Pija e nxehtë mund të përmirësojë shëndetin e zemrës dhe zorrëve, madje ka veti kundër kancerit. Ja përfitimet e tjera befasuese shëndetësore që mund të gjenden në filxhanin e thjeshtë të çajit.
Vetitë antioksiduese (dhe pse nuk duhet ta pini të zezë për të përfituar)
Çaji vjen nga bima Camellia sinensis dhe shpesh përzihet me bimë të tjera për shije të ndryshme, si Earl Grey ose chai. “Çaji është i pasur me polifenole – komponime bimore natyrore bioaktive – që kanë efekte antioksiduese në trup”, thotë Dr. Carrie Ruxton, një dietologe nga Paneli Këshillues i Çajit. Marrja e mjaftueshëm e antioksidantëve në dietë nga frutat, perimet, drithërat dhe pijet është e rëndësishme për të luftuar efektet e plakjes dhe stilet moderne të jetesës që shkaktojnë dëme në qeliza (përmes oksidimit të membranave qelizore).
Çaji jeshil ose i zi – që përmban antioksidantë dhe përbërës që mund të ndihmojnë në reduktimin e inflamacionit në trup – zakonisht shihet si superior për shëndetin tonë, por mos u shqetësoni nëse nuk mund ta duroni pa një pikë të lëndës së bardhë. “Është një mit shëndetësor që shtimi i qumështit në çaj redukton efektet shëndetësore të një filxhani çaji”, thotë Dr. Ruxton. “Studimet kërkimore kanë gjetur rezultate jokonsistente për aspekte të tilla si efektet antioksiduese ose nivelet e polifenolit në gjak. Kjo është për shkak se polifenolet në çaj nuk absorbohen në zorrën e hollë, por ndikohen nga bakteret e zorrëve në zorrën e trashë. Si rezultat, nuk ka asnjë provë që shtimi i qumështit ka një ndikim negativ në përfitimet shëndetësore të çajit. Në fakt, për gratë, shtimi i qumështit në çajin tuaj ofron përfitime të tjera shëndetësore pasi do të shtojë marrjen e kalciumit që mbrojnë densitetin e kockave”.
Mbështet shëndetin e zemrës
“Çaji është i mirë për zemrën në disa nivele”, thotë Ruxton. “Polifenolet, veçanërisht flavan-3-olet – pjesë e familjes së flavonoideve – kanë efekte pozitive në funksionin e enëve të gjakut, gjë që ndihmon në qarkullimin më të lehtë të gjakut nëpër enët e gjakut, duke i bërë ato më elastike dhe duke reduktuar presionin e gjakut. Presioni më i ulët i gjakut ndihmon për të reduktuar rrezikun e goditjes në tru dhe sulmit në zemër (infarkt miokardi). Gunter Kuhnle është profesor i të ushqyerit dhe shkencës ushqimore në Universitetin e Reading. Ai thotë se flavanolet, që gjenden në çaj, janë treguar se zvogëlojnë aq shumë rrezikun e sëmundjeve të zemrës, saqë ekziston edhe një rekomandim nga Akademia Amerikane e Ushqyerjes dhe Dietologjisë për të konsumuar 400-600 mg në ditë.
“Ne u përpoqëm ta shndërronim këtë në ushqime normale – dhe kjo është afërsisht tre filxhanë çaj jeshil ose tetë filxhanë çaj të zi në ditë”, thotë Prof Kuhnle.
Pirja e tre filxhanëve çaj të zi në ditë për gjashtë muaj uli ndjeshëm presionin e gjakut me 2-3 mmHg, u zbulua në një provë klinike. Ky është efekti ekuivalent në presionin e gjakut për të humbur 2-3 kilogramë peshë.
Ruxton thotë se polifenolet mund të ndihmojnë gjithashtu shëndetin e zemrës duke ndihmuar në uljen e kolesterolit “të keq” LDL, dhe kur Universiteti i Harvardit kreu një studim të madh mbi konsumuesit e çajit, zbuloi se njerëzit që pinë të paktën 3-4 filxhanë në ditë kanë më pak të ngjarë të keni një atak në zemër.
Mund të përmirësojë shëndetin e zorrëve
Ne të gjithë jemi bërë gjithnjë e më të vetëdijshëm për rëndësinë e shëndetit të zorrëve – por jo të gjithëve na pëlqen të pimë kefir ose kombucha. Për fat të mirë, një qese çaji është shumë më e lirë dhe gjithashtu do të sjellë disa përfitime për barkun tonë.
Disa ushqime natyrale janë prebiotike, që do të thotë se ato promovojnë lloje më të shëndetshme të baktereve në zorrë, thotë Ruxton, dhe çaji – jeshil dhe i zi – është një nga këto ushqime të veçanta.
“Të kesh një mikrobiotë të shëndetshme të zorrëve është lidhur me një rrezik më të ulët të kapsllëkut, sëmundjeve inflamatore të zorrëve dhe infeksioneve të frymëmarrjes, si dhe një sistem imunitar më të ekuilibruar.”
