E dimë që përshtypjet e para mund të na mashtrojnë, por a është kështu gjithmonë? Sa mund të mbështetemi në intuitën tonë apo duhet ta njohim plotësisht një person përpara se të krijojmë një ide?
Për shumë prej nesh, përshtypjet e para janë një mënyrë për të inkuadruar se kë kemi përballë dhe shpesh, madje me nxitim, vendosim nëse do të fillojmë apo jo një bisedë. Edhe pse përshtypjet e para mund të na bëjnë të gabojmë, ato janë shumë të rëndësishme. Pavarësisht kësaj, këshilla është gjithmonë t’i japim të paktën një mundësi kujtdo që kemi përballë, qoftë koleg, një miqësi e mundshme apo interes dashurie. Por ne nuk mund të mos mendojmë se disa prej nesh, edhe ata që shërohen nga plagët e kaluara, nuk do ta bëjnë këtë, madje do të jenë vërtet të aftë të krijojnë idenë e duhur për bashkëbiseduesin, që në takimin e parë. Nuk po flasim thjesht për një gjykim mbi pamjen e jashtme të tjetrit, herë-herë sipërfaqësor, por nga shumë gjëra të vogla në sjellje, në tonin e zërit, në gjestet e atyre që na afrohen për herë të parë.
Përshtypjet e para mund të na gënjejnë
E dimë shumë mirë këtë, është gjithmonë mirë të mos ndalemi në përshtypjet e para. Këngët, librat, thëniet popullore, madje edhe përvoja na thonë: është e rëndësishme të njohësh njerëzit përpara se t’i gjykosh. Përshtypja e parë është sigurisht e rëndësishme, është karta e biznesit që na shfaqet kur takojmë njerëz të rinj. Por kjo nuk është e gjitha: pamja e një personi mund të na mashtrojë (si pozitivisht ashtu edhe negativisht), është një gjykim sipërfaqësor, pasi mënyra se si vishemi dhe sillemi nuk e bën personalitetin e asnjërit prej nesh. Kjo nuk do të thotë të mos u besojmë instinkteve tona, por t’i kombinojmë ato me “të dhëna” më të thella për të nxjerrë më shumë nga bashkëbiseduesit tanë. Rëndësia e përshtypjeve të para nuk vihet në pikëpyetje, përkundrazi, ato do të na bëjnë të kuptojmë shumë gjëra, duke përfshirë nëse tjetri ka vërtet ndërmend të na njohë.
Kur përshtypjet e para nuk janë të gabuara
Megjithatë, pavarësisht thënieve popullore, përshtypja e parë nuk është gjithmonë e gabuar, sipërfaqësore apo e nxituar. Ka njerëz që arrijnë të kuptojnë shpirtin e njeriut, gatishmërinë ndaj të tjerëve, madje edhe defektet më të bezdisshme që në takimin e parë. Ndoshta sepse ata tashmë kanë takuar shumë njerëz, ose sepse janë djegur dhe njohin personin e gabuar për ta sapo i shohin, ose thjesht kanë një intuitë të shkëlqyer. Kur flasim për këto raste, megjithatë, nuk bëhet fjalë vetëm për atë sesi tjetri na shfaqet fizikisht, në pamjen e tij, në mënyrën se si vishet. Ekziston një mikro-gjuhë e trupit që na bën të perceptojmë kur diçka nuk është në rregull, kur ky person na bën të ndihemi mirë, kur ai është larg nga mënyra jonë e konceptimit të situatave: mënyra se si flet, mënyra se si ecën, për shembull, na tregon nëse dikush është shumë i pasigurt ose shumë i përqendruar te vetja, mënyra se si ai bën gjeste mund të jetë e bezdisshme për ne, si dhe gjërat që thonë. Edhe pse njohja me njerëz që mendojnë ndryshe nga ne shpesh është pasuruese, nuk mund ta fshehim faktin që nuk është gjithmonë kështu. Nëse një person që ka mendime të ndryshme nga tonat është i ankoruar në vizionet e tij/saj të pakundërshtueshme, ai/ajo nuk sheh asgjë tjetër përveç mendimeve të tij/saj dhe është vërtet vite dritë larg nga mënyra jonë e të jetuarit dhe konceptimit të aspekteve të jetës si p.sh. miqësia, puna, madje shumë prej nesh e ndjejnë menjëherë atë. Mjafton një bisedë pesëminutëshe për të kuptuar nëse nuk do të kemi gjë tjetër veçse pika konflikti me këtë person: mendja dhe trupi ynë na thonë të ndalojmë. Le t’i besojmë instinkteve tona dhe të shmangim situatat e pakëndshme.
Çfarë duhet të bëni apo të mos i kushtoni vëmendje në takimin e parë?
Sigurisht mënyra se si një person prezantohet është gjëja më e rëndësishme që ekziston: na tregon respektin që tjetri ka ndaj nesh, si në edukim ashtu edhe në pamjen e jashtme. Jo, nuk po kundërshtojmë vetveten, nuk po flasim për mënyrën se si vishet dikush, por për të qenë i respektueshëm ndaj të tjerëve, duke qëndruar në vetvete, gjë që ndoshta është edhe më e rëndësishme se një diktat i veshjes formale ose më pak formale në varësi të situatave.
Le të përqendrohemi në atë se si personi prezantohet, jo në atë se si ai na shfaqet, le të vërejmë respektin në ndërveprim, ose pse jo, sinqeritetin. Siç kemi thënë, këto janë detajet për t’u theksuar. Pa dyshim mënyra e ecjes, e mbajtjes së sendeve, e gjestikulimit na tregon shumë për njeriun, zakonet, egon e tij. Siguria dhe pasiguria na vijnë menjëherë në përshtypjet e para, por kini kujdes të mos ngatërroni një mburojë mbrojtëse me një qëndrim.
Ne jemi inteligjentë, edhe përshtypjet e para varen nga ne, nga mënyra se si e bëjmë tjetrin të ndihet, kush mund të hapet ose tërhiqet në varësi të sjelljes sonë. Bëjmë pyetjet e duhura, nuk i lëmë përshtypjet e para të diktohen vetëm nga paragjykimet, zbulojmë menjëherë nëse jemi të interesuar, edhe nëse sapo kemi takuar tjetrin, duke respektuar gjithmonë edukimin dhe diskrecionin.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
