Shoqëritë shpesh mësohen të jetojnë në një gjendje iluzioni, ku duket se gjithçka është në rregull, ndërkohë që në thellësi realiteti është krejt i kundërt. Kjo quhet normalitet i rremë, një gjendje psikologjike ku njeriu dhe komuniteti pranojnë stagnimin si stabilitet vetëm që të mos përballen me dhimbjen e ndryshimit.
Në sipërfaqe, rutina e përditshme, punët, shkolla dhe ritmi i jetës krijojnë përshtypjen e ekuilibrit, por në brendësi fshihet lodhja, ankthi dhe humbja graduale e shpresës.
Kjo gjendje prodhon një formë të ankthit kolektiv. Njerëzit mësohen të jetojnë në pritje të diçkaje që nuk ndodh kurrë, duke zhvilluar ndjesinë se janë të mbërthyer në një cikël të pafund. Truri qëndron gjithmonë i tensionuar, sikur nesër mund të ndodhë diçka vendimtare, por asgjë nuk ndodh. Ky ankth i vazhdueshëm nuk është më reagim ndaj një ngjarjeje të veçantë, por një mënyrë jetese që shndërrohet në barrë të padukshme mbi çdo individ.
Stresi ekonomik, pabarazitë dhe mungesa e perspektivës bëhen ushqim i përditshëm i kësaj gjendjeje. Përpjekja dhe shpërblimi nuk përputhen më, duke krijuar lodhje emocionale dhe humbje të motivimit. Kur njeriu sheh se puna e tij nuk sjell rezultat, trupi dhe mendja fillojnë të dorëzohen dhe pastaj shfaqen pagjumësia, depresioni i fshehur, shpërthimet emocionale dhe ndjenja e pafuqisë.
Një nga pasojat më të dukshme është ikja. Largimi nga vendi ku ndihet stagnimi shfaqet si mekanizëm mbrojtës, një formë arratisjeje nga realiteti që rëndon mbi shëndetin mendor. Ata që ikin bartin barrën e pasigurisë dhe ndarjes, ndërsa ata që mbeten përballen me boshllëkun dhe ndjenjën e braktisjes. Në të dyja rastet, trauma mbetet e pranishme dhe shoqëria ndien humbje.
Megjithatë, edhe brenda kësaj errësire, lindin mekanizmat e vetë-shërimit. Solidariteti, krijimtaria dhe guximi i individëve përbëjnë ato burime të brendshme që psikanaliza i quan forca rigjeneruese. Edhe kur sistemi i madh nuk ndryshon, njeriu gjeneron shpresë përmes lidhjeve njerëzore dhe akteve të vogla të rezistencës së përditshme.
Dilema e madhe mbetet se a do të pranohet ky normalitet i rremë si mënyrë e vetme jetese, apo do të gjendet guximi për ta thyer iluzionin? Çdo ditë e kaluar në heshtje është një ditë ku rrënjoset më thellë depresioni kolektiv, dhe çdo ditë e fituar me ndërgjegjësim është një hap drejt çlirimit. Sepse shëndeti i një shoqërie nuk matet vetëm me institucionet apo ligjet që ka, por mbi të gjitha me gjendjen psikologjike të njerëzve që e jetojnë atë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