Ajo shpjegon se kjo është për shkak se polifenolet në çaj kryesisht nuk treten në pjesën e sipërme të zorrëve, ato kalojnë në zorrën e trashë (zorrën e trashë) ku shpërbëhen nga bakteret e zorrëve për ushqim.
Bakteret ‘miqësore’ në zorrë priren të jenë ato që preferojnë të përdorin polifenole, dhe kështu pirja e rregullt e çajit promovon këto specie.
Ul sheqerin në gjak
Konsumimi ditor i çajit është lidhur me një rrezik më të ulët të diabetit të tipit 2. Një studim në Nutrition Research raportoi se njerëzit që pinin më shumë se katër filxhanë në ditë kishin një rrezik 17 për qind të reduktuar të zhvillimit të diabetit të tipit 2. Efektet e çajit mund të jenë për shkak të polifenoleve të cilat nxisin marrjen e glukozës nga qelizat dhe kanë efekte anti-inflamatore dhe antioksidante.
Mund të zvogëlojë rrezikun e kancerit
Ka më shumë se 100 lloje të ndryshme të kancerit, dhe sigurisht disa nuk janë të parandalueshme. Por edhe kështu, polifenolet që gjenden në çajin e zi mund të ndihmojnë në ngadalësimin e zhvillimit të llojeve të caktuara të kancerit dhe nxisin vdekjen e qelizave kancerogjene. “Studime të mëdha vëzhguese sugjerojnë se njerëzit që konsumojnë rregullisht çaj jeshil ose të zi kanë një rrezik më të ulët të kancerit, veçanërisht kancerit të zorrëve,” thotë Ruxton. Nuk ka prova klinike te njerëzit për të vërtetuar një efekt shkakësor, pranon ajo, kështu që ne nuk mund të themi nëse konsumuesit e çajit kanë një mënyrë jetese më të shëndetshme (për shembull ata pinë më pak alkool dhe më shumë fruta dhe perime) ose “nëse çaji ka antikancerogjene. efektet që janë sugjeruar në studimet e kafshëve dhe qelizave”.
Por pirja e çajit është lidhur gjithashtu në studime me një rrezik më të ulët të kancerit oral dhe kancerit të gjirit, vezoreve, mushkërive dhe tiroides. Interesante, një studim zbuloi se ata që pinin sasitë më të larta të çajit jeshil në mënyrë specifike kishin një rrezik të reduktuar prej 22 për qind të kancerit endometrial.
Na ndihmon të përqendrohemi
Kur duhet të përqendrohemi dhe të ndihemi më vigjilentë, kafeja është zakonisht pija jonë e preferuar. Por mos i neglizhoni ofertat e çajit përforcues – dhe ka më pak gjasa t’ju shqetësojë. “Çaji përmban rreth 40-50 mg kafeinë, që është gjysma e sasisë që gjendet në kafe”, thotë Ruxton.
“Kafeina është e njohur për promovimin e kujtesës, vigjilencës dhe përqendrimit. Megjithatë, çaji është në mënyrë unike të lartë në një aminoacid të quajtur ‘L-theanine’ i cili funksionon në kombinim me kafeinë për të prodhuar një ndjenjë të ‘përqendrimit të qetë’.
“Kjo është vërtetuar nga studimet që kanë zbuluar se L-theanina ul stresin dhe përmirëson fokusin mendor në kushte sfiduese të punës”.
Mund të përmirësojë gjumin
Infuzionet e çajit bimor që përmbajnë kamomil kanë qenë prej kohësh të lidhura me një gjumë të mirë gjatë natës, por në mënyrë interesante, studimet nga Paneli Këshillues i Çajit (TAP) zbuluan se dy filxhanë çaj madje të rregullt mund të ndihmojnë cilësinë e gjumit – ndoshta sepse rituali i pirjes së tij lehtëson stresin.
Komponimet aktive në çaj që mund të na ndihmojnë të dërgojmë në Tokën e Nod përfshijnë polifenolet, L-theanine, theaflavinat, tearubiginat dhe acidin gama-aminobutirik (GABA). Të dyja L-theanina, një aminoacid dhe GABA kanë efekte të drejtpërdrejta në tru, duke ndihmuar në aktivizimin e rrugëve që ulin stresin dhe krijojnë qetësi dhe relaksim.
Promovon mirëqenien mendore
“Flavanolet janë treguar se përmirësojnë funksionin njohës dhe ka disa të dhëna nga një studim më i madh që e mbështesin këtë”, thotë Prof.Kuhnle. Por për sa i përket përmirësimit të shëndetit mendor, ai dyshon se aspekti social i përgatitjes së çajit dhe ulja së bashku për të pirë është ndoshta gjëja më e madhe në lojë këtu – e cila është sigurisht e rëndësishme për mirëqenien tonë emocionale dhe disponimin. Në fund të fundit, është vërtetuar shumë herë se njerëzit më të lumtur jetojnë më gjatë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
