Jetojmë në një shoqëri ku duket se ndjenja është e neveritshme. Fëmijë që mësojnë se e qara është negative, sepse është një gjë femërore dhe sinonim i dobësisë. Të rinj që preferojnë lidhjet e një nate për të mos vuajtur. Të rritur që mbajnë marrëdhënie me njerëz që nuk i duan. Të moshuar që jetojnë vetëm sepse shihen si pengesë. Është koha për të kapërcyer frikën tonë nga ndjenjat. Ku ka shkuar njerëzimi ynë?
Është e vështirë të shohësh dy njerëz të përqafuar në rrugë pa qenë çift, të thuash “të dua” pa tingëlluar shumë e çuditshme, të qash pa u ndjerë fajtor apo turpëruar. Duket se jetojmë në një kulturë “të mos ndjejmë”, sepse nëse ndiejmë ose flasim për ndjenjat tona, konsiderohemi njerëz të dobët. Pra, në vend që të marrim një përqafim me ndjeshmëri dhe dashuri, ne marrim ngacmime.
Frika se do të na lëndojnë
Imagjinoni të ecni në një pyll në muzg. Papritur shihni një hije dhe diçka që lëviz, truri juaj e vë trupin tuaj në gatishmëri për të identifikuar nëse është një kafshë apo thjesht era. Kjo mënyrë reagimi është për shkak të instinktit tonë të mbijetesës. Në tru ne kemi një strukturë të vogël të quajtur amigdala, e cila përpunon përvojat e frikës. Amigdala është një buton urgjence që aktivizohet kur na kërcënon ndonjë rrezik. Luis Carretié, profesor i Psikobiologjisë në Universitetin Autonom të Madridit (UAM), pohon se sistemi është i aftë të aktivizojë përgjigjen edhe para se të bëhet i vetëdijshëm për rrezikun.
Dy studime të botuara në vitin 2010 në revistën Nature , të kryera nga ekipi i neurobiologut David J. Anderson i Institutit të Teknologjisë në Kaliforni (CalTech) dhe ai i profesorit Andreas Lüthi i Institutit Friedrich Miescher (FMI), zbuluan funksionimin e asaj quhet “rrethi i frikës”.
Studimet kanë verifikuar ekzistencën e dy llojeve të qelizave neuronale në amigdalë, të cilat hapin dhe mbyllin me radhë “dyert” e frikës. Megjithatë, Carretié pohon se studimet e kryera duhet të konsiderohen me kujdes, sepse faktorë të tjerë që lidhen me frikën janë të përfshirë tek njerëzit. Për shembull, korteksi paraballor luan gjithashtu një rol të rëndësishëm, pjesa që vendos një situatë në kontekst dhe siguron që përgjigja të mos jetë saktësisht automatike, por më e përpunuar.
Nëse një person na lëndon, qoftë partneri, shefi apo anëtari i familjes, qoftë edhe me fjalë që na lëndojnë, përgjigja e amigdalës do të ishte të përgjigjemi në mënyrë aktive, ndërsa korteksi ynë paraballor vendos gjithçka në kontekst dhe na bën të mendojmë për disa çaste përpara. duke vepruar, nëse është e mundur. Nga ana tjetër, duhet të kemi parasysh se frika ndikohet shumë nga përvoja jonë dhe madje mund të bllokojë ndjenjat tona.
Si të kapërcejmë frikën se do të na lëndojnë?
Ndonjëherë, nëse jo shumë herë, na është bërë dëm, por kjo nuk do të thotë se do të jetë gjithmonë kështu, as që duhet të ndryshojmë mënyrën se si veprojmë. Përballë kësaj situate, ne ju ofrojmë disa ide për të reflektuar dhe hequr armaturën që mbulon ndjenjat tona:
Njihni atë që na frikëson – Për të kapërcyer frikën, hapi i parë, dhe ndoshta më i ndërlikuari, është ta njohësh atë. Çfarë ka ndodhur me ne në të kaluarën që na shkakton frikë? Nga se kemi frikë dhe pse? Reflektimi i thellë mbi këtë çështje do të na ndihmojë të kuptojmë se çfarë po ndodh dhe të mbajmë një vizion realist të problemit.
Njohja e ndjenjave tona – Ndjejmë shumë ndjenja dhe shpesh i mbajmë ato në pjesën më të thellë të vetes, nga turpi apo frika, pa e kuptuar se duke veshur këtë armaturë, vetëm sa po lëndojmë veten. Ndoshta kemi nevojë për ndihmë, për të folur me njerëz të tjerë ose me një specialist, por e rëndësishme është të mësojmë të njohim veten dhe të jetojmë atë që ndjejmë.
Shprehuni përmes artit – Kërcimi, piktura, shkrimi dhe çdo manifestim artistik në përgjithësi mund të na ndihmojë të shprehemi dhe të nxjerrim atë që ndjejmë, me guxim dhe pa frikë. E rëndësishme është të kërkojmë një aktivitet që na pëlqen dhe që na shtyn të shprehemi dhe të ndjejmë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
