Potenciali intelektual dhe përvojat e Diasporës Shqiptare nuk po shfrytëzohen fare në mëkëmbjen e vendeve amë. Diaspora Shqiptare është shumë e përgatitur profesionalisht t’i ndihmojë vendet amë në shumë fusha të rëndësishme për prosperitetin e qytetarëve siç janë etika, empatia, komunikimi, demokracia e mirëfilltë, ekonomia, arsimi, shëndetësia, arti, sporti, politika etj.
Arsyet për këtë mos-shfrytëzim nuk dihen sepse nuk kemi kërkime të mirëfillta shkencore, që mund ta vërtetonin ndonjë hipotezë. Interpretime përse këto asete të çmuara nuk shfrytëzohen ka shumë. Në këtë shkrim ne nuk duam të shkojmë në interpretime, por duam t’i ndajmë më lexuesit tetë fakte përse intelektualet dhe intelektualët e Diasporës Shqiptare do të duhej të përfshiheshin në procese të ndryshme në mëkëmbjen e trojeve amë | Diaspora Shqiptare posedon kuadro intelektuale të specializuara dhe më përvojë dekadash në shtetet perëndimore. Diaspora Shqiptare tani ka gra dhe burra që janë të shkolluar nëpër institutet dhe universitetet më prestigjioze të botës. Këto bija dhe këta bij të kombit më dekada të tëra janë duke dhënë kontribut të madh në shtetet perëndimore për zhvillimin e më tejshëm të tyre, si në arsim, biznes, shkencë, teknologji, ekonomi, shëndetësi, art, sport, lidership etj.
Diaspora Shqiptare është shumë punëtore | Çdo grua dhe burrë i Diasporës Shqiptare me shumë punë dhe mund ka arritur aty ky ajo/ai është. Këta njerëz të vyer kanë krijuar një qëndrueshmëri të çeliktë kundër stresit, duke u përballuar më shumë vështirësi dhe barriera që stereotipet dhe klishetë e vendeve perëndimore përkatëse kishin dhe ende kanë ndaj Shqiptarëve.
Diaspora Shqiptare ka një histori të orientimit social | Diaspora Shqiptare është shumë e pastër, atë që ka arritur, e ka arritur më djersë dhe është shumë krenare më arritjet e veta. Ajo ka një histori të orientimit social, pra kurrë nuk ka marrë asgjë nga vendet amë, por ka dhuruar shumë çdo herë për vendet amë. Kjo do të thotë që Diaspora Shqiptare është e mësuar të japë për vendet amë e jo të marrë nga ato.
Diaspora Shqiptare ka përvojën e demokracisë | Diaspora Shqiptare duke jetuar nëpër vendet perëndimore që kanë përvoja të gjata demokratike, ka fituar një kulturë të vërtetë demokratike. Shumë nga ato/ata kanë lindur në shtetet perëndimore dhe nga sjelljet dhe kultura nuk i dallon dot nga njerëzit që dembabadem kanë rrënjët e tyre në perëndim. Fatkeqësisht në vendet amë nuk ka demokraci të mirëfilltë, ende dominon politika e klaneve, ajo korruptive diktatoreske, dramaturgjike- vetëshkatërruese e tipit ballkanik.
Diaspora Shqiptare ka traditë organizative për t’i shpëtuar vendet amë. Parë historikisht, çdo herë kur vendet amë kanë qenë të rrezikuara, Diaspora Shqiptare ka ditur të vetorganizohet dhe të shpëtojë mëmëdheun.
Edhe përvoja e fundit e luftës së Kosovës dëshmon se në formimin e UÇK-së kontributin më të madh e dhanë Diaspora Shqiptare. Shumë gra dhe burra nga Diaspora Shqiptare dhanë edhe jetën për lirinë e Kosovës. Diaspora Shqiptare edhe tani është e gatshme t’i ndihmojë vendet amë të mëkëmben.
Diaspora Shqiptare ende është duke i shpëtuar vendet amë nga paaftësia paguese totale.
Diaspora Shqiptare ndan kafshatën e gojës më vendet amë, vetëm e vetëm që këto të fundit mos të falimentojnë. Po mos të ishin miliarda euro që çdo vit vijnë nga Diaspora Shqiptare, vendet amë do duhej të bënin insolvencë totale, siç ju desh Greqisë të bëjë para ca vitesh, edhe pse Greqia vetëm nga turizmi fiton në vit miliarda euro dhe ende është ekonomikisht më e fortë se shtetet amë. Thënë shkurt, po mos të ishte Diaspora Shqiptare në vendet amë nga varfëria do plasnin luftëra civile.
