Shumë shpesh, dhe veçanërisht në kompanitë e vogla, ndryshimet e lidhura me faktorë të jashtëm janë gjithnjë e më shumë një shkak vuajtjesh sesa një mundësi për t’u përballur me të ardhmen.
Tregjet e reja, konkurrentët e rinj, klientët e rinj, bashkëpunëtorët e rinj, kanalet e reja të shitjeve dhe format e reja të marrëdhënieve tregtare, gjithnjë e më shumë i lënë pa fjalë menaxherët e kompanive ose menaxhmentin e lartë: “Nuk është e mundur, sapo kam mbaruar përditësimin e prodhimit të softuerit të kompanisë” ose “si është ka mundësi që një personazh tjetër profesionist të ketë lindur për t’u përfshirë në ekip dhe pse punonjësit e mi nuk mund ta mësojnë atë aktivitet?”
Këto dhe shumë të tjera janë pyetjet që kompanitë i bëjnë vetes dhe shumë shpesh për shkak të lodhjes ose dyshimeve për lehtësinë aktuale të përditësimit të vazhdueshëm të vizionit të tyre, ato priren të mbeten të kristalizuara në zonën e tyre të rehatisë pa u përpjekur as të dalin jashtë. Besimet e tyre bazohen në shtyllat e së kaluarës, në “nëse deri më tani më ka shkuar mirë, dhe unë jam ende në treg sot…”. pse duhet të ndryshoj?”
Megjithatë, ky qëndrim nuk i fsheh implikimet e tij, siç është modaliteti i ankimit.
Sa shpesh dëgjojmë në kompani që punonjësit janë të pakënaqur, ose menaxherët janë të frustruar sepse të njëjtat qëllime që kishin në vitet e kaluara janë më të vështira për t’u arritur? Dhe ndoshta ky është thelbi i diskutimit….
Pse vazhdoni të mendoni se zgjidhja e problemit të djeshëm është e vetmja ose të paktën e njëjta për problemin e sotëm dhe për atë të nesërm?
Mbajtja e ngurtë e skemave mendore do të thotë që zgjidhja e problemit nuk gjendet kurrë plotësisht, por shërben vetëm si një “hendek ndalues” për një problem emergjent.
Si rezultat, gjithmonë nevoja për të ndryshuar sjell stres, zhgënjim dhe mospërmbushje.
Nuk është rastësi që dy të tretat dhe nëntëdhjetë për qind e të gjithë punonjësve janë të pakënaqur, duke u ankuar më pak për stresin dhe më shumë për mërzinë në punë. Por çfarë e shkakton vërtet këtë gjendje pakënaqësie të përhershme? Ndoshta do të jetë me të vërtetë kjo rezistencë ndaj ndryshimit që do të sigurojë që e gjithë bota të jetë gjithmonë në ngërç kur vërtetohet shkencërisht se gjithçka ndryshon dhe gjithçka është në lëvizje… dhe para së gjithash ne qeniet njerëzore!
Konfuci thotë: “Kushdo që dëshiron të jetë gjithmonë i lumtur duhet të ndryshojë shpesh” dhe kjo nuk ka qenë kurrë kaq e vërtetë sa sot. Ju duhet të kapni momentin dhe të mos e lini të ikë nëse është një person individ apo një kompani. Jo vetëm kaq, është e rëndësishme të përshtateni shpejt me këto ndryshime sepse gjithçka rrjedh dhe shumë shpejt.
Keynes ka thënë tashmë në vitin 1930: “Ne nuk po vuajmë nga reumatizmat e pleqërisë, por nga dhimbjet në rritje të ndryshimeve shumë të shpejta, nga dhimbja e ripërshtatjes midis një periudhe ekonomike dhe një tjetër. Rritja e efikasitetit teknik ka qenë më e shpejtë se sa mund të përballemi me problemin e përthithjes së punës…”
Sot e gjithë kjo ndodh para syve tanë, gjithnjë e më shumë elementë të arredimit teknologjik, automatizimi i shtëpisë po fiton gjithnjë e më shumë terren në jetën tonë, tani gjithçka është më e lehtë, thjesht të kesh një smartphone, atëherë gjithçka mund të kontrollohet nga një ekran i thjeshtë më pak se 10 cm.
Pra, krahasuar me periudhën e pasluftës, gjithçka ka ndryshuar me një shpejtësi marramendëse dhe po flasim vetëm për mbi 70 vjet… por sot nuk mund të flasim më për ndryshime vjetore por për ndryshime në sekondë… dhe suksesi nuk është më drejtpërdrejt proporcionale me pushtetin dhe paranë. Këtë e dinë shumë mirë brezat nga Millennials deri tek brezi X… si dhe gjenerata e fundit Z.
