Divorci nuk është vetëm ndarja ligjore e dy personave; për fëmijët, ai mund të përfaqësojë një ndryshim rrënjësor në mënyrën se si ata e kuptojnë botën, marrëdhëniet e tyre dhe madje edhe të ardhmen e tyre. Edhe pse shpesh mendohet se “fëmijët përshtaten shpejt”, një studim i botuar nga Byroja Kombëtare e Kërkimeve Ekonomike zbulon se divorci lë efekte afatgjata tek fëmijët.
Hulumtimi paraqet vlerësime që kapin ndikimin mesatar tek fëmijët që përjetojnë divorc. Studimi analizoi më shumë se 5 milionë fëmijë amerikanë të lindur midis viteve 1988 dhe 1993, pas zhvillimit të tyre në moshën e rritur të hershme. Autorët zbuluan se ata që përjetuan divorc në fëmijëri u përballën me pasoja ekonomike, sociale dhe emocionale për vite me radhë.
Çfarë ndryshon në jetën e një fëmije kur ndodh një divorc?
Përveç prishjes së dinamikës emocionale të familjes, divorci transformon edhe kushtet materiale të shtëpisë. Të ardhurat ulen, familjet ndahen dhe fëmijët shpesh duhet të zhvendosen në lagje më pak të pasura, duke ndikuar në cilësinë e shkollimit të tyre dhe në rrethin e tyre shoqëror. Në të njëjtën kohë, prindërit zakonisht rrisin orët e tyre të punës, duke zvogëluar sasinë e kohës që duhet të kalojnë me fëmijët e tyre. Këto ndryshime krijojnë një mjedis paqëndrueshmërie që ndikon në mirëqenien e tyre. Specialistët zbuluan se, në vitet pas divorcit, vdekshmëria foshnjore u rrit midis 35% dhe 55% krahasuar me mesataren e mëparshme, ndërsa shkalla e lindjeve tek adoleshentët u rrit me 63%. Këto rezultate tregojnë se divorci mund të jetë një pikë kthese e vërtetë në jetën e fëmijëve.
Distanca fizike dhe emocionale nga prindi jo-rezident luan gjithashtu një rol vendimtar. Mosqenia vazhdimisht e pranishme përkthehet në vështirësi me disiplinën dhe krijimin e zakoneve të shëndetshme. Po kështu, ka aspekte më pak të dukshme që gjithashtu kanë një ndikim: tendosja emocionale mbi prindërit ose konfliktet që lindin në dinamikën e re.
Ndikimi në moshën madhore: të ardhurat, arsimi dhe rreziqet sociale
Një nga gjetjet më të rëndësishme të studimit është se efektet e divorcit vazhdojnë në moshë madhore. Ata që përjetuan ndarje të hershme (midis moshës 0 dhe 5 vjeç) treguan të ardhura deri në 13% më të ulëta se fëmijët nga familje të qëndrueshme. Ky ndikim është i barabartë me humbjen e një viti arsim formal ose rritjen në një lagje me cilësi më të ulët.
Rreziku i burgosjes u rrit gjithashtu me 43%, ndërsa vdekshmëria në moshën 25 vjeç ishte 35% më e lartë se në grupin e referencës. Në mënyrë të ngjashme, këta të rinj kishin 40% më pak gjasa të jetonin në kampuset universitare në fund të adoleshencës dhe në fillim të të njëzetave, duke reflektuar një rënie të mundësive për arsim të lartë dhe lëvizshmëri sociale.
Efektet ishin të ngjashme në grupe të ndryshme racore, gjinore dhe nivele të të ardhurave. Kjo sugjeron që vetë divorci përbën një faktor strukturor cenueshmërie, me pasoja që tejkalojnë ndryshimet socioekonomike.
Si të zbutet ndikimi tek fëmijët?
Edhe pse statistikat mund të duken dekurajuese, ato nuk janë një dënim me vdekje; është e mundur të zvogëlohet ndikimi i divorcit. Një hap i parë është të ruhet një komunikim i qartë dhe i ndershëm, i përshtatur për moshën e secilit fëmijë. Të dish se çfarë po ndodh, të ndihesh i dëgjuar dhe të jesh në gjendje të shprehësh emocionet e tyre ndihmon në uljen e ankthit dhe konfuzionit. Për më tepër, është thelbësore që të dy prindërit të mbeten të përfshirë në rritjen e fëmijëve të tyre, edhe nëse nuk jetojnë më së bashku.
Mbajtja e rutinave – oraret e gjumit, frekuentimi i shkollës, aktivitetet jashtëshkollore – ofron siguri. Këto zakone përcjellin idenë se, pavarësisht ndryshimeve, fëmijët ende kanë një bazë të fortë mbi të cilën të mbështeten.
Dhe është e këshillueshme të kërkoni mbështetje të jashtme, siç është terapia për fëmijë, këshillimi shkollor ose grupet mbështetëse, pasi këto hapësira ofrojnë mjete praktike për t’u përshtatur me dinamikën e re familjare.
Divorci lë gjurmë, veçanërisht te fëmijët. Prandaj, më shumë sesa fajësimi, ajo që nevojitet është stabiliteti dhe dashuria. Nëse ata ndihen të dëgjuar dhe të mbështetur, divorci sigurisht që mund të jetë një tranzicion i vështirë, por jo një plagë e përhershme.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
