“Zëri i emocioneve është udhërrëfyesi juaj i brendshëm”. Bota e brendshme na flet përmes ndjesive, imazheve dhe emocioneve, mosdëgjimi i saj dhe madje frenimi dhe shtypja e saj mund të jetë e dëmshme për shëndetin dhe ekuilibrin psikologjik. Ajo që shpesh nuk është e qartë është se nuk janë vetë emocionet ato që janë pozitive apo negative, por është mënyra jonë për t’i parë dhe perceptuar ato. Nëse nuk kemi mësuar të dëgjojmë mesazhin që emocioni dëshiron të na komunikojë, rrezikojmë ta mbysim zërin e tij në dëm të rritjes sonë personale.
Njerëzit që përpiqen të përmirësojnë veten shpesh hasin në vështirësi dhe dekurajohen
Ata nuk shohin rezultate, përplasen me blloqe në dukje të pakapërcyeshme, dalin plagë dhe pengesa që i bëjnë të dorëzohen etj. Kjo është krejtësisht e natyrshme: çdo ndryshim është i vështirë dhe mendja jonë i reziston sepse përpiqet të shmangë lodhjen dhe vuajtjen. Në të njëjtën kohë, është e rëndësishme të mbani mend se ndryshimi është gjithmonë i mundur: truri ynë ndryshon vazhdimisht (shih neuroplasticitetin), kështu që duke thënë “Por unë jam kështu!” është thjesht një alibi. Sigurisht që nuk është e mundur të bëhemi dikush tjetër, por ne gjithmonë mund të afrohemi me atë që do të donim të ishim, ose të bëhemi një version më i mirë i vetes.
Si ta bëni jetën tuaj të jashtëzakonshme?
Jeta është një dhuratë e çmuar dhe çdo individ ka potencialin ta bëjë atë të jashtëzakonshme. Por si mund ta bëjmë vërtet jetën tonë të shkëlqejë me sukses, përmbushje dhe lumturi? Këtu janë disa hapa bazë që mund t’ju ndihmojnë të transformoni ekzistencën tuaj të zakonshme në një përvojë të jashtëzakonshme. Nga sfidat personale te mentaliteti, nga zbulimi i pasionit te rëndësia e marrëdhënieve, ne do të zbulojmë se si mund të krijoni një jetë që pasqyron vizionin tuaj për ëndrrat dhe aspiratat.
1.Dëgjoni emocionet tuaja – Bilanci emocional vjen përmes vetëdijes! Kur jemi të vetëdijshëm, ne jemi në gjendje të vëzhgojmë dhe kuptojmë më mirë përvojat tona të brendshme dhe se si ato ndikojnë në mirëqenien tonë emocionale. Vetëdija na lejon të njohim dhe kuptojmë modelet tona negative ose jofunksionale të mendimit, emocionet dhe reagimet tona të përsëritura dhe na jep aftësinë për të eksploruar shkaqet rrënjësore të atyre përvojave. Ky proces i vetë-vëzhgimit na lejon të zhvillojmë një kuptim më të madh për veten dhe nevojat tona emocionale.
Kur jemi të vetëdijshëm, jemi në gjendje të menaxhojmë më mirë emocionet tona. Ne mund të njohim sinjalet e trupit tonë që tregojnë stres ose ankth të shtuar, për shembull, dhe të ndërmarrim hapat e nevojshëm për të qetësuar mendjen dhe trupin tonë. Ne gjithashtu mund të identifikojmë shkaktarët e emocioneve tona negative dhe të punojmë në strategji për t’i trajtuar ato në një mënyrë më të shëndetshme dhe më efektive. Gjithashtu, vetëdija na ndihmon të zhvillojmë një kapacitet më të madh për vetëkontroll. Kur jemi të vetëdijshëm për mendimet dhe emocionet tona, ne jemi në gjendje të shmangim reagimet impulsive dhe të marrim kohë për t’iu përgjigjur në mënyrë më të përshtatshme situatave. Kjo mund të ndihmojë në përmirësimin e marrëdhënieve tona, pasi ne do të reagojmë më pak në mënyrë reaguese dhe më të kujdesshme ndaj të tjerëve.
Nëse për dikë ky burim duket se është i lindur, dikujt tjetër do t’i duhet të bëjë përpjekje për ta përvetësuar atë dhe ta trajnojë me durim, këmbëngulje dhe një dëshirë të sinqertë për t’u zhvilluar si person. Gjetja e ekuilibrit emocional është një proces individual dhe mund të marrë kohë dhe përpjekje.