Diaspora Shqiptare mund të ndihmojë vendet amë në avancimin e kompetencave të lidershipit.
Teoria më bashkëkohore e shkencës së lidershipit e definon lidershipin si një proces, i cili ndihmon individin dhe shoqërinë të zhvillohen dhe të arrijnë maksimumin e potencialeve kognitive, intelektuale, emocionale dhe sociale. (Çitaku 2012). Shkencëtarët e lidershipit (Çitaku 2012, Mano, Çitaku, Waldrop et al. 2018) theksojnë se, roli i lidershipit në organizatë, institut apo politikë është vital për të avancuar në drejtim të duhur. Të njëjtit autorë theksojnë se mungesa e kompetencave të lidershipit definitivisht sjell falimentimin e organizatës, institutit apo shtetit. Diaspora Shqiptare intelektuale duke jetuar dhe vepruar në vendet më zhvilluara të botës ka marrë shprehi në kultivimin e shumë kompetencave të lartpërmendura dhe padyshim do mund të kontribuonte që këto vlera të avancohen edhe në vendet amë, të cilat definitivisht do të ndihmonin në ngritjen e prosperitetit të popullit tonë.
Konkludim
Më sipër kemi dhënë një pasqyrë të shkurtë përse Disapora Shqiptare do duhej të përfshihej më shumë në mëkëmbjen e vendeve amë. Për këtë përfshirje, qeveritë e vendeve amë do duhej të krijonin platforma serioze me profesionist qe dinë të komunikojnë në mënyrë efikase me specialistët e fushave të ndryshme nga Diaspora Shqiptare. Do duhej të formohen grupe punuese të përbëra nga ekspertët e vendeve amë dhe atyre të Diasporës Shqiptare, ku do duhej të formuloheshin objektivat e qarta në fusha të ndryshme. Këto objektiva do duhej të ishin specifike, të matura, të dukshme dhe sa më reale, që do mund të realizoheshin në praktikë.
Kështu, duke përjetuar suksese në jetësimin e projekteve të ndryshme truri i të gjithë atyre që janë të përfshirë në projektin përkatës do takonte më shumë neurotransmetues dopaminë dhe serotoninë dhe kështu do të shtohej motivimi i të gjithë të përfshirëve. Ky motivim do shërbente që të përfshihen sa më shumë eksperte dhe ekspertë në projektet e radhës dhe kështu hap pas hapi, por sigurt, vendet amë sipas principit «gurë-gurë bëhet mur» do mund të mëkëmbeshin në të gjitha fushat, duke u mundësuar qytetarëve të vet të jetojnë një jetë të dinjitetshme, jetë kjo që e meriton çdo qenie njerëzore.
Referencat:
- Çitaku F., Violato C., Beran T., et al. (2012). Leadership competencies for medical education and healthcare professions: population-based study. BMJOpen2012;2:e000812.doi:10.1136/bmjopen-2012-000812.
- Chevane A., Çitaku F. , Violato C., Khan Y.H., Çitaku Preteni L., Waldrop M.(2017). Effective Leadership Style in Extractive Industry: A Case
Study of Emerging Companies in Mozambique.Open Science Journal 2(4).
- Çitaku F. (2019). Shpresa e avansimit të Kombit Shqiptar është investimi në Lidership dhe Inteligjencen Emocionale. Prointegra, https://prointegra.ch/shpresa-e-avansimit-te-kombit-shqiptar-eshte-investimi-ne-lidership-dhe-inteligjencen-emocionale/ (16.7.2021)
Autorët:
Prof. Dr. Fadil Çitaku, PhD, MME (Uni Bern) është profesor i Lidershipit dhe Inteligjencës Emocionale për programet Doktoratë, PhD, MSc. dhe MAS; Themelues dhe Drejtor Ekzekutiv i Akademisë së Shkencave të Lidershipit në Zvicër; Supervizor në universitetin prestigjioz ETH në Zvicër; Shkencëtar; Këshilltar dhe trajner i liderëve më kalibër të lartë; Folësi kryesor në shumë konferenca ndërkombëtare me reputacion.
Albina Hyseni, ka studiuar Administratën Publike Marrëdhëniet Ndërkombëtare Studimet Evropiane; ka Njohuri të gjera Psikologjike,Teknike dhe Farmaceutike. Tekstshkruese shkencore.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
