Pavarësisht se sa e natyrshme mund të ndihet miqësia, njerëzit rrallë ndalen për ta analizuar atë. Si e dini kur dikush do të bëhet një mik i mirë? Kur është koha për të lënë pas një miqësi? Shpesh, njerëzit mbështeten në intuitën e brendshme për t’iu përgjigjur këtyre lloj pyetjesh.
Në studimin psikologjik, nuk ka një përkufizim të pranuar universalisht për një mik. Tradicionalisht, kur psikologët kanë analizuar miqësinë, shpesh kanë kaluar përmes lentes së shkëmbimit. Sa bëri ai mik për mua? Sa bëra unë për të? Ideja është se miqësitë janë transaksionale, ku miqtë qëndrojnë vetëm për aq kohë sa marrin të paktën aq sa japin në miqësi. Por ky fokus nuk kap atë që ndihet si thelbi i miqësisë për shumë njerëz. Ne dhe kolegët tanë mendojmë se një model tjetër për marrëdhëniet – ajo që ne e quajmë bashkim rreziku – përputhet më mirë me atë që shumë njerëz përjetojnë. Në këtë lloj miqësie, askush nuk po mban gjurmë se kush bëri çfarë për kë.
Studimi gjatë dekadës së fundit sugjeron se kjo lloj miqësie ishte thelbësore për paraardhësit tanë të lashtë për të mbijetuar sfidat me të cilat hasën. Dhe ne mendojmë se është thelbësore për të mbijetuar sfidat e jetës sot, qoftë duke u përballur me vështirësitë personale apo duke u përballur me fatkeqësitë natyrore.
Një fokus në atë që ju japin miqtë
Teoria tradicionale e shkëmbimit shoqëror të miqësisë i sheh marrëdhëniet si transaksione ku njerëzit mbajnë një llogari të kostove dhe përfitimeve. Duke u bazuar në këtë kornizë, studiuesit kanë sugjeruar që t’i qaseni çdo miqësie me një listë të vazhdueshme plusesh dhe minusesh për të vendosur nëse do ta ruani lidhjen. Ju mbani miqësi që ofrojnë më shumë përfitime sesa kosto, dhe i jepni fund atyre që nuk ofrojnë. Teoria pohon se ky akt balancimi hyn në lojë kur merren vendime se çfarë lloj miqësish të ndiqni dhe si t’i trajtoni miqtë tuaj. Madje ka hyrë në hapësirat e vetëndihmës në psikologjinë popullore.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
