“Për mua është një gjë e përditshme të ngrihem në orën 02:00, të ushqej me gji Mia-n dhe më pas sirenat e sulmit ajror bien,” thotë Yuliya Balahura, duke përqafuar vajzën e saj të vogël në një qendër mjekësorr në qytetin e saj të lindjes, Bucha, jashtë kryeqytetit të Ukrainës. Yuliya, 38 vjeçe, është kthyer tani në shtëpi, por në fillim të verës ajo udhëtoi rreth 30 km për të lindur vajzën e saj në një spital në Kiev, pasi Bucha nuk ka maternitet.
Ajo u nis për të lindur pikërisht kur Rusia filloi të bombardonte kryeqytetin ukrainas me raketa dhe drone pothuajse çdo natë. Bebi Mia e kaloi natën e saj të parë në vendstrehimin e spitalit. Sirenat dhe shpërthimet që ndanin veshët shpuan errësirën, thotë Yuliya, por infermieret i inkurajuan gratë të qëndronin të qeta dhe bënë çmos për t’i mbështetur ato. Sulmet ruse shpesh kanë shkaktuar ndërprerje të energjisë në të gjithë vendin dhe ndërprerjen e furnizimit me ujë dhe ngrohje, duke e bërë të vështirë ofrimin e kujdesit adekuat të maternitetit. Yuliya, e cila tashmë ka dy vajza, thotë se e dinte se vazhdimi i një shtatzënie tjetër gjatë një lufte do të kishte rreziqe shtesë. “Ti thjesht bëhesh më e fortë. Mësohesh me sulmet e vazhdueshme ajrore. Bëhesh më e fortë,” thotë ajo. Në gusht, presidenti Volodymyr Zelensky konfirmoi se Ukraina do të hartonte më shumë trupa në muajt e ardhshëm dhe burri i Yuliya, Vladyslav, pret të thirret së shpejti.
Lindjet e shtyra
Është vlerësuar se niveli i lindjeve në vend është ulur me pothuajse një të tretën që nga fillimi i konfliktit. Pak më shumë se 38,000 foshnja më pak lindën në vend në gjysmën e parë të këtij viti krahasuar me të njëjtën periudhë në 2021 – përpara pushtimit të plotë të Rusisë – sipas kompanisë analitike ukrainase Opendatabot, e cila e bazon shifrën e saj në lindjet e regjistruara nga Ministria e Drejtësisë e Ukrainës. Edhe para luftës, lindshmëria në Ukrainë ishte në rënie, por ky konflikt i ka ndarë familjet, duke i detyruar ato të shtyjnë planet për të pasur fëmijë. Qindra-mijëra burra janë regjistruar ose janë thirrur për të luftuar dhe një numër i panjohur kanë vdekur. Disa gra të reja gjithashtu kanë dalë vullnetare, ndërsa tre deri në katër milionë janë detyruar të ikin në vende si Polonia, Gjermania dhe Britania e Madhe. “Disa nga këto gra mund të kishin lindur këtë vit, por jo. Pas përfundimit të luftës, ato mund të kthehen në Ukrainë ose jo. Ndoshta burrat e tyre do t’u bashkohen jashtë vendit. Disa familje mund të ndahen,” thotë Oleksandr Hladun, zëvendësdrejtor i Institutit Ptoukha për Demografinë dhe Studimet Sociale në Kiev. Mjekja e Baby Mia-s, Natalya Stolynets, thotë se para pushtimit ajo regjistronte mesatarisht 10 të porsalindur në muaj në rrethin e saj në Bucha, një qytet satelit i Kievit ku u gjetën qindra civilë të vrarë kur pushtimi pesë-javor i Rusisë mori fund. Tani nëse ajo lind një ose dy të porsalindur në një muaj ajo e sheh atë si një shenjë shprese. “Jeta nuk duhet të ndalet, edhe tani duhet të ecim përpara”, thotë ajo. Nënat e reja ukrainase e kuptojnë se të lindësh në kohë lufte do të thotë të kalosh net të strukura në vendstrehime, thotë Natalya, por disa mbeten të patundura që të mos lejojnë pushtimin “të vjedhë jetën e tyre dhe mundësinë për amësi”.
Nuk ka kohë ideale
Halya Rudyk dhe bashkëshorti i saj Kostia Nechyporenko janë të dy gazetarë që punojnë në Ukrainë dhe së fundmi janë bërë prindër. “Kur, nëse jo tani?” pyet Halya. “Nuk kishte kuptim të prisja për një kohë më të mirë.” Edhe nëse lufta mbaron nesër, thotë ajo, efektet e saj do të zgjasin me vite, pasi vendi po rindërtohet ngadalë. Vajza e çiftit Maria është vetëm tre ditë më e madhe se Mia, dhe gjithashtu ka lindur në Kiev mes sulmeve ajrore dhe atyre me raketa. Kostia, i cili është duke pritur për draft dokumentet e tij, thotë se ai mund të thirret nga ushtria ukrainase në çdo kohë dhe ai dëshiron të krijojë familjen e tij tani në vend që të presë. “E kuptova që nuk do të jem i ri përgjithmonë”, thotë ai. “Nuk do të ketë kohë ideale për rritjen e fëmijëve për ne, si çift ukrainas, në pesë apo gjashtë vitet e ardhshme”.
Jo të gjithë ndihen njësoj
Iryna Melnychenko, një shkrimtare 35-vjeçare që jeton në Kiev, thotë se ajo dhe bashkëshorti i saj vendosën ta shtyjnë lindjen e një fëmije për të paktën një vit pasi ai u thirr për të luftuar. Çifti u martua vetëm tre javë para fillimit të luftës dhe ëndërronin të krijonin një familje dhe të kishin shtëpinë e tyre, thotë Iryna. “Kur burri im shkoi në vijën e parë, më erdhi shumë keq që nuk isha shtatzënë dhe nuk do të kisha fëmijën e tij për ta dashur dhe për t’u kujdesur për të. “Më pas kuptova se një shtatzëni në kohë lufte me një bashkëshort në vijën e parë do të thoshte se mund të përfundoja si nënë e vetme”. Pas kthimit në Bucha, Yuliya shëtit nëpër lagjen e saj çdo ditë me Mian në një karrocë fëmijësh dhe vajzën e saj të mesme, Rimma, duke ecur përkrah saj. Vazhdimi i jetës normale është një mënyrë për të sfiduar luftën. Ajo shpreson që, për vajzat e saj, lufta së shpejti do të jetë një kujtim i largët dhe thotë se u takon të rriturve që ta bëjnë përsëri Ukrainën një vend të sigurt për familjet.
Burimi BBC / Revista Psikologjia
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
