Fëmijët e vegjël shpesh i tregojnë ndjenjat e tyre në mënyrën se si sillen. Ata ende nuk i kanë mësuar fjalët për të treguar se si ndihen. Prindërit mund të mendojnë se fëmija po sillet ‘keq’ ose po llastohet kur në fakt po e mundon diçka. Të kuptosh se çfarë e shkakton sjelljen e fëmijës suaj është e rëndësishme. Nëse merreni me atë që i shqetëson në të vërtetë, ata do të kenë më pak nevojë për ‘të vepruar’ ose për tu sjellë ‘keq’.
Adelina Pjetra
Psikologe Klinike & Terapiste Emdr
Kur jeta është kaq e zënë, është e lehtë të mendosh se nuk keni kohë për të kuptuar se çfarë po ndodh në të vërtetë. Megjithatë, koha e shpenzuar për të gjetur shkakun e vërtetë të sjelljes së fëmijës suaj do të thotë më pak kohë për të reaguar ndaj ‘sjelljes së keqe’.
Kur një fëmijë sillet ‘keq’, mund të jetë një shenjë që ata nuk kanë mësuar ende se çfarë ju prisni nga ata, ose kanë ndjenja që nuk dinë si ti përballojnë.
Të mësuarit e asaj që ju prisni prej tyre
Fëmijët nuk lindin duke e ditur se si të sillen. Ata mbështeten tek ju për t’i mësuar dhe udhëzuar në mënyra që i përshtaten kuptimit dhe aftësive të tyre. Ata kanë nevojë që ju t’i tregoni se çfarë duhet të bëjnë me qetësi dhe durim. Ashtu si ne të gjithë mësojmë nga praktika, mund t’ju duhet të përsërisni një mësim shumë herë derisa ta bëjnë atë pa ndihmën tuaj.
Ballafaqimi me ndjenjat
Fëmijët mund të kenë shumë ndjenja të ndryshme në një hapësirë të shkurtër kohore. Shprehja e emocioneve është një pjesë normale e zhvillimit të tyre – nuk është një ‘sjellje e keqe’. Sa më i vogël të jetë fëmija, aq më e vështirë është që ata të njohin ndjenjat e tyre ose të kenë fjalët për t’jua thënë ju. Truri i tyre ende nuk mund të qëndrojë i qetë kur ata kanë ndjenja të mëdha si zhgënjimi, zemërimi ose zhgënjimi. Ata mund të ndihen të mbingarkuar dhe jashtë kontrollit. Ata mësojnë më së miri kur ju qëndroni të qetë ndërsa i udhëzoni t’ia dalin.
Përpiquni të gjeni se çfarë ndjen fëmija juaj duke e dëgjuar vërtet dhe duke i ndihmuar ata të flasin për këtë. Ju mund të thoni:
- Ti dukesh shumë i zemëruar. A mund të më tregosh se çfarë ka ndodhur?
- Unë mendoj se ti mund të jesh i lënduar brenda teje.
- Më trego nëse ke nevojë për një përqafim!
Ashtu si të rriturit, fëmijët kanë nevojë të dëgjohen dhe të kuptohen kur janë të mërzitur. Ndihmojini fëmijët të emërojnë ndjenjat e tyre. Kur një fëmijë mbështetet për të shprehur një ndjenjë në mënyrë të sigurtë, ata mësojnë se të gjitha ndjenjat janë OK dhe se ju do të vazhdoni t’i doni ata edhe kur janë të mërzitur. Ata gjithashtu mësojnë se ndjenjat nuk janë diçka që duhen shmangur apo injoruar.
Nën ndjenjat e mërzisë mund të jetë që fëmija juaj:
- Ndihet i pasigurtë, p.sh. një fëmijë i ri (bebe) në familje, probleme në shkollë, duke u përpjekur për të bërë miq, të frikësuar nga prindërit që grinden apo një familje që po shpërbëhet
- Ndihet i shpërfillur sepse jeni gjithmonë i zënë. Ata veprojnë/reagojnë për të marrë vëmendjen tuaj, sepse vëmendja e zemëruar është më e mirë se asgjë fare.
- Po përpiqet të përballet me ndryshimet dhe gjithçka ndihet shumë.
- Është i zemëruar dhe i frustruar që nuk është në gjendje të bëjë diçka.
- Tregon se ndihen të trajtuar në mënyrë të padrejtë.
- Kanë nevojë për më shumë mbështetje ose më shumë pavarësi se sa keni lejuar. Ndoshta stili juaj i prindërimit është shumë i rreptë ose tepër i relaksuar.
Dëshirojnë t’ju bëjnë qejfin
Ndonjëherë, kur një fëmijë ndihet i kontrolluar ose i detyruar të bëjë atë që një prind dëshiron në shumicën e kohës, ata mund të fillojnë të rezistojnë dhe mund të rezultojë me një vuajtje pushteti. Ata mund të zemërohen dhe të frustrohen nëse mendojnë që ju nuk po i dëgjoni, ose nuk ju intereson se çfarë po ndjejnë. Kjo mund të ndikojë në lidhjen dhe besimin që keni me fëmijën tuaj. Do të jetë e vështirë që fëmija juaj të bashkëpunojë nëse ata kanë hequr dorë nga përpjekja për t’ju pëlqyer. Duke u kthyer pas në bazat e përkujdesjes dhe duke rilidhur marrëdhëniet me fëmijën tuaj është gjëja më e rëndësishme që mund të bëni.
Si mund ta arrini këtë?
- kaloni kohë me ta, duke luajtur dhe duke u argëtuar.
- përqendrohuni në sjelljen e tyre ‘të mirë’ në vend që të reagoni vetëm ndaj sjelljeve ‘të këqija’.
- tregoni se i kuptoni se si ndihen kur janë të mërzitur.
- gjeni mënyra pozitive për t’i thënë gjërat në vend që të përdorni “Jo” ose “Mos” gjatë gjithë kohës, për shembull në vend të “Ulu drejt” ose “Mos e lësho” ju mund të thoni: “Kur ulesh drejt në karrige, shpina jote do të rritet mirë dhe e fortë ‘
- tregojini atyre se çfarë ju pëlqen tek ata dhe sa i doni.
“Sa më të lehtë ta bëni për fëmijën tuaj që t’ju kënaqin, aq më shumë do të duan ta bëjnë atë”
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
