Perimenopauza ose klimaterike është faza që parashikon menopauzën aktuale dhe mund të zgjasë për një kohë të gjatë. Në përgjithësi ndodh midis moshës 40 dhe 50 vjeç. Në këtë fazë gruaja mund të përjetojë ndryshimet e para të ciklit të saj.
Ndryshimet e ciklit menstrual
Polymenorrea
Menstruacionet gjithashtu çdo dy javë
Oligomenorrhea
Menstruacionet gjithashtu çdo 40 ditë me ndryshime në rrjedhën
(më pak ose më e bollshme se zakonisht)
Me njolla
Gjakderdhje në mes të ciklit ose para menstruacioneve
Menopauza nuk është një patologji! Është një gjendje e natyrshme e jetës femërore që çon në një sërë ndryshimesh dhe që çdo grua jeton ndryshe! Fjala “menopauzë” tregon datën e menstruacioneve të fundit, e cila shënon fundin e periudhës pjellore në jetën e një gruaje.
Është një ngjarje fiziologjike, pra absolutisht e natyrshme, e cila në përgjithësi ndodh rreth moshës së pesëdhjetë, si pasojë e plakjes natyrale të vezoreve, të cilat shterojnë kapacitetin e tyre funksional.
Eksperienca të ndryshme
Ardhja e menopauzës përjetohet në mënyra të ndryshme nga gratë. Disa mezi presin të çlirohen nga menstruacionet, të tjera e presin me ankth këtë datë që shënon fundin e moshës së lindjes së fëmijëve dhe i përjetojnë me shqetësim ndryshimet që lidhen me të. Shpesh në këtë fazë të jetës, gratë përjetojnë zhgënjim dhe pakënaqësi, ndihen më pak tërheqëse dhe humbasin vetëbesimin.
Faktorët psikologjikë dhe sociokulturorë
Faktorët psikologjikë dhe socio-kulturorë ndikojnë në përvojën subjektive të grave në menopauzë dhe pas menopauzës. Në fakt, çdo grua ka një përvojë të ndryshme të kësaj periudhe dhe reagon ndryshe ndaj saj. Disa faktorë socio-kulturorë dhe karakteristika individuale psikologjike luajnë një rol themelor në këtë diversitet. Për shembull, gratë që jetojnë në mjedise sociale që priren të lartësojnë mitin e rinisë dhe seksualitetit, në të cilat procesi i plakjes konsiderohet negativisht, kanë më shumë gjasa të përjetojnë probleme pas menopauzës sesa të tjerat që presin pa frikë. Ka edhe faktorë të tjerë që kontribuojnë në ndryshimin e intensitetit të simptomave fizike dhe psikologjike në klimaterikën pas menopauzës. Mënyra e jetesës: dieta, aktiviteti fizik, përdorimi ose abuzimi i substancave, etj. Kushtet social-ekonomike, aftësia për punë dhe përjetimi në familje.
Të gjitha këto aspekte ndikojnë në mirëqenien psikologjike të një gruaje, ndjenjën e saj të kënaqësisë, aftësinë e saj për të gjetur perspektiva të reja që harmonizohen me ndryshimet që kanë ndodhur pas menopauzës.
Për sa i përket simptomave tipike psikologjike të kësaj periudhe, është e vështirë të përcaktohet nëse ato i atribuohen vetëm mungesës së estrogjenit (hormonet që kanë një efekt pa mëdyshje pozitive në humor).
Në realitet duket shumë më realiste të mendohet për një korrelacion të fortë të komponentëve fiziko-organik dhe socio-kulturor me atë psikologjik. Rrjedhimisht, simptoma psikologjike dhe intensiteti i saj duket i lidhur me simptomatologjinë organike, me situatat shoqëruese, me stereotipet kulturore negative.
Menopauza kirurgjikale
Bëhet fjalë për menopauzën kirurgjikale kur një operacion demolues (heqja e mitrës, vezoreve ose të dyja) çon në ndërprerjen e menstruacioneve. Ndërhyrje të tilla shpesh bëhen të nevojshme nga prania e fibromave/miomave të mitrës, zbritja poshtë e mitrës pas shtatzënive të përsëritura (prolapsi i mitrës), tumoret.
Heqja e mitrës shkakton tek gratë në moshë riprodhuese ndërprerjen përfundimtare të menstruacioneve dhe për rrjedhojë shfaqjen e shqetësimeve më të lehta dhe kalimtare të menopauzës.
Vezoret vazhdojnë të prodhojnë hormone, të cilat do të pushojnë vetëm kur të ndodhë menopauza aktuale. Nëse përveç mitrës hiqen të dyja vezoret (aneksektomia), përveç zhdukjes së menstruacioneve, ndërpritet edhe prodhimi i hormoneve estrogjen dhe progesteron me pasojë një çekuilibër hormonal.
