Lumturia është një ndjenjë që të gjithë e kërkojmë, por shpesh mbetet e paqartë se si mund ta arrijmë atë në mënyrë të qëndrueshme. Sipas neuroshkencës, lumturia nuk është thjesht rezultat i rrethanave të jashtme, por një proces biologjik dhe psikologjik që ndodh në trurin tonë. Kuptimi i mënyrës se si funksionon truri kur jemi të lumtur na ndihmon të ndërtojmë zakone që promovojnë mirëqenie të qëndrueshme.
1.Truri dhe kimikatet e lumturisë
Truri prodhon disa kimikate që lidhen drejtpërdrejt me ndjenjat e lumturisë. Katër prej tyre njihen si “katërshja e lumturisë”:
Dopamina: Lidhur me motivimin dhe shpërblimin. Ajo lëshohet kur arrijmë një qëllim ose kur presim diçka të mirë.
Serotonina: Ndikon në gjendjen emocionale, vetëvlerësimin dhe ndjenjën e qetësisë. Ajo është shumë e ndjeshme ndaj mënyrës së jetesës, sidomos aktivitetit fizik dhe dritës së diellit.
Oksitocina: E njohur si “hormoni i përqafimit”, ndihmon në ndërtimin e marrëdhënieve të ngushta dhe besimit.
Endorfina: Lidhet me reduktimin e dhimbjes dhe ndjesinë e kënaqësisë, shpesh e lëshuar gjatë ushtrimeve fizike ose të qeshurës.
Njohja dhe aktivizimi i këtyre kimikateve përmes zakoneve të përditshme është çelësi drejt ndjenjës së mirëqenies.
2.Ndryshimi i trurit përmes neuroplasticitetit
Një nga zbulimet më të rëndësishme të neuroshkencës moderne është neuroplasticiteti – aftësia e trurit për të ndryshuar dhe adaptuar përgjatë gjithë jetës. Kjo do të thotë se, edhe nëse kemi pasur mendime negative apo përvoja të vështira, truri mund të mësojë të krijojë modele të reja të mendimit dhe emocioneve pozitive.
Praktika si mirënjohja, meditimi, vetë-reflektimi pozitiv dhe shkrimi i mendimeve ndihmojnë në ristrukturimin e trurit drejt një gjendjeje më të ekuilibruar dhe të lumtur.
3.Stresi dhe lumturia nuk bashkëjetojnë lehtë
Truri është veçanërisht i ndjeshëm ndaj stresit kronik, i cili ndikon negativisht në funksionet ekzekutive, kujtesë dhe rregullimin emocional. Hormonët e stresit, si kortizoli, kur prodhohen për një kohë të gjatë, shtypin prodhimin e serotoninës dhe dopaminës. Prandaj, menaxhimi i stresit – përmes aktivitetit fizik, teknikave të frymëmarrjes, meditimit apo ndihmës psikologjike – është esencial për ruajtjen e lumturisë afatgjatë.
4.Marrëdhëniet ndërnjerëzore: faktor kyç për lumturinë
Neuroshkenca ka treguar se lidhjet sociale cilësore janë ndër faktorët më të fuqishëm që ndikojnë në lumturi. Ndjenja e përkatësisë dhe dashurisë shkakton rritje të nivelit të oksitocinës, e cila sjell ndjenjë sigurie dhe kënaqësie. Investimi në miqësi të sinqerta, kohë cilësore me familjen dhe komuniteti janë të lidhura drejtpërdrejt me mirëqenien emocionale.
5.Vetëdija dhe zgjedhjet e ndërgjegjshme
Truri jonë është i prirur të fokusojë më shumë te rreziqet dhe aspektet negative (kjo vjen nga mekanizmat e mbijetesës). Por me vetëdije të zhvilluar, ne mund ta trajnojmë veten të vërejmë edhe të mirën. Kultivimi i vetëdijes (p.sh., përmes mindfulness) ndihmon në përpunimin më të shëndetshëm të emocioneve dhe ndihmon në ndërtimin e një bote të brendshme më të qetë dhe të balancuar.
Përfundim
Lumturia nuk është një destinacion i largët, por një përzierje e zakoneve të përditshme që aktivizojnë dhe mirëmbajnë ekuilibrin e trurit tonë. Sipas neuroshkencës, sa më shumë të kuptojmë se si funksionojmë biologjikisht dhe emocionalisht, aq më të aftë jemi të ndërtojmë një jetë më të pasur, më të thellë dhe më të lumtur.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