Dhe nëse kjo është ajo që do të thotë për një person të vetëm, ne mund të përpiqemi vetëm të imagjinojmë se çfarë mund të thotë për një kompani. Sidoqoftë, nuk përmenden kompanitë e mëdha që janë më të prirura të pranojnë ndryshimin dhe kanë buxhete më të mëdha që mund të shpenzojnë për të udhëhequr ekuipazhin e tyre në procesin e përshtatjes.
Gandi tha “Bëhu vetë ndryshimi që dëshiron për këtë botë” dhe nuk ka asgjë më të vërtetë. Në fakt ndryshimi është një pjesë normale e çdo njeriu dhe do të thotë të punosh me veten dhe te vetja, njerëzit që nuk përballen me ndryshimin nga ky këndvështrim do ta kenë shumë të vështirë në të ardhmen të bëjnë një jetë të qetë. Natyrisht nuk përjashtojmë që ndryshimi të jetë vetëm pozitiv; ka situata që në ndryshim çojnë në përkeqësim të gjendjes së punës ose personale.
Këtu në ato raste ndryshimi nuk duhet marrë si rezistencë por si një mundësi për të kuptuar realisht atë që ka brenda nesh që nuk dëgjojmë.
Rrethimi me njerëz që nuk humbasin kurrë një mundësi për t’ju bërë të ndiheni të demotivuar ose të demoralizuar me kalimin e kohës, gjithashtu çon në zhvillimin e patologjive fizike që nuk janë pak dëshpëruese. Pra, pse të duroni gjithë këtë?
Ndryshimi duhet kuptuar si një detyrë e përbashkët që duhet nisur nga një qëndrim pozitiv i individit. Kush e nis ndryshimin ka edhe detyrën të pushtojë njerëzit, t’i frymëzojë dhe t’i shoqërojë aktivisht në rrugën e ndryshimit.
Në kompani kjo është detyrë e menaxherëve, të cilët megjithatë duhet t’i vendosin vetes objektiva specifike dhe të qarta. Nëse objektivat nuk janë të qarta, gjenerohet çorientim dhe pasiguri, e cila nga ana tjetër çon në pasiguri për të ardhmen.
Por pa parë vetëm shkallën hierarkike nga lart-poshtë, edhe menaxherët duhet të besojnë në fuqinë e ndryshimit, përndryshe i gjithë procesi dështon.
Gjithashtu, mos e etiketoni kurrë rezistencën si negative. Ne e dimë se reagimi njerëzor ndaj një ndryshimi të papritur është ta mohosh atë. Në fakt, nëse mohimi nuk do të ekzistonte, ne nuk do të mund të punonim në mënyrë që ai vetë të zhduket dhe të bëhet terren pjellor për ndryshim. Drejtori Ekzekutiv ose menaxheri që nuk e sheh rezistencën si një burim të rëndësishëm për procesin e ndryshimit dhe di ta përdorë, rrjedhimisht nënvlerëson fuqinë e mohimit dhe aspektin pozitiv në këtë gjendje të perceptuar negativisht.
Për të vazhduar me fillimin e një projekti ndryshimi është e nevojshme të keni kohë dhe fonde monetare. Pa to, projekti nuk do të mund të fillojë dhe ndoshta fjalët e shumta të bukura gjatë fjalimit të fundvitit drejtuar punonjësve tuaj për rëndësinë e ndryshimit bëhen si tym në ajër, duke bërë që personi që i tha të humbasë besueshmërinë.
Për të filluar çdo proces ndryshimi, është e rëndësishme të shikoni brenda, siç thamë disa rreshta më lart, e njëjta gjë vlen edhe për realitetet e korporatës. Çfarë lloj kulture të korporatës keni ndërtuar me kalimin e kohës? A është e mundur të fillohet një proces ndryshimi?
Përgjigjet për këto pyetje janë të rëndësishme! Një kulturë korporative e ngopur, e pajtueshme dhe arrogante është helm për ndryshimet e mëdha.
Edhe këtu na vjen në ndihmë një thënie e famshme: “Jepini konkurrentit tuaj 30 vite sukses që të shkatërrojë veten”.
Vigjilenca, kurioziteti, mendja e hapur, vëmendja e vazhdueshme ndaj performancës së dikujt, vëmendja e vërtetë ndaj klientit dhe vetëdija se suksesi i mëparshëm nuk është garanci për suksesin në të ardhmen janë blloqet ndërtuese të një kulture të kujdesshme korporative që e sheh ndryshimin si një mundësi.
Trajnimi mbi temën e ndryshimit nuk është një opsion, por i përket ABC-së së menaxherëve efektivë, sepse proceset e ndryshimit të keqmenaxhuara konsumojnë motivim dhe kohë.
Në fund të këtij artikulli, T.S. Eliot: “Ne nuk do të ndalemi së eksploruari dhe fundi i të gjithë eksplorimit tonë do të jetë të arrijmë aty ku filluam dhe të njohim vendin për herë të parë.”
Burimi Poggesi
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
