Të ndryshosh mendjen është një shenjë inteligjence dhe një praktikë që duhet ta bëjmë më rregullisht. Megjithatë, ka nga ata që mendojnë se ky gjest nxjerr në pah mungesën e bindjes, madje edhe të karakterit. Është e kotë që provat të vënë në pikëpyetje deklaratat që mbrohen, e rëndësishme është të mbrosh krenarinë, e rëndësishme është të mos përkulesh në pranimin e gabimit.
Ekspertët e inteligjencës dhe krijimtarisë njerëzore sugjerojnë diçka shumë konkrete. Kur zgjohemi në mëngjes, pyesim veten se çfarë ideje, qasjeje apo besimi do të ndryshojmë sot. Sepse të bësh këtë është një ushtrim në fleksibilitetin mendor që do të na lejojë të fitojmë mençuri, hapje njohëse dhe madje edhe lumturi. Rrjedha e jetës kërkon ndryshim dhe lëvizje, ashtu si mendja jonë. Kështu, ata që nuk i lejojnë vetes të ndryshojnë herë pas here ndonjë ide të tyre, do të përfundojnë duke u dhënë të vërtetën fakteve të rreme dhe nuk do të jenë në gjendje të menaxhojnë pasigurinë dhe nuk do të korrigjojnë kurrë gabimet e tyre. Dhe, siç e dimë mirë, është shumë e vështirë të jetosh me dikë me një predispozitë të tillë. Inteligjenca shkon përtej të qenët një gjeni në fizikën kuantike ose të kesh dy doktoratura në matematikë. Mendja e shkëlqyer është një mendje fleksibël.
Pse ndryshimi i mendjes është një shenjë inteligjence?
Pak gjëra janë më të përshtatshme se mbrojtja e së njëjtës së vërtetë të ndarë nga miqtë tanë, partnerët, kolegët e punës, anëtarët e familjes… Të kesh të njëjtat besime, ideologji dhe qëndrime të përbashkëta si grupi ynë i referencës na ofron kënaqësi dhe kohezion. Tani, çfarë ndodh kur papritmas nuk pajtohemi me të tjerët dhe mbrojmë mendimin tonë të kundërt? Ajo që ndodh është se mjedisi ynë mund të ndihet i sfiduar dhe, mbi të gjitha, i tradhtuar. Që kur keni menduar kështu? Pse befas keni këto mendime? “Dikush ju ka shpëlarë trurin!” -na thonë-. Sepse ndryshimi i mendjes është diçka që jo të gjithë e kuptojnë apo respektojnë, dhe kjo shpesh është kontradiktore. Ata na preferojnë me idetë tona të fokusuara, të rrënjosura në qasjet e zakonshme dhe të parashikueshme. Ata do të donin që ne të jemi të qëndrueshëm me atë që mbrojnë të tjerët. Gjithsesi, askush nuk është i rremë, i shitur apo më pak se i ndershëm nëse papritur mbron një ide që më parë e ka mohuar. Të jesh i hapur ndaj qasjeve të tjera dhe të njohësh dobinë e tyre është një shenjë e pashmangshme e mençurisë.
Lideri i mirë duhet të mësojë të ndryshojë mendje
Ndryshimi i mendjes është një shenjë inteligjence, por shumë mendojnë se duke e bërë këtë i dobëson. Këtë e zbuluan ekspertët Martha Jeong, Leslie K. John, Francesca Gino dhe Laura Huang nga Harvard Business School. Në një punë kërkimore ata ishin në gjendje të shihnin se shumica e liderëve dhe sipërmarrësve hezitojnë të ndryshojnë qasjen e tyre ose të refuzojnë ndonjë nga idetë e tyre. Heqja dorë nga të vërtetat ose pranimi i gabimeve përjetohet si një akt i gabueshmërisë. Qëndrimi i palëkundur në pozicionet e tyre fillestare është për disa një demonstrim fuqie dhe bindjeje. Megjithatë, udhëheqësit e vërtetë ose njerëzit shumë të suksesshëm tashmë e dinë se mburrja nuk shkojnë larg. Vetëm ata që i lejojnë vetes të jenë fleksibël dhe ndryshojnë këndvështrimin e tyre herë pas here, zbulojnë gjenialitetin e vërtetë.
Ndonjëherë, për të pasur të drejtë, duhet të ndryshoni qasjen tuaj
Mund të jetë e dhimbshme të zbulosh papritur se diçka që ne e morëm si të mirëqenë nuk është aq e mirë. Sigurisht që prek egon, moralin, vetëvlerësimin dhe madje edhe identitetin. Për këtë arsye, duke parë sesi informacioni i ri bie ndesh me atë që ne kemi mbrojtur, gjeneron atë që ne e njohim si disonancë konjitive. Ky term përcakton disharmoninë që përjetojmë kur sistemi i brendshëm i ideve, besimeve dhe qëndrimeve hyn në një gjendje konfliktuale. Ne e dimë se ndryshimi i mendjes është një shenjë inteligjence sepse na lejon të hedhim poshtë idetë e kota, por ta bësh këtë nuk është as e lehtë dhe as e shpejtë. Gjëja kurioze është se për të shmangur këtë shqetësim psikologjik, qeniet njerëzore përdorin truke të pabesueshme intelektuale, në shumicën e rasteve.
Ky do të ishte një shembull: Më pëlqen pirja e duhanit, por më thonë se duhani shkakton kancer. Duke supozuar se kjo më shqetëson, preferoj të pranoj një ide tjetër si të vlefshme – Gjyshi im pinte duhan gjithë jetën dhe vdiq në moshën 100-vjeçare. Kështu që nuk duhet të jetë aq keq.
Përtej besimeve tona ka fleksibilitet
Miguel Servet, Giordano Bruno, Kopernicus, Galileo Galilei… Historia jonë është plot me personazhe që sfiduan një botë që në atë kohë zhvillonte ide të reja si sulme ndaj dogmës së besimit. Shkenca dhe feja nuk kanë shkuar kurrë shumë mirë. Për momentin, ka shumë që u përmbahen bindjeve të tyre, siç bëri Inkuizicioni për besimet e tij. Shoqëria nuk përparon nëse nuk ka një mendje të hapur. Aktualisht janë të shumtë ata që mbrojnë mendimet e tyre me dhunë pa e ditur se këto ide mbahen në kështjella rëre.
Ndryshimi i mendjes është një shenjë inteligjence, por kërkon ushtrimin e përulësisë intelektuale. Dhe nuk është e lehtë ta arrish këtë kur edukohemi me idenë se ne jemi bindjet tona dhe këto duhen mbrojtur me thonj. Ne harrojmë se ndryshimi lehtëson përparimin, se e vërteta fshihet në progres dhe se për ta lehtësuar atë duhet të hedhim poshtë idetë e vjetra për të marrë argumente më të mira dhe perspektiva të reja.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
