Shoqëria mbahet në këmbë në bazë të parimit të reciprocitetit. Në mes qëndrojnë ligjet, rregullator i këtyre shkëmbimeve. Pa to, nuk ka rregull, nuk ka disiplinë dhe askush në fund nuk e di ku qëndron dhe çfarë duhet të bëjë.
Rea Shundi, Vëzhguese dhe mendimtare kritike, analizuese, punuese në grup dhe e udhëhequr nga aftësive e veta; Certifikata: Diplomacia Globale – Universiteti i Londrës, Nëntor 2017
Më një fjalë, ligji dhe vendosësi i tij e njeh natyrën njerëzore me dobësitë e pikat e forta të saj, por duke mbajtur gjithmonë në mendje qëllimin, bashkërendimin dhe rrugëtimin e përbashkët drejt zhvillimit, i udhëzon njerëzit drejt paqes mendore.
Por çfarë do të thotë kur, me gjithë shumëllojshmërinë e ligjeve dhe rregullave të njohura, njerëzit ende janë në kaos dhe pakënaqësi? Këto gjëra nuk mund të mohohen dhe as mund të fshihen. Ato mund të përtypen e pranohen përkohësisht, vetëm kur ekziston shpresa e përkohshmërisë së situatës. Por kur ajo vazhdon? Atëherë dy rrugë mbeten: revoltë ose paqëndrueshmëri e përhershme.
Ne si shoqëri shqiptare dukshëm karakterizohemi nga një ambicie e zhvilluar për të qenë gjithmonë më mirë, pa bërë dallimin e caqeve e limiteve. Duke i mohuar vetes kapacitetin njerëzor dhe shoqëror për një gjë të tillë, vazhdojmë të pretendojmë se në fakt mund të barazohemi me vendet shumë më të zhvilluara. Por kur kjo nuk ndodh, kurrsesi s’mundemi ta pranojmë.
Është i pamohueshëm përparimi i madh ndër kaq pak vite, por sa më shumë të na rrihen shpatullat për këtë, aq më shumë do të vazhdojmë të zhytemi më thellë drejt kaosit.
Ecuria e panatyrshme, kapërcimi i shumë shkallëve përnjëherë dhe refuzimi i vazhdueshëm për të pranuar kritikat më mendjehapësi kanë çuar në çrregullsinë mbizotëruese të sotme.
Rregullat nuk janë bërë për t’u thyer. Aq më tepër nga ne, si shtet ende mjaft i ri.
Duke dalë jashtë Shqipërisë, kam dëgjuar mjaft gjëra për popullin tonë, disa prej të cilave më bënë përshtypje të thellë. Thuhej: “Shqiptarët janë të punës dhe të pagojës”. Vërtetë ashtu, por rreziku i “pagojësisë” është se komunikimi i vetëm kryhet në nënshtresa. Gjithashtu do të thotë se jemi të aftë të shtypim pakënaqësitë tona, të fshehim motivet më të thella, deri në momentin që ato marrin përmasa të atilla sa të shpërthejnë diku. Pra, si mund të pretendojmë në shoqëri të qëndrueshme qytetare ku papritur vend e pavend shpërthejnë mina të kronometruara nëntokësore?
Fare natyrshëm këto zhurma jemi mësuar t’i anashkalojmë, por kështu i kemi lënë vend zhvillimit të “sëmundjes”. Por kjo sëmundje nuk prodhon vetëm mina, ajo i shtrin rrënjët e saj duke marrë bollshëm ushqim, dhe në terrene të caktuara nxjerr krye në forma të tjera: padrejtësi, mungesë disipline, papërgjegjshmëri, abuzim, mashtrim, imoralitet, e shumë filiza të tjerë. “Kjo bimë është fare e ngjashme me lulen e së keqes”, lulen e poezive të Charles Baudelaire. Dhe ajo mund të mbijë e lulëzojë tek çdokush, nëse i mundësohet terreni.
Kaq ironike bëhet nganjëherë situata, duke marrë parasysh edhe klimën e mrekullueshme për të kultivuar në Shqipëri. Thuajse çdo gjë mund të rritej këtu.
Fatkeqësia jonë është se ata që e quajnë veten pronarë të tokës sonë, kanë gjetur të mbjellin (në përshtatshmëri të bimës së tyre të brendshme) lulen e së keqes me bollëk.
Kush duhet të vijë e të na i hapë sytë e veshët, të na bëjë të kuptojmë se kjo tokë është e të gjithëve ne? Është e jona, shqiptarëve. E fëmijëve, e prindërve dhe e gjyshërve. Vetëm sepse po kultivojmë shkurre jopjellore dhe fara të kalbura, mbetet prapë toka e të gjithëve. Ku shkoi guximi dhe trimëria jonë e lashtë, për të luftuar e punuar për të? Përse ia kemi lënë në dorë fatit dhe mëshirës?
Shkallët vërtet i kemi kërcyer me hapa galopante, por na kanë gënjyer duke na thënë se kjo është gjëja e duhur. Zhvillimi fitohet më shumë kohë e punë, jo me shurdhëri e qorrësi.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
