Duke mësuar të forcojmë fjalorin tonë emocional, ne do të përmirësojmë cilësinë e marrëdhënieve tona, do të mbrohemi me vendosmëri, do të jemi më empatikë dhe do t’i komunikojmë nevojat tona në mënyrë efektive.
Forcimi i fjalorit tonë emocional është thelbësor për përmirësimin e cilësisë së marrëdhënieve tona. Do të thotë të dish si të shprehesh, të mbrohesh, të jesh në harmoni me nevojat tona dhe të të tjerëve, të përkthesh ndjenjat në fjalë, të gjenerosh empati dhe të krijosh ura të bazuara në respekt dhe vetëbesim. Pak aftësi janë aq thelbësore për jetën tonë të përditshme.
Kur flasim për këtë dimension, shpesh përqendrohemi te fëmijët. Në ditët e sotme, familjet dhe mësuesit janë të vetëdijshëm për rëndësinë e edukimit të hershëm në këtë aftësi. Forcimi i fjalorit emocional dhe marrëdhënia e tij me gjuhën është, në fakt, një fushë me interes të madh që po jep rezultate shumë interesante.
Studime të tilla si ai i kryer nga psikologet Luna Beck dhe Irina Kumschick, të Universitetit të Minesotës, SHBA, na tregojnë se është e mundur të përmirësohet kompetenca gjuhësore e fëmijëve nëse atyre u mësohet të njohin dhe të shprehin emocionet gjatë viteve të para të moshës shkollore.
Nxitja e aftësive emocionale ofron përfitime të shumta për fëmijët e vegjël. Po në vend të kësaj, çfarë ndodh me të rriturit? Çfarë ndodh, për shembull, me njerëzit që nuk janë në gjendje t’ia shprehin partnerit/es frikën, nevojat dhe frustrimet e tyre?
Jo të gjithë individët në moshë madhore kanë pasur mundësinë të gëzojnë zhvillim të suksesshëm socioemocional. Por ka më shumë, jo të gjithë kemi të njëjtat mekanizma rregullatorë ose një rrjedhshmëri komunikuese që na lejon të përkthejmë në fjalë nyjet tona, ato labirinte në të cilat emocionet shpesh mbeten të bllokuara.
Si mund ta pasurojmë fjalorin tonë emocional?
Forcimi i fjalorit tuaj emocional do të thotë zvogëlimi i cenueshmërisë suaj të përgjithshme. Sepse shprehja e një emocioni me fjalë do të thotë ta bëjmë veten të dukshëm, të vlerësojmë veten, por edhe të tjerët. Po u jep formë ndjesive dhe po i ndan ato, duke zgjidhur ngatërresat e brendshme, duke harmonizuar kaosin me terma të thjeshtë për t’u kuptuar dhe për t’u kuptuar.
Ka një magji të caktuar në këtë proces. Për shembull, të gjithë përjetojmë realitete çdo ditë që nuk dimë si t’ua përcjellim të tjerëve. Dhe ne nuk mund ta bëjmë këtë sepse shpesh gjuhët tona nuk na e lejojnë. Në gjuhën tagaloge, një dialekt që flitet në Filipine, ekziston një fjalë e bukur e quajtur kilig. Kjo tregon ndjenjën e lumturisë që përjetojmë kur flasim me një person që na pëlqen, shkurt “fluturat tona në stomak”.
Nga ana tjetër, në holandisht ekziston termi uitwaaien, i cili përshkruan përvojën e shijimit të erës dhe ndjesitë që ajo ngjall tek ne. Të kesh fjalët e duhura për të përfshirë këto realitete është e mrekullueshme, madje katartike. Shpesh, megjithatë, ndodh pikërisht e kundërta.
Shpesh e gjejmë veten të paaftë të gjejmë fjalët e duhura për të kategorizuar emocionet që ndiejmë. Por jo vetëm kaq, ne nuk e dimë saktësisht se çfarë po na ndodh. Mungesa e njohurive emocionale na zhyt në gjendje ku përfundojmë duke i shtypur ndjenjat sepse nuk dimë çfarë të bëjmë me to.