Edhe pak ditë pas operacionit, simptomat që shfaqen janë tipike të menopauzës, me ndryshimin e shqetësimeve më të koncentruara me kalimin e kohës. Në të gjitha këto raste, pasojat në rrafshin psikologjik mund të jenë edhe të një entiteti të caktuar; gruas i duhet të përballet me humbjen e pjesëve të vetes, me të cilat ajo identifikon qenien e saj femërore dhe mund të ndiejë të lëkundur ekuilibrin e saj. Përvoja të tilla mund të aktivizojnë ankthet dhe frikën dhe të minojnë vetëvlerësimin, duke rezultuar në zhvillimin e simptomave depresive/ankthioze dhe fillimin e problemeve brenda çiftit.
Menopauza si një mundësi
Kjo fazë e jetës mund të përfaqësojë një mundësi për gratë që të rizbulojnë veten me një feminitet të ri dhe të rinovuar, me vetëdije më të madhe për veçantinë e tyre. Mund të “dëmtohet” dhe përkëdhelë veten, duke u kujdesur për mirëqenien e saj psikofizike, të përmirësojë stilin e jetës.
Simptomat kryesore të paramenopauzës
Shtim në peshë: Shumë gra në këtë fazë shtojnë peshë pa ndryshuar asgjë në mënyrën e të ushqyerit dhe kanë vështirësi të rifitojnë peshën e tyre ideale.
Thatësi vaginale: Ulja progresive e prodhimit të estrogjenit parandalon lubrifikimin natyral të mukozës vaginale. Kjo mund të rrisë rrezikun e infeksioneve të traktit urogjenital dhe të shkaktojë djegie ose dhimbje gjatë marrëdhënies seksuale.
Ulje të dëshirës seksuale: Ky problem është gjithashtu për shkak të prodhimit të reduktuar të hormoneve, duke përfshirë testosteronin (hormoni i libidos për gratë dhe për burrat) që zakonisht prodhohet nga vezoret dhe gjëndrat mbiveshkore.
Rritja e vlerave të presionit të gjakut: Estrogjenet janë hormone që kanë një veprim mbrojtës ndaj aktivitetit kardiak. Reduktimi i tyre mund të rrisë rrezikun e sëmundjeve kardiovaskulare për gratë në premenopauzë dhe pas menopauzës. Monitorimi periodik i vlerave të presionit të gjakut mund të jetë i përshtatshëm për të vlerësuar më pas çdo veprim për të përmirësuar shëndetin e dikujt.
Simptoma të tjera
Afshe të nxehta
Ankth
Humor në depresion
Nervozizëm
Çrregullime të gjumit
Lodhje dhe ndjenjë rraskapitjeje
Reduktimi i lëvizshmërisë së kyçeve
Reduktimi i densitetit të kockave
Deficite të vogla të kujtesës
Rënia e flokëve, rrallim, dhe rrallim të qimeve të trupit
Çrregullime të traktit urinar dhe funksionit
Çrregullime të zorrëve
Takikardi
Çfarë duhet bërë?
Prania e simptomave depresive ose ankthit duhet të jetë gjithmonë një arsye e mjaftueshme për të kërkuar këshillën e një specialisti. Një intervistë këshilluese psikologjike si hap i parë mund të sigurojë njohuri të vlefshme dhe të ndihmojë në sqarimin nga pikëpamja diagnostike.
Programi terapeutik
Në përgjithësi, një cikël këshillimi psikologjik prej 10/15 takimesh, i ndihmuar nga përdorimi i teknikave dhe ilaçeve natyrale është i mjaftueshëm për të reduktuar shqetësimin dhe për të përmirësuar ekuilibrin.
Burime të tjera
Në periudhën para menopauzës dhe pas menopauzës, gratë mund të kujdesen për veten në mënyra të ndryshme, në mënyrë që të rrisin mirëqenien e tyre psikofizike dhe të përmirësojnë cilësinë e jetës. Krahas punës psikologjike të personalizuar sugjeroj:
-Një dietë të shëndetshme dhe të ekuilibruar, e cila nënkupton një konsum më të madh të fibrave, të frutave dhe perimeve, drithërave, bishtajoreve dhe acideve yndyrore Omega 3 (më mirë nëse merret nga vajrat bimore dhe farat si vaji i farave të lirit).
-Aktivitet fizik
-Suplemente me vitaminë D dhe B12, magnez, fosfor, zink, selen (pas kontrollimit të vlerave të gjakut)
-Zvogëloni ose më mirë lini duhanin
-Shmangni përdorimin e tepërt të alkoolit dhe sheqernave të rafinuara
*Dr. Teresa Remoli, Psikologe, Psikoterapeute Romë
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
