të cilën secili përpunon historinë e situatës së konfliktit. Kjo i jep të dhëna elementeve ose aspekteve që konsiderohen më problematike dhe përcakton pozicionin e miratuar. Rrëfimi alternativ, përfaqëson situatën ideale për të kapërcyer konfliktin kudo ndodhet. Gjithashtu, në këtë rast të gjithë shprehin kërkesat dhe kontributin e tyre me fjalë, të gatshëm për zgjidhjen e situatës. Gjysmë rrëfimi. Rregulla dhe vlera të pranishme në mënyrë që të nënkuptohet rrëfimi i konfliktit dhe ai alternativ.
ELEMENTET E RRËFIMIT
Karakteristikat e rrëfimeve janë një aspekt tjetër për t’u marrë parasysh përpara se të vazhdoni me ndërmjetësimin rrëfyes. Këta elementë janë baza për njohjen e procesit të dekonstruksionit të konfliktit real. Elementet karakteristike të narracionit janë këto: Komploti, përfaqëson mënyrën se si një person përshkruan origjinën e situatës, ndryshimin që krijon konflikti, pasojat dhe zgjidhjen e mundshme. Argumenti, një aspekt shumë specifik me të cilin shoqërohet konflikti.
Përmbajtja, i referohet kontekstit fizik dhe shoqëror në të cilin shfaqet problemi. Personazhet, të gjithë ata që në një mënyrë ose në një tjetër marrin pjesë në situatën problematike. Zakonisht konflikti i rrëfyer nga një person është shumë i ndryshëm nga ai i thënë nga kundërshtari i tij. Ndonjëherë është sikur tregojnë dy realitete të ndryshme. Ndërmjetësimi rrëfyes në thelb konsiston në arritjen e një gjuhe homogjene.
TEKNIKA TË RRËFIMIT NDËRMJETËSUES
Ndërmjetësimi rrëfyes përdor teknika të ndryshme për të qenë në gjendje të zgjidhë konfliktin. Qëllimi përfundimtar është të ndërtojmë një histori të përbashkët për palët, e cila i përfaqëson dhe i çon në një rrëfim të përbashkët. Për ta bërë këtë, mund të përdoren disa ose të gjitha teknikat e mëposhtme: Dëgjim i dyfishtë: konsiston në mbajtjen e shënimeve mbi përshkrimet negative të palës tjetër për t’i shndërruar ato në pohime pozitive.
Për shembull, nëse një person thotë: “Më shqetëson egoizmi juaj”, kjo duhet të shprehet në mënyrën e mëposhtme: “Do të doja të ishit më i sjellshëm”. Parafrazimi: konsiston në përmbledhjen e secilës prej pjesëve të rrëfyera në maksimum. Është e mundur duke nisur nga komploti dhe duke përmbledhur së pari fillesën e problematikës, në varësi të rolit të secilit, pastaj të ndryshimit dhe më pas ndërlikimit. Kjo favorizon të dëgjuarit midis palëve, të cilët përdorin ndërmjetësin. Riformulimi: konsiston në mbledhjen e shprehjeve agresive midis palëve dhe propozimin e tyre në një mënyrë pajtuese. Nëse dikush thotë se “Ai / ajo është gënjeshtar”, ndërmjetësi ndërhyn duke thënë: “Ajo që do të dëshiroja të shprehja, ndoshta, është mungesa e themelit të fjalëve të tij”.
TEKNIKA TË TJERA TË RRËFIMIT NDËRMJETËSUES
Delegimi: një çështje për të identifikuar ndjenjat e forta negative të ngjallura nga pala tjetër. Pra, nëse për shembull ndjenja është zemërim, do të vazhdohet duke analizuar mënyrën në të cilën ajo manifestohet ose jetohet. Parashikoni forma të tjera rrëfimi: është një teknikë e ngjashme me lojën e roleve. Secilit pjesëmarrës i kërkohet të krijojë dikë që nuk ka lidhje me faktet për të vëzhguar konfliktin nga jashtë. Për shembull: “çfarë do të mendonte një polic pasi të dëgjonte fjalët e tij?”. Këto teknika synojnë të çmontojnë rrëfimin e pjesëve të ndryshme. Ato janë në gjendje të lëmojnë skajet dhe t’i bëjnë ato më të kuptueshme për të gjithë bashkëbiseduesit. Janë përgjithësisht efektive në mjediset e biznesit.
Përgatiti: Orjona TRESA | Botuar në Revistën “Psikoogjia”, Nr. 160
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