Le të shohim, pra, strategjitë e dobishme për të forcuar fjalorin emocional.
Ndërgjegjësimi për emocionet dhe njohja e fytyrës
Charles Darwin foli tashmë për shprehjen e emocioneve tek njeriu, duke e përcaktuar atë si një gjendje të brendshme që ndihet dhe shprehet. Hapi i parë është të bëhesh i vetëdijshëm për të: të harmonizohesh me atë gjendje trupore në të cilën emocioni lë gjurmën e tij të parë, e cila shpesh nuk është as e këndshme dhe as kënaqëse. Po flasim për emocione të tilla si frika, trishtimi, zemërimi, zhgënjimi etj.
Çdo emocion ka një korrespondencë fiziologjike që duhet të jemi në gjendje ta pranojmë së pari në mënyrë që më pas ta kuptojmë mesazhin e tij dhe, së fundmi, t’i japim një emër (ndihem i zemëruar, ndihem ziliqar). Nuk do të na bëjë asnjë dobi ta shtypim ose fshehim atë.
Nga ana tjetër, për të forcuar gjuhën emocionale, është po aq e rëndësishme të dish si t’i njohësh nevojat e të tjerëve. Me fjalë të tjera, jini të hapur dhe empatikë. Të jesh i ndjeshëm ndaj emocioneve të të tjerëve në mënyrë që të përshtatesh me realitetin e tyre dhe të komunikosh më mirë.
Fjalori emocional dhe rrjedhshmëria verbale
Shumë ekspertë të industrisë rekomandojnë përdorimin e të ashtuquajturave folje emocionale. Ky është një mekanizëm shumë efektiv për të përcjellë ndjenjat dhe për të demonstruar ndershmëri dhe hapje. Një shembull i këtij truku janë folje të tilla si “të provosh”, “të duash”, “të kesh frikë”, “të duash”, “të bezdisësh”, “të kesh zili”, etj.
Përveç përdorimit të kësaj strategjie, është e nevojshme të stërvitet rrjedhshmëria verbale. Disa njerëz kanë aftësi të shkëlqyera oratorike, janë komunikues dhe bashkëbisedues të shkëlqyer, por u mungon rrjedhshmëria verbale në çështjet emocionale. Çfarë do të thotë kjo?
Do të thotë që ata nuk dinë si të shprehin se si ndihen, çfarë kanë nevojë dhe nuk janë në gjendje të mbajnë një dialog me njerëzit e tjerë mbi aspekte sentimentale dhe personale. Ne duhet ta stërvitim pikërisht këtë lloj rrjedhshmërie për të forcuar fjalorin tonë emocional.
Narrativa emocionale
Secili prej nesh gjeneron lloje të ndryshme të rrëfimit. Ne i tregojmë vetes histori ndërsa integrojmë jetën dhe përvojat tona. Ne të gjithë jemi një histori, historia jonë. Duke e bërë këtë në mënyrën më të mirë të mundshme, do të na lejojë të respektojmë më shumë veten, të plotësojmë nevojat tona, të vlerësojmë veten ashtu siç e meritojmë.
Ne mund ta bëjmë këtë përmes inteligjencës emocionale. Njohja e vetes, ofrimi i vetes së asaj që na nevojitet, zbatimi i dhembshurisë për veten, vendosmërisë dhe empatisë do të na lejojë të krijojmë një rrëfim më respektues dhe më të plotë të historisë sonë. E gjithë kjo do të revolucionarizojë konceptin që kemi për veten tonë për të komunikuar më mirë me të tjerët.
Ne të gjithë jemi qenie emocionale që në një moment të caktuar mësojmë të arsyetojmë. Menaxhimi më i mirë i këtij universi të brendshëm do t’i bëjë gjërat më të lehta për ne. Prandaj është e rëndësishme të forcohet fjalori emocional.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