2.Jini të sinqertë me veten – “E vërteta do të të çlirojë.” Kjo është veçanërisht e vërtetë për njerëzit problematikë, ose për ata që po i nënshtrohen një udhëtimi rritjeje ose terapie: për sa kohë që gënjejmë veten ose kapemi pas iluzioneve, do të mbetemi gjithmonë në të njëjtën situatë të pakënaqur dhe nuk do të jemi në gjendje të bëjmë përparim. Gënjeshtrat na ngushëllojnë dhe na mbrojnë, por ato na pengojnë të evoluojmë. Mund të filloj ta zgjidh problemin tim vetëm kur e kuptoj që e kam. Para kësaj do të jetë e padukshme për mua, dhe si mund të punoj në diçka që nuk e shoh? Unë as nuk do të di ku t’i vendos duart.
Kjo është një pikë themelore për të gjithë ata që duan të përmirësojnë jetën e tyre. Pa qenë i sinqertë me veten, nuk do të jeni në gjendje të bëni përparim të rëndësishëm. Pavarësisht nëse punoni në mënyrë të pavarur ose mbështeteni te një profesionist, sinqeriteti do t’ju lejojë të përballeni me problemet reale dhe të mos humbni kohë. Vini re se një terapist ndoshta do ta vërejë kur gënjeni, por krenaria juaj mund t’ju bëjë që ta mohoni atë!
Së fundi, të qenit i sinqertë do t’ju ndihmojë të pranoni përgjegjësitë tuaja dhe të shmangni viktimat, d.m.th. tendencën për të ndjerë keqardhje për veten dhe për t’ia atribuar shkakun e problemeve tuaja botës së jashtme: “Nuk është faji im, janë gratë / burrat / shefi / shoqëria / bota që…”. Po aq ngushëlluese sa të ndjesh keqardhje për veten, viktimizimi të vendos në një gjendje pafuqie (nëse problemi im nuk është i imi, atëherë as që mund ta ndihmoj).
3.Ndryshimi kërkon kohë – Pranoni se shumica e ndryshimit nuk do të ndodhë menjëherë ose në një kohë të shkurtër. Ndryshimi është gjithmonë i mundur, por kërkon kohë, përpjekje dhe përpjekje. Para se të merrni rezultate konkrete, është e nevojshme të punoni mbi shkaqet, pengesat dhe rezistencat që ju pengojnë të arrini vetë rezultatet. Është paksa si të thuash që para se të marrësh një diplomë është e nevojshme të jepen të gjitha provimet e kërkuara; nuk mund të mendosh të anashkalosh provimet dhe të arrish në vijën e finishit. Për shembull, nëse kam vështirësi me seksin e kundërt, do të më duhet:
“gërmimi” për të identifikuar shkaqet;
Zbulimi i pengesave të brendshme;
përcaktoj se si t’i kapërcej ato;
praktika për ta bërë këtë në mënyrë të përsëritur;
të vë në praktikë atë që kam mësuar, duke mësuar nga përvoja;
pranoj që do të vazhdoj të kem vështirësi dhe dështime, por gjithnjë e më pak;
dhe ta përsëris këtë cikël zbulimi dhe eksperience pa pushim.
Është një kurs, më shumë si një maratonë sesa një vrapim 100 metra. Ju e bëni atë një nga një, duke ndërtuar aftësi të reja (ose një personalitet më të evoluar) “tullë për tullë”, sikur të kishit ndërtuar një shtëpi.
Me terapistin ose në mënyrë të pavarur: Në përgjithësi të punosh në mënyrë të pavarur kërkon më shumë kohë sesa të punosh me një ekspert për të na ndihmuar. Prandaj, në këtë rast, jini të durueshëm me veten dhe jepini vetes edhe më shumë kohë në vend që të dekurajoheni.
4.Kultivoni marrëdhënie pozitive – Marrëdhëniet kuptimplote sociale mund të kontribuojnë në mirëqenien tonë emocionale. Mundohuni të krijoni lidhje me njerëz pozitivë dhe mbështetës me të cilët mund të ndani përvojat dhe emocionet tuaja. Kultivoni marrëdhënie të bazuara në besim, ndjeshmëri dhe mbështetje reciproke.
