Odofobia është frika e udhëtimit: ajo mund të ketë shkaqe të ndryshme dhe në bazë të tyre psikoterapisti orientohet në trajtimin që do t’i propozohet.
Termi odofobia tregon frikën e udhëtimit, siç sugjeron vetë fjala, e përbërë nga òdo (rrugë) + phobos (frikë). Njerëzit që vuajnë nga ajo përjetojnë simptoma të ndryshme kur duhet të nisin një udhëtim, të hipin në një mjet transporti, të largohen nga shtëpia për të arritur në një vend të ri që nuk e njohin: ato variojnë nga mendimet negative të vazhdueshme për gjëra të tmerrshme që mund të ndodhin. deri te psikosomatizimi dhe rrjedhimisht çrregullimet gastrointestinale, takikardi, djersitje, marramendje. Origjina mund të jetë traumatike, familjare ose një korrelacion me çrregullime të tjera ankthi dhe paniku. Doktor Davide Carlotta, psikolog dhe psikoterapist në Spitalin IRCCS San Raffaele, e shpjegoi këtë për Fanpage.it.
Si të klasifikoni hodofobinë?
Fobitë klasifikohen në katër nëntipe specifike: ato ndaj kafshëve (merimangat, minjtë), ato mjedisore (lartësitë), ato që lidhen me situatat (hapësirat e mbyllura), ato që lidhen me sferën mjekësore (gjak, injeksione). Pastaj ka nga ato që nuk përfshihen siç duhet në këto kategori, më të çuditshmet për t’u kufizuar (si p.sh. përtacia). Në fakt, eksperti sqaroi se odofobia realisht nuk bën pjesë në këtë klasifikim: “Kur në kontekstin klinik flasim për fobi, flasim për një frikë të ekzagjeruar, të vazhdueshme dhe afatgjatë, në disproporcion me një objekt ose një situatë. Hodofobia mund të hyjnë në këtë kategori, por jo domosdoshmërisht: në fakt mund të interpretohet më mirë si një shqetësim, një efekt sjelljeje i një çrregullimi tjetër Për shembull, një gjendje që lidhet me frikën e udhëtimit është çrregullimi i panikut, i cili megjithatë nuk është një fobi ndonëse bie edhe në çrregullime ankthi, shpesh ata që vuajnë nga çrregullimi i panikut mund të kenë frikë të udhëtojnë, të përdorin mjete të caktuara transporti, ndoshta sepse kanë përjetuar një sulm paniku në makinë, në metro ose në aeroplan. e cila në çdo rast është shumë tronditëse për personin, atëherë në thelb i shtyn ata të shmangin ato kushte që shoqëroheshin me episodin e panikut, në fakt episodi ka ndodhur në një mjet transporti, personi do të udhëhiqet të shmangë atë mjet për të parandaluar situata nga përsëritja. Nëse ai nuk ka pasur në mënyrë specifike një episod në transport, ndoshta ai mund të shmangë transportin publik nga frika se mos e gjen veten në një gjendje nga e cila nuk mund të shpëtojë. Por nuk është tamam një fobi”.
Si t’i ndihmoni ata që vuajnë nga hodofobia?
Nga njëra anë, frika e udhëtimit mund të lidhet ngushtë me një mjet transporti. Por jo domosdoshmërisht. Psikologu dhe psikoterapisti në fakt ka specifikuar: “Nëse frika ime rrjedh nga bindjet negative që lidhen me lëvizjen duke përdorur një sistem të caktuar transporti (që mund të jetë makina, avioni, metroja), atëherë ne mund të ndërhyjmë për të ndihmuar personin të desensibilizohet. Desensibilizimi në thelb konsiston në ndarjen e gjendjes shkaktuese nga përgjigja e ankthit: në një moment të caktuar, për një lloj ngjarjeje, është krijuar një lidhje midis sëmundjes/panikut dhe mjeteve të transportit, prandaj objektivi bëhet shpërbërja. Ne e bëjmë këtë nga njëra anë me ekspozim, sepse padyshim për sa kohë që unë shmang një situatë që më tremb, nuk mundem, si të thuash, të përditësoj sistemin, nuk kam informacion të ri dhe ajo që di mbetet e njëjtë Më duhet ta ekspozoj veten gradualisht dhe mund të filloni edhe nga ekspozimet imagjinative: unë e ekspozoj veten ndaj situatës dhe ndërsa e bëj këtë përdor teknika për të shkaktuar përgjigje të kundërta. Meqenëse kjo gjendje gjeneron një përgjigje ankthioze tek unë, atëherë përdor teknika (të cilat mund të variojnë nga teknikat e frymëmarrjes së kontrolluar deri tek praktikat më komplekse) që në thelb gjenerojnë një përgjigje relaksimi. Unë shkaktoj një përgjigje të kundërt me atë të mësuar më parë dhe në këtë mënyrë e shpërbëj shoqatën.”
Në thelb mund të ketë gjithashtu një vështirësi më të thellë, e lidhur me detyrimin për të lënë familjen ose për të gjetur veten në një vend të vetëm: “Ka situata të ndryshme dhe karakteristika individuale që mund të çojnë në frikën e udhëtimit. Unë gjithashtu mund të kem frikë nga largimi nga shtëpia sepse nuk mund të kontrolloj se çfarë ndodh atje në mungesë, ndoshta unë udhëtoj për punë dhe duhet të lë vetëm familjen në shtëpi për të dhënë një dorë kur është e nevojshme. Për të dhënë një shembull tjetër, mund të kem frikë të udhëtoj jo për shkak të asaj që po lë pas as për shkak të mjeteve të transportit, por sepse nuk e di se çfarë të pres kur të mbërrij. Kështu që kam frikë të menaxhoj situata të paparashikueshme ose të papritura për t’ia dalë mbanë vetë, pa qenë në gjendje të llogaris te askënd përkundrazi është një çështje për të punuar në besimet e personit dhe në mënyrën e tij për të përfaqësuar veten: për shembull, nëse e kam një imazh për veten si të brishtë, mund të kem më shumë vështirësi të udhëtoj pikërisht për faktin se nuk kam kë mbështetem kur të arrij. Në atë rast unë do të jem në gjendje të punoj mbi bindjet që kam për veten time dhe mbi parashikimet e mundshme katastrofike në lidhje me atë që ndodh kur detyrohem të kujdesem për veten time. Ajo që mund të bëhet, varet shumë nga mënyra se si lind kjo frikë, nga ajo që mbart me vete.
Secili person ka karakteristika specifike që e bëjnë atë personin që është, të cilat kanë të bëjnë me mënyrën se si përfaqësojnë veten, si përfaqësojnë të tjerët, si përfaqësojnë realitetin. Këto aspekte në mënyrë të pashmangshme ndikojnë në të gjitha përvojat që kemi dhe nëse ka diçka kritike në lidhje me këto pika, ajo mund të jehojë në mënyra të pafundme, duke përfshirë përvojën që personi ka nga udhëtimi.”
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
