Fëmijëria është periudha ku formohen bazat emocionale, mendore dhe sociale të një individi. Prindërit janë figura kyçe në këtë proces. Por jo të gjithë prindërit janë të aftë të ofrojnë një mjedis emocionalisht të qëndrueshëm. Disa, për shkak të mungesës së vetëdijes emocionale, traumave të paadresuara apo modeleve negative të trashëguara, mund të sillen në mënyra që lënë gjurmë të thella tek fëmijët e tyre.
Nëse gjatë fëmijërisë tënde ke dëgjuar shpesh njërën apo disa nga këto fraza, mund të kesh pasur të bësh me prindër emocionalisht të papjekur:
1.”Mos u bëj kaq i/e ndjeshëm/me!”
Kjo frazë minimizon emocionet dhe bën që fëmija të ndihet fajtor për ndjeshmërinë e tij natyrale. Në vend që të mësojë të kuptojë dhe përpunojë emocionet, fëmija mëson t’i shtypë ato.
2.”Unë e di më mirë, ti nuk di asgjë!”
Kjo shprehje përçmon mendimet apo ndjenjat e fëmijës dhe nxit një ndjesi inferioriteti. Fëmija mëson se nuk mund t’i besojë vetes dhe kjo ndikon tek vetëbesimi edhe në moshë madhore.
3.”Ti më streson!”
Kur një prind ia faturon fëmijës përgjegjësinë për emocionet apo gjendjen e tij shpirtërore, ai transferon barrën emocionale, duke e bërë fëmijën të ndihet fajtor për diçka që nuk kontrollon.
4.”Mos u anko, të tjerët e kanë më keq.”
Kjo është një mënyrë për të mos përballur vështirësitë reale të fëmijës. Në vend që të dëgjohet dhe të kuptohet, ai mëson se ndjenjat e tij nuk vlejnë ose nuk janë të rëndësishme.
5.”Po nuk bëre si të them unë, nuk të dua më.”
Kjo është një formë manipulimi emocional dhe kushtëzimi i dashurisë. Fëmija mëson që duhet të jetë siç duan të tjerët për të qenë i dashur, gjë që çon në mungesë të identitetit dhe vetëvlerësimit.
6.”Unë kam sakrifikuar gjithçka për ty!”
Kjo shprehje i bën fëmijët të ndihen si një barrë, në vend që të ndihen të dashur. I heq atyre të drejtën për të pasur nevoja, sepse çdo gjë që kërkojnë ndjehet si një borxh që nuk mund të shlyhet.
7.”Pse nuk je si (vëllai, motra, fqinji)?”
Krahasimet e vazhdueshme e shkatërrojnë ndjenjën e vlerësimit të vetes dhe krijojnë ndasi të thella në marrëdhëniet familjare. Fëmija rritet duke menduar se nuk është kurrë mjaftueshëm.
Çfarë do të thotë të kesh pasur prindër emocionalisht të papjekur?
Prindërit emocionalisht të papjekur zakonisht kanë vështirësi në:
Menaxhimin e emocioneve të tyre.
Empatinë ndaj ndjenjave të fëmijëve.
Komunikimin e hapur dhe të shëndetshëm.
Vendosjen e kufijve të qartë, pa abuzim emocional.
Ata shpesh e shohin fëmijën si një shtesë të vetes, jo si individ më vete me ndjenja dhe mendime unike.
Si ndikon kjo në jetën e mëvonshme?
Fëmijët e rritur nga prindër emocionalisht të papjekur shpesh përballen me:
Vështirësi në marrëdhënie intime.
Nevojë për miratim të vazhdueshëm.
Frikë nga refuzimi dhe ndjeshmëri ndaj kritikës.
Mungesë të vetëvlerësimit dhe kufijve personalë.
A mund të shërohemi nga kjo përvojë?
Po. Ndërgjegjësimi është hapi i parë. Të kuptosh se si je ndikuar nga prindërit e tu, të punosh me veten (me ose pa ndihmën e një psikologu) dhe të ndërtosh marrëdhënie më të shëndetshme janë pjesë e rrugës së shërimit.
Në fund të fundit, nuk mund të zgjedhim prindërit tanë, por mund të zgjedhim si të përballemi me të kaluarën tonë dhe të ndërtojmë një të ardhme më të shëndetshme emocionale.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
