Nga Antonio Galdo, shkrimtar, gazetar
Një gjë është përtacia e plogësht, pa dëshirën për të bërë gjë dhe pa kurajë. Një gjë tjetër është përtacia për të mbrojtur veten nga despotizmi i teknologjisë. Dallimi, i cili është i pamundur në një nivel leksikor, por real në jetë, është thelbësor. Në cilën pjesë të trupit dhe mendjes fshihet motori i përtacisë? Pse i shpenzojmë energjitë tona jetësore, dhe madje shkojmë aq larg sa të shuajmë talentet tona, në zjarrin e përtacisë? Ka shumë përgjigje për këto pyetje dhe mund ta fillojmë me një supozim, madje edhe të thjeshtë për t’u provuar: si një ves kapital, përtacia është thjesht një humbje.
Përtacia
Na çon në më pak dëshira, pak dëshirë për të ardhmen, pak ëndrra. Dhe ju rrëzon në një formë rrotullimi rreth së cilës është rritur një letërsi komerciale me fat, por që për fat të keq është shuar nga apatia kolektive e një shoqërie të tërë. Me pasojat që dimë, për sa i përket prapambetjes dhe emigrimit të detyruar, të rajoneve të jugut.
Lavdërojeni përtacinë
Por ka dembelizëm dhe dembelizëm. Dhe ndryshimi nuk është delikat, por thelbësor, edhe nëse për fat të keq leksiku nuk lejon të bëjë një dallim të saktë. E para është përtacia e plogësht e atyre që gjithmonë gjejnë një arsye të mirë për të mos bërë asgjë, në shtëpi, në punë, në shkollë, ashtu edhe në një komunitet mes miqsh. Është një nga shtatë mëkatet vdekjeprurëse, të markuara jo vetëm nga krishterimi, por nga të gjitha fetë monoteiste (asnjë Zot nuk është dembel, dhe njeriu mbetet në shëmbëlltyrën dhe shëmbëllimin e tij). Përtacia e plogësht djeg talentet, shpenzon energjinë që secili prej nesh zotëron, pret tokën nën këmbët e jetës. Ju vë në një gjendje letargjie shumëvjeçare ku e vetmja gjë që mund të ndjeni qartë është inati, zilia e të tjerëve, të cilët, nga ana tjetër, me aktivizmin dhe angazhimin e tyre, janë në gjendje të arrijnë rezultate të rëndësishme.
Përfitimet e përtacisë
Përtacia e plogësht nuk ka erë jete, por erë vdekjeje. Shuan individë dhe shoqëri të tëra, grumbullon një seri të pafund të mundësive të humbura, zgjeron distancat dhe pabarazitë. Nuk prodhon ndonjë shtytje për të ndarë diçka të dobishme dhe konstruktive, por nëse diçka ju shtyn të hapni gojën me të ngjashmit, ata që ndajnë me ju këtë mundim ndjenjash të errëta.
Pastaj ka një dembelizëm vetëmbrojtës, një mënyrë jetese që sot duket revolucionare, e cila bazohet te qetësia, në respektin fetar për kohën dhe ciklet natyrore, në vëzhgimin gjithmonë para veprimit dhe në çdo rast, në mendimin që çon të marrësh frymë përpara, duke folur me radhe. Është një dembelizëm i papunë, ku përtacia ju mbron nga ky vrull frenetik, në të cilin të gjithë jemi të shtypur në jetën e përditshme, të burgosur të kohës së tanishme. Të vetëm dhe gjithmonë të pranishëm.
Përtacia përkundrejt despotizmit teknik
Kjo formë e përtacisë ka një vlerë të jashtëzakonshme pozitive. Është mbrojtja më e rëndësishme, mbase e vetmja me të vërtetë e suksesshme, që kemi kundër despotizmit autoritar të teknologjisë. Një diktaturë që shtyp njeriun si person dhe imponon aktivizëm dhe lidhje të vazhdueshme, 24 orë në ditë. Është dembelizëm kundrejt detyrimit për të qenë gjithmonë brenda mundësive të postave elektronike, klikimeve dhe lidhjeve. Kundër dorëzimit në një formë të racionalitetit, atë të teknikës, të gjitha përqendrohen te vetja dhe egotizmi, pa hapësira, madje as të çara, për ta parë me të vërtetë tjetrin. Ky është një dembelizëm që ne duhet të mësojmë ta kultivojmë dhe jo të përpiqemi ta mbysim.
Kur përtacia është pozitive?
Përtacia vetëmbrojtëse ju bën të vraponi kur keni nevojë. Por ju ndihmon të relaksoheni kur mund ta lejoni. Ju lejon të rikuperoni tronditjen e një vështrimi që shtrihet mbi një peizazh të bukur, një perëndim dielli, retë që mblidhen në qiell. Është një plogështi që nuk i jep asnjë centimetër ankthit, stresit, lodhjes në ndjekjen e vazhdueshme të diçkaje që shpesh është asgjëja më totale.
Është dembelizmi i pushimit. I gjetjes së vetvetes. Në humbjen e kohës me miq të këndshëm dhe të mprehtë. Braktisja e vetes në një lexim, në një vepër arti, në një film, në muzikë, në ato ndjesi që me të vërtetë e bëjnë zemrën të rrahë dhe na tërheqin drejt absolutizmit të Bukurisë. Është një dembelizëm për t’u zbuluar, siç shprehet me një titull magjepsës libri “Elogio della lazizia” (botimet Dehonian), shkruar nga Jacques Leclercq. Është një plogështi që buron nga tërbimi dhe distillon, si pikat e një eliksiri, aromën e lumturisë së dobët.
Përtacia pa përtaci
Përtacia që ju ofrojmë në një mënyrë të lehtë jetese nuk është sinonim i përtacisë. Por nëse, e kundërta. E gjen forcën e tij duke i dhënë vetes një disiplinë natyrore, për shembull në të mos qenit robër të një surfimi pa ndërprerje në universin e internetit dhe në ndjenjën e gatishmërisë me ata që duam të mbështesim, pa kontrolluar orën kur takojmë një të moshuar të afërm ose të sëmurë. Përtacia jonë, për një ekzistencë më të ngadaltë dhe më paqësore, është një frymë lumturie, sipas asaj që tha filozofi Pascal: “Lumturia e vërtetë qëndron vetëm në prehje dhe jo në trazira”. Duke i shtuar ftesën për të kaluar të paktën një orë në ditë duke menduar për veten tuaj. Të përqendrohesh, me përtesë, në gjendjen shpirtërore.
Përgatiti Orjona Tresa / Burimi nonsprecare.it
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
