Ndarja me mençuri kërkon kohë; një burim i çmuar dhe i kufizuar, si dhe një përpjekje. Kjo është arsyeja pse është më e lehtë të ndash një lajm sepse ne pajtohemi me titullin, në vend që ta lexojmë atë. Por çfarë fshihet pas kësaj sjelljeje?
Thonë se jetojmë në epokën e klikimeve dhe lajmeve të bujshme që i konsumojmë thuajse me detyrim. Megjithatë, kjo nuk është plotësisht e vërtetë. Sepse ajo që bëjmë më shumë kur shikojmë rrjetet tona sociale nuk është të lexojmë përmbajtjen që na tregojnë, por ta ndajmë atë. Ky gjest i thjeshtë, sado befasues të jetë, thotë shumë për ne, por pothuajse askush nuk e lexon atë që ndajmë.
“Share” është një fjalë e ngarkuar me ndjenja dhe synime pozitive. Ai përfshin të shijoni diçka së bashku, duke dhënë atë që u takon të tjerëve për përfitim reciprok. Tani, në universin dixhital, akti i ndarjes mund të jetë si molla që mbretëresha e ligë Grimhilde i ofroi Borëbardhës. Kjo është, një dhuratë e helmuar.
Sepse ajo që na vjen nga palët e treta nuk është gjithmonë informacion i dobishëm, as i vërtetë, as i respektueshëm. Shumë njerëz shtypin butonin nga inercia e plotë dhe gjithashtu për shkak të një sërë nevojash të pavetëdijshme që tani do t’i analizojmë.
Mjafton të thuhet se, sipas një studimi të Universitetit Columbia, 6 nga 10 persona nuk lexojnë atë që dërgojnë në kontaktet e tyre.
Ne ndajmë informacione sepse na bën të dukemi më të zgjuar dhe më të lidhur me atë që po ndodh në botë.
Goditja e butonit të ndarjes është një impuls i pavetëdijshëm për shumë përdorues të mediave sociale.
Pse pothuajse askush nuk e lexon atë që ndajnë në rrjetet sociale?
Sa herë keni marrë informacion të rremë që kontaktet tuaja ju kanë dërguar përmes rrjeteve sociale ose WhatsApp? Plus, le të bëjmë pak vetëdije… Sa herë kemi ndarë lidhje me artikuj apo lajme që as nuk i kishim hapur? Ashtu është, tendenca për të dërguar të dhëna të paverifikuara në një shkallë të gjerë është virusi më i madh i të tashmes sonë.
Një shembull i kësaj ndodhi në vitin 2018. Hapësira Science Post publikoi një histori me titullin e mëposhtëm: 70% e përdoruesve të Facebook lexojnë vetëm titujt e artikujve shkencorë përpara se të komentojnë. Epo, ky artikull është shpërndarë mijëra herë. Pothuajse askush nuk e ka hapur vetë lidhjen për të gjetur se teksti ishte plain lore ipsum, domethënë tekst tipografik krejtësisht i palidhur dhe pa kuptim.
Ashtu është, thuajse askush nuk e lexon atë që ndajnë në rrjetet sociale, sepse në këtë shoqëri të karakterizuar nga menjëhershmëria, padurimi kognitiv na dominon. Ne jemi të qeverisur nga ndikimi që mund të ketë një titull, deri në atë pikë sa të bëhen virale fakte krejtësisht të pabaza. Tani, një studim shumë i fundit na jep më shumë informacion për këtë. Pas kësaj sjelljeje ka nevoja të tjera, më të thella.
Njohuria Subjektive dhe Sindroma e Përjetshme Dunning-Kruger
Universiteti i Teksasit shpjegon në një hulumtim se shkëmbimi i informacionit rrit perceptimin e njohurive të përdoruesve. Nuk ka rëndësi nëse nuk keni as njohurinë më të vogël të fizikës kuantike apo mikrobiologjisë. Për shembull, ndarja e një artikulli mbi këto tema rrit vetë-perceptimin e zotërimit në një përmbajtje specifike.
