25 nëntori është Dita Ndërkombëtare për të luftuar të gjitha format e diskriminimit dhe dhunës ndaj grave, e vendosur në vitin 1999 nga Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara. Kjo ditë njihet edhe si Dita Portokalli, sepse ngjyra portokalli njihet në mbarë botën si ajo e zgjedhur nga UN Women për të simbolizuar një të ardhme pa dhunë ndaj grave. Kjo datë u zgjodh për të përkujtuar vrasjen brutale të motrave Mirabal, aktiviste politike në Republikën Domenikane.
Më 25 nëntor 1960, tre gra shkuan për të vizituar burrat e tyre në burg, kur u ndaluan në rrugë nga oficerët e inteligjencës ushtarake. Ato u torturuan, u masakruan dhe më pas u hodhën nga një shkëmb me makinën e tyre për ta bërë atë të dukej si një aksident. U bë menjëherë e qartë për publikun se motrat Mirabal ishin vrarë. Rebelimi që pasoi, shpejt çoi në vdekjen e diktatorit të vendit.
Por sa e sa raste të tilla regjistrohen nëpër botë, në vendin tonë të vogël gjithashtu, ku viktimë në të shumtën e rasteve është gruaja. Dhe më e keqja, bashkëshortja, nëna e fëmijëve dhe partnerja e cila bën Familjen të funksionojë. Në vitin 2001 ekspertë të shkencave sociale këtë fenomen të ri e quajtën Feminicid. Term i cili nuk e shteron kuptimin e tij me aktin përfundimtar të vrasjes së një gruaje. Përkundrazi, ai identifikon një fenomen shumë më të gjerë, i cili përfshin një shumëllojshmëri të sjelljeve, të tilla si: keqtrajtimi, dhuna fizike, psikologjike, seksuale, arsimore ose ekonomike, të kryera kryesisht nga burrat, në vendin e punës, familje ose shoqëri. Pra, të marra së bashku, u referohemi sjelljeve që minojnë lirinë, dinjitetin dhe integritetin e një gruaje, dhe të cilat mund të kulmojnë në vrasje, vrasje në tentativë ose forma të rënda të vuajtjeve.
“FEMINICID” ËSHTË GJITHÇKA QË NËNKUPTON NJË URREJTJE NDAJ UNIVERSIT FEMËROR “PIKËRISHT SEPSE ËSHTË E TILLË”.
Deklarata e miratuar nga Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara identifikon dhunën ndaj grave si një nga mekanizmat thelbësorë socialë, me të cilin gratë detyrohen të qëndrojnë në një pozitë vartëse ndaj burrave. Prandaj, edhe sot, motori i kësaj forme të dhunës mund të gjurmohet në pabarazinë në marrëdhëniet midis gjinive. Janë gratë midis 25 dhe 54 ato që preken veçanërisht nga ky fenomen: të dhënat deklarojnë se më shumë se gjysma e vrasjeve femërore, në dhjetë vitet e fundit, kanë përfshirë gra që i përkasin kësaj grupmoshe, kryesisht gra të reja dhe nëna.
Një angazhim që zgjat
Të drejtat e njeriut për barazinë gjinore dhe reduktimi i pabarazisë janë gjithashtu synimet nr. 5 dhe nr. 10 të 17 Objektivave të Zhvillimit të Qëndrueshëm të Kombeve të Bashkuara (SDG), që frymëzojnë veprimet dhe angazhimin për një tranzicion të drejtë shoqëror. Gratë dhe vajzat vazhdojnë të vuajnë diskriminimin dhe dhunën në mbarë botën. Barazia gjinore nuk është vetëm një e drejtë themelore e njeriut, por një kusht i domosdoshëm për një botë të begatë, të qëndrueshme dhe paqësore. Dhuna ndaj grave nuk është vetëm një krim, por është shkelja më e përhapur e të drejtave të njeriut në nivel global. Ka një fije të kuqe që bashkon dy përvjetorë po aq domethënës dhe të paharrueshëm. Nga njëra anë, 25 nëntori përkujton luftën kundër “çdo akti të dhunës me bazë gjinore që rezulton ose ka të ngjarë të rezultojë në dëmtime ose vuajtje fizike, seksuale ose mendore ndaj grave, duke përfshirë kërcënimet për akte të tilla, detyrim arbitrar ose privimi i lirisë, qoftë në jetën publike apo private” (Deklarata e OKB-së për Eliminimin e Dhunës kundër Grave 1993); Nga ana tjetër, 10 dhjetori është përvjetori i Deklaratës Universale të të Drejtave të Njeriut. Midis këtyre dy datave, zhvillohet fushata UN UNiTE për eliminimin e dhunës ndaj grave deri në vitin 2030, e nisur në vitin 2008. “Gjashtëmbëdhjetë ditë aktivizmi kundër dhunës me bazë gjinore”, një lëvizje globale që u jep formë kauzave të ndryshme solidariteti dhe bën thirrje për reflektim mbi atë që OKB-ja e ka quajtur “jo vetëm një e drejtë themelore e njeriut, por një themel i domosdoshëm për një paqe paqësore, ardhmëri dhe botë e qëndrueshme”, përkatësisht barazia gjinore.
Mundësitë e barabarta duhet të sigurohen duke eliminuar ligjet, politikat dhe praktikat diskriminuese. Migrimi dhe lëvizshmëria e rregullt dhe e sigurt duhet të lehtësohen, duke përfshirë një politikë të përgjegjshme migracioni.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