5.Mos e merrni veten shumë seriozisht – Kur njerëzit duan të ndryshojnë, por refuzojnë të pranojnë gabimet e tyre, logjikisht kjo nuk mund të funksionojë. Njerëzit që bëjnë më shumë përparim janë ata që mund të vëzhgojnë veten dhe të qeshin në momentet kur sillen budallenj ose duke u mposhtur. Është e natyrshme të jesh mbrojtës dhe të mohosh aspektet e tua negative; por sa më shpejt të mund ta kapërceni këtë rezistencë dhe në vend të kësaj të pranoni veprimet e gabuara ose jofunksionale me humor dhe objektivitet, aq më shpejt do të përparoni. Me fjalë të tjera, të pranosh veten me të metat e tua – dhe ndoshta ta bësh duke arritur t’i buzëqeshësh vetes – ndihmon të evoluosh shumë më tepër sesa një qëndrim kritik ose gjykues.
6.Mbani një mendje të hapur – Të mbash një mendje të hapur do të thotë të vësh në dyshim zërat pesimistë në mendjen tënde, pasiguritë që të rrëzojnë ose besimet që të thonë se nuk mund t’i kapërcesh kurrë problemet. Kjo është: vëni në dyshim çdo mendim negativ; dhe pyesni veten nëse është e vërtetë apo thjesht një ide mashtruese në kokën tuaj.
7.Jini fleksibël dhe të gatshëm – Shumë njerëz thonë se duan të gjejnë një partner, ose të përmirësojnë marrëdhënien e tyre, ose se do të donin të shmangnin një divorc… por ata thonë se nuk kanë kohë, ose mund të kenë një seancë terapie vetëm nga ora 6-7 pasdite të martën ose Të enjten dhe jo kur kanë mundësi ndeshje futbolli apo pazar me miqtë; ose se terapia do të ishte shumë e shtrenjtë për ta.
Por nëse mendoni për këtë, të kaloni një divorc, ose të zvarritni një marrëdhënie konfliktuale, ose të vazhdoni të dilni për të gjetur një partner, ndoshta do të kërkonte shumë më tepër kohë (dhe para) sesa terapia; për të mos përmendur gjithë dhimbjen emocionale. Pra, ndoshta do të ishte frytdhënëse ta kaloni atë kohë për rritjen tuaj në vend që ta shtyni atë.
Të mos gjesh kohë për t’iu kushtuar evolucionit tënd është shpesh një alibi që mendja e shpik për të shmangur ndryshimin. Edhe këtu, një qëndrim i ndershmërisë me veten është një parakusht thelbësor për përmirësim.
Sigurisht që çdo ndryshim ka një çmim!
Por nëse jemi të gatshëm të investojmë në veten tonë, ka shumë mundësi që të korrim rezultate edhe më të mëdha nga sa kishim shpresuar! Shpresoj që këto këshilla të jenë të dobishme për ju dhe t’ju ndihmojnë të arrini rezultatet që dëshironi. Duke rrezikuar të përsëris veten, e përsëris se gjithmonë mund të ndryshosh nëse e dëshiron vërtet (kam parë shumë njerëz të prishen sepse nuk e besonin se ishte e mundur). Edhe nëse jeta është e vështirë dhe bota nuk është krijuar për ne, ne gjithmonë kemi aftësinë të bëjmë përparim, të përmirësojmë jetën tonë.
Vlerëso veten, duaje veten, merr parasysh vlerën tënde…
Nuk do të thotë të ndihesh më mirë se të tjerët! Dhe më besoni! Pasi të filloni të vlerësoni vërtet veten, nuk ndjeni nevojën për ta krahasuar veten me dikë tjetër. Vlerësimi juaj bëhet standardi juaj i referencës. Nuk do të jetë frika për të mos qenë të denjë, poshtërimi për t’u ndjerë inferior, nxitimi i arit… por do të jenë vlerësimet tuaja njohëse që do t’ju shtyjnë drejt një drejtimi rritjeje.
Në fakt, të duash njëri-tjetrin nuk do të thotë “të kemi ardhur”. Është një pikënisje, është një njohje e parë e vetvetes: «Unë e njoh veten si një person të kompletuar, të aftë, të denjë për vlerësim dhe dashuri. Dhe, me këtë premisë, jetoj jetën time, kultivoj burimet e mia, vazhdoj rrugëtimin tim… Unë mund dhe me të vërtetë, dua t’i ndaj gëzimet vetëm me ata që respektojnë dhe njohin vlerën time; sepse do të jem gati të respektoj të tijën, pasi nuk do të ndjej nevojën të imponohem apo të konkurroj.
*Dr.Ana Maria Sepe, psikologe, eksperte dhe studiuese në psikanalizë / Revista Psikologjia
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