Në këtë mënyrë, ndarja e përmbajtjes së murit tonë në rrjetet sociale ose midis grupeve tona WhatsApp është pothuajse si një zile alarmi. Është si t’u thuash të tjerëve se ne kemi një grup njohurish që, në realitet, nuk i kemi. Edhe një herë biem në paragjykimin e përjetshëm të sindromës Dunning-Kruger. Me fjalë të tjera, akti i thjeshtë i dërgimit dhe publikimit të lajmeve, artikujve apo të dhënave specifike bën që një pjesë e popullsisë të mbivlerësojë aftësitë dhe aftësitë e veta. Kjo është arsyeja pse, ndonjëherë, kur hyjmë në Twitter, befas zbulojmë se shumica e njerëzve duket se janë ekspertë në konfliktet e luftës, krizat ekonomike dhe infeksionet virale.
Nuk ka kohë për të lexuar, është më mirë të ndash
Jetojmë në një mjedis që na shtyn, na tërheq dhe na kërkon të kalojmë në një detyrë pa përfunduar atë të mëparshmen. Menjëhershmëria është normë dhe paaftësia progresive për të përqendruar vëmendjen është pasojë. Është e vërtetë që në përditshmërinë tonë marrim shumë informacione dhe njoftime pafund; Megjithatë, në vend që të kontrollojmë dhe të vendosim kufizime në atë që marrim, ne e lëmë të shkojë.
Jemi bërë të paduruar nga pikëpamja njohëse, entitete me një kapacitet shumë të reduktuar për të përpunuar informacionin. Jo vetëm që nuk kemi kohë, por nuk kemi as dëshirë ta gjejmë.
Është e zakonshme të tërhiqemi nga nxitimi i dopaminës që vjen nga shikimi i një titulli të bujshëm dhe ndarja e tij në çast. Nuk ka kohë për të lexuar sepse ndarja është më argëtuese.
Për më tepër, ndarja gjeneron ndërveprim dhe madje edhe polemika. Menjëherë morëm një like dhe një sërë mesazhesh qesharake. E gjithë kjo është më e pasuruar se sa vetë leximi për shumë njerëz. Nuk ka motivim për këtë të fundit sepse kërkon kohë, aftësi reflektuese dhe sens kritik. Të gjitha informacionet që vijnë nga bota dixhitale duhet të analizohen dhe të kontrastohen përpara se të shpërndahen.
Informacioni nuk “konsumohet”, informacioni duhet të jetë i dobishëm
Jemi bërë konsumatorë emocionalë të përmbajtjes. Ne na pëlqen dhe ndajmë vetëm atë informacion që gjeneron një ndjenjë, një emocion. Dhe nëse është e shkurtër, edhe më mirë, prandaj vëmendja jonë është pothuajse gjithmonë e përqendruar te titujt. Mediat kryesore e dinë këtë dhe nuk hezitojnë të krijojnë titujt më të bujshëm.
Megjithatë, duhet të jemi të qartë në një aspekt. Informacioni duhet pasuruar dhe ushqyer, jo helm. Nëse pothuajse askush nuk e lexon atë që ndani, le të shmangim të qenit bartës të asaj molle radioaktive që përmban informacione të rreme. Ne të gjithë, në një moment, jemi përfshirë nga ai impuls.
Nëse ajo që na shtyn është të dukemi më të shkolluar dhe më kompetent në një temë, mënyra e vetme për ta arritur këtë është duke lexuar. Ky dhe asnjë tjetër nuk është ilaç për të gjitha sëmundjet dhe injorancën. Le të përpiqemi të analizojmë atë që na vjen me një sens kritik. Këto janë antidotat më të mira për një botë dixhitale ku është shumë e lehtë të dehesh nga shumë përmbajtje toksike.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
