Përgatiti Esmeralda Birçaj, eksperte e shëndetit mendor
Secili prej nesh hyn në botën e të rriturve duke mbajtur një valixhe plot emocione, perceptime, besime dhe përvoja. Kjo është paja më e madhe që kemi marrë ndonjëherë nga kujdestarët tanë, pa marrë parasysh sa e pasur është paja tjetër – materiale. Paja jonë emocionale mund të na bëjë më të pasur se çdo blerje tjetër ose më të varfër se çdo humbje tjetër. Ne mund të mos duam të mbajmë gjithçka prej saj, mbase asgjë, por është shumë e vështirë të zgjidhim atë që na bëjnë dhe të hedhim pjesën tjetër. E shihni, kjo pajë nuk është një shtëpi ose një fushë që ne mund ta shesim për para. Kjo është arsyeja pse ne e shpengojmë atë në marrëdhëniet tona me njerëzit e tjerë. Ne u japim atyre atë që kemi dhe u’a marrim ato që kanë.
Por çfarë ka në këtë valixhe dhe pse e mbajmë atë me vete, edhe nëse na rëndon?
Ne vijmë në botë pa pasur asnjë ide se kush jemi, si dukemi nga jashtë dhe nga brenda. Vizioni ynë është i paqartë dhe aftësia jonë për të kërkuar atë që duam është zero. Ne në thelb jemi një enë boshe me nevojë për t’u mbushur. Ajo që na “mbush” është kryesisht nëna (ose kujdestarja kryesore). Fillimisht, duke u kujdesur për nevojat tona për ushqim, pastërti, gjumë dhe përkëdhelje. Sa më mirë që ajo i kupton nevojat tona dhe sa më vazhdimisht i mbulon ato, aq më të “perceptuar” ndihemi, aq më pak ndiejmë se ekzistojmë. Pastaj, pas 6 muajve të parë, ne fillojmë të kuptojmë ekzistencën e nënës si një person tjetër – deri atëherë e ndiejmë atë një me ne. Me këtë zbulim vjen stresi i braktisjes pasi zbulojmë se ajo është diçka e veçantë, “ka këmbë” dhe mund të largohet. Pra, kemi ardhur në pjesën ku flasim për tokën e mesme. Ne bëjmë të qeshurat e para, i kthejmë lodrat, etj. Nëse ajo i pranon ato me kënaqësi dhe ju përgjigjet, atëherë kuptimi i ekzistencës tonë forcohet dhe merr më shumë karakteristika. Nëse mamaja na përkëdhel shpesh, na buzëqesh, na ngushëllon dhe duron ankthet tona, atëherë ne marrim mesazhin se jemi të mirë, se e meritojmë.
Por nëse ndonjë nga sa më sipër nuk funksionon aq mirë, atëherë imazhi i vetes sonë nuk do të jetë aq i vërtetë. Nëse nëna nuk i mbulon në mënyrë adekuate nevojat tona, nëse nuk duket se mund të durojë ankthet tona, sepse ajo ka ato të vetat më të mëdha, atëherë uni ynë i vërtetë nuk shquhet dhe nuk është i dashur siç është, pa kushte. Pra, ne gjithashtu adoptojmë atë që ajo sheh tek ne ose atë që ajo nuk mund të qëndrojë tek ne dhe më vonë bëhet karakteristikë e jona.
Nëse, për shembull, si foshnjë në sytë e mamasë, ne ishim foshnja murmuritëse, që kërkon vëmendje gjatë gjithë kohës dhe nuk lejon askënd të flejë, është e mundur që të rriturit të bërtasin vazhdimisht.
Nëse si foshnje do të ishim për nënën jastëku që zhyt hidhërimet, atëherë është e mundur që në moshën e rritur të jemi ata që të tjerët prekin ankthet e tyre.
Në marrëdhëniet e të rriturve…
Në marrëdhëniet tona me të rriturit, me shoqëruesit kryesorë, ne hyjmë me këtë pajë që përfaqëson rolin që kemi pasur si foshnje për nënën. Sigurisht, anëtari tjetër i marrëdhënies gjithashtu vjen me pajën e tij dhe përfaqëson rolin e tij, i cili ka të ngjarë të ngjajë me atë të nënës ose të jetë krejt e kundërta. Nëse të dy vazhdojmë të jemi të qëndrueshëm në pajën tonë, ka më shumë të ngjarë që të përjetojmë një marrëdhënie të ngjashme me ndjenja të ngjashme me ato të marrëdhënies sonë të parë. Ajo që duhet të ndryshojmë këtë kurs, është të gjejmë pjesët e vërteta të vetvetes, të ndajmë pajën tonë nga vetja jonë e vërtetë dhe ta duam atë siç është në të vërtetë! Trajtimi do të na ndihmojë në mënyrë të konsiderueshme në këtë proces, së pari të ndajmë atë që duam të mbajmë nga valixhja jonë dhe më pas të na japë forcën për të lënë pjesën tjetër.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
