A ju zë paniku sa herë që përballeni me një situatë të panjohur? Çfarë është neofobia apo frika irracionale nga e reja? Zbuloni se si ta dalloni këtë fobi specifike dhe çfarë të bëni për të.
Jeta jonë është e mbushur me mundësi të mëdha për të dalë nga zona e rehatisë, por në shumë raste, shfrytëzimi i këtyre momenteve mund të jetë i vështirë për shkak të gjithë frikës që mund të kemi. Në disa raste, ne mund të mos jemi të vetëdijshëm për këto shqetësime, të cilat mund të jenë gjithashtu për shkak të një frike të paarsyeshme nga e reja ose e panjohura. Si mund ta identifikojmë këtë fobi dhe çfarë mund të bëjmë për ta kapërcyer atë?
Çfarë është neofobia?
Neofobia është frika nga e reja apo e panjohura. Është një fobi e ndërlikuar sepse, megjithëse nuk njihet nga Manuali Diagnostik dhe Statistikor i Çrregullimeve Mendore si një gjendje e veçantë, ajo mund të diagnostikohet si një fobi specifike. Kjo lloj frike irracionale mund të jetë për gjëra të tilla si të provoni ushqime të reja ose të vizitoni vende të reja. Për më tepër, mund të përfundojë duke dëmtuar seriozisht jetën e të sëmurit, pasi mund të kufizojë marrëdhëniet dhe përvojat e një personi.
Cilat janë simptomat e fobisë nga e reja?
Neofobia ose frika nga e reja mund të shkaktojë simptoma të ndryshme fizike, psikologjike dhe të sjelljes. Disa nga më të zakonshmet janë si më poshtë:
Simptomat fizike: Njerëzit me një fobi ndaj romanit mund të përjetojnë marramendje, të përziera, dridhje dhe madje një rritje të rrahjeve të zemrës kur përballen me një situatë të panjohur.
Ankthi: Frika nga e panjohura mund të shkaktojë ankth dhe sulme paniku tek ata që vuajnë nga kjo fobi.
Ndjenja e jorealitetit: Kur përballen me një situatë krejtësisht të panjohur, njerëzit me këtë fobi mund të ndihen të shkëputur nga realiteti.
Frika nga vdekja: Kur ekspozohet ndaj një ngjarjeje të re, dikush mund të përjetojë një frikë ekstreme të vdekjes ose të pësojë ndonjë efekt të keq nëse përballet me këto situata.
Frika e tepruar: Simptoma kryesore e neofobisë është ndjenja e frikës irracionale dhe e tepruar si përgjigje ndaj përjetimit të situatave të reja.
Shmangia e situatave të caktuara: Njerëzit me neofobinë shpesh shmangin situatat e reja për shkak të shqetësimit ekstrem që ndjejnë kur përballen me to.
Duhet të theksohet se njerëzit që shfaqin këto simptoma nuk marrin një diagnozë të neofobisë, pasi nuk është një gjendje e njohur nga DSM-5. Në vend të kësaj, ata që vuajnë nga këto simptoma zakonisht diagnostikohen me një fobi specifike nëse këto shenja kufizojnë jetën, zgjasin për gjashtë muaj ose më shumë dhe nuk mund të shpjegohen me një çrregullim tjetër.
Pse kam frikë nga e panjohura?
Neofobia mund të jetë rezultat i disa shkaqeve. Një nga arsyet më të zakonshme është frika e dështimit ose daljes nga zona e rehatisë. Njerëzit që kanë këtë fobi ndaj së resë mund të mendojnë se përfitimet e arritjes së “suksesit” nuk peshojnë më shumë se trazirat në jetën e tyre të shkaktuara nga ndërmarrja e një sfide të re.
Kjo për faktin se, në shumicën e rasteve, njerëzit priren të fshihen pas zakoneve të tyre. Njohja e rutinës sonë, megjithëse e dobishme, mund të përfundojë të jetë e keqe për ne, pasi mos ekspozimi ndaj përvojave të reja mund të ketë efekte të dëmshme në shëndetin tonë mendor.
Çfarë ndikimi ka frika nga e reja në jetën e një personi?
Neofobia mund të ketë një ndikim të madh në jetën e një personi. Në fakt, shmangia e rrezikut mund të çojë në më pak vetë-përmbushje. Duke mos u ndjerë të përmbushur, njerëzit mund të përfundojnë duke vuajtur nga çrregullime të tilla si ankthi ose depresioni.
Si të kapërcejmë neofobinë?
Nëse ndjeni frikë ekstreme nga e panjohura, ka disa këshilla që mund t’ju ndihmojnë të përballeni me këtë situatë:
Filloni me hapa të vegjël: ekspozimi gradualisht ndaj gjërave të reja mund t’ju ndihmojë të mësoheni me këto përvoja. Përveç kësaj, është jetike që të përpiqeni të keni në dorë disa strategji përballuese për të përballuar çdo ankth ose shqetësim që mund të ndjeni në këto situata.
Gjeni mënyra për t’u çlodhur: Përdorimi i strategjive të relaksimit mund të jetë shumë i dobishëm në trajtimin e simptomave të një fobie. Për shembull, frymëmarrja e thellë mund të ndihmojë në uljen e ankthit për gjëra të reja.
Mundohuni të shpërqendroni veten: Kur keni frikë nga një situatë e panjohur, përpiquni të gjeni një mënyrë për të pushtuar mendjen tuaj pa u fokusuar në simptomat që po përjetoni. Për shembull, shpërqendroni veten duke menduar për aktivitetet tuaja të preferuara ose momentet që keni pasur gjatë javës.
Kujdesuni për veten: Për të përballuar stresin dhe ankthin që mund të përjetoni tani, është e rëndësishme të kujdeseni për shëndetin tuaj mendor dhe fizik. Prandaj, një dietë e mirë, stërvitje e përditshme dhe kushtimi i disa minutave në ditë vetes mund t’ju ndihmojnë të keni më shumë mjete për të përballuar frikën nga e reja.
Shkoni në terapi: Nëse mendoni se keni provuar gjithçka dhe asgjë nuk ka funksionuar, është e rëndësishme të shihni një psikolog profesionist. Terapia mund të jetë shumë efektive në të mësuarit e strategjive për t’u marrë me simptomat e kësaj fobie dhe për të kuptuar shkakun rrënjësor të neofobisë.
Frika nga e panjohura mund të ketë një ndikim shumë negativ në jetë. Në fakt, ata që e provojnë mund të humbasin mundësitë, marrëdhëniet ose përvojat që mund të ndihmojnë në përmirësimin e jetës së tyre.
Burimi Guidapsicologi
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
