Bëhet fjalë për prindër të rëndë, ndërhyrës, të cilët e kanë bërë “kujdesin” rrugën e tyre preferenciale për të ndërhyrë vazhdimisht në jetën e fëmijëve të tyre, edhe nëse ata janë tashmë të rritur! Kini parasysh, nuk e kam fjalën për prindërit që, pavarësisht se janë të shqetësuar dhe të shqetësuar, arrijnë të respektojnë hapësirën e fëmijëve të tyre. E kam fjalën më tepër për ata prindër që nga momenti i lindjes së pasardhësve të tyre as që i kanë njohur ato hapësira! Në këtë artikull, pra, do t’i referohem asaj që shumë autorë e përcaktojnë si “nënën totale”, por që unë, për arsye që do t’i shohim më vonë, e kam riemërtuar “nënën e oktapodit”.
“Nëna totale” në psikologji
Nëna totale është ajo që pretendon se ka sakrifikuar gjithçka për fëmijët e saj dhe e ka bërë këtë vetëm nga dashuria, nga tepria e mirësisë dhe altruizmit. Në realitet nuk ka të bëjë aspak me dashurinë e pakushtëzuar, as për disponueshmërinë apo mbështetjen e nënës, përkundrazi, prindërit si ky nuk e kanë njohur asnjëherë përgjegjësinë emocionale të denjë për prindërim të ndërgjegjshëm. “Nëna totale” e identifikon ekzistencën e saj me atë të fëmijës së saj. Duke mos qenë në gjendje të realizojë veten përmes vetes, ajo përdor djalin e saj si një zgjatim të identitetit të saj, një mjet shpengimi.
Fraza si “me gjithçka që kam bërë për ty!? A do të ma kthesh kështu?” mund të jetë në rendin e ditës. Arsyeja? Nëna totale përdor masivisht shantazhin emocional për të nxitur qëndrimin e dëshiruar tek djali i saj. Ajo është një manipuluese e aftë dhe gjithashtu një kameleon: do të bëjë ose do të thotë gjithçka për të siguruar rolin kryesor në jetën e fëmijës së saj.
Shumë prindër do të kënaqeshin duke u gëzuar me sukseset e fëmijëve të tyre. Nëna totale, nga ana tjetër, i ndjen si të sajat, sikur t’i ketë përjetuar vetë e para. Problemi me “prindërit totalë” është se ata nuk patën kurrë shansin për të përfunduar zhvillimin e tyre psikoafektiv. Ata paraqesin një afektivitet të papjekur, janë të viktimizuar, priren të dramatizojnë dhe të përjetojnë çdo inerci si mungesë. Në vend që të ndalojnë së menduari për përvojat e tyre, për lehtësi, ata janë të fokusuar në jetën e fëmijëve të tyre.
Pavarësisht sa gabime bën, një prind i plotë nuk do të marrë kurrë përgjegjësitë e tij. Ndonjë shembull? Nëse është i pakënaqur, do të fajësojë prindërit ose vetë fëmijën. Nëse ai bie ose ngatërrohet për shkak të shpërqendrimit, gjithmonë do të jetë faji i dikujt tjetër… ai do të priret të përforcojë defektet e të tjerëve dhe të minimizojë të tijat. Duke mos vënë në dyshim aftësitë e tij prindërore, ai ushqen nga afër besimin se ai është i përsosur dhe nëse dikush e mohon atë, ai është… budalla dhe mosmirënjohës.
Të rritesh me një “prind total”
Nëna totale nuk jep mbështetje, por jep një lidhje, ajo nuk do, por zotëron, nuk respekton por kërkon përkushtim, nuk jep vlerësim të shëndetshëm, por përdor lajka për të përforcuar atë lidhje force që ka ndërtuar mbi ndjenjat e fajit. dhe një moral të rremë të ngurtë.
Në varësi të metodave relacionale, fëmija mund të ndihet unik dhe i veçantë ose i lënë anash (nëse prindi është gjithashtu ambivalent, fëmija do të përfundojë duke u ndjerë në të dyja drejtimet në të njëjtën kohë, duke përjetuar kaos shumë të fortë psiko-afektiv). Në çdo rast, marrëdhënia prind-fëmijë do të karakterizohet nga një marrëdhënie dashuri-urrejtje. Nga njëra anë, fëmija do të ndihet i privuar nga diçka (nga liria, madje edhe nga identiteti i tij) dhe, nga ana tjetër, do të jetë viktimë e asaj lidhjeje që prindi ka ndërtuar me mençuri me kalimin e kohës.
Nga prindi total në “prind oktapod”
Pse e përmenda nënën oktapod? Nëse ai fëmijë përpiqet të ndërtojë – me vështirësi – autonominë e tij, një emancipim të shëndetshëm emocional, ai do të përfundojë duke u akuzuar për egoizëm. Prindi do të bëjë gjithçka për të ruajtur këtë lidhje. Ai do të përdorë të gjithë arsenalin e tij: nga viktima në ndjenjën e fajit, nga shantazhi emocional deri tek kërcënimet më të ndryshme… Prindi mund të shkojë aq larg sa të shqiptojë fraza të tilla si “ajo që po bën po më vret mua” ose ai mund të shkoni aq larg sa që anëtarët e tjerë të familjes t’ju thërrasin.familje në mënyrë që të vazhdojë të ushtrojë kontrollin e saj mbi ju.
Problemi i madh është se “prindi oktapod” ka një mijë tentakula, kështu që nëse përpiqeni t’i afroheni atij, ai do të përfundojë duke kërkuar krahun tuaj, kokën, bustin tuaj dhe gjithë trupin tuaj! Nuk njeh kufij dhe as nuk ka ndërmend t’i mësojë ato. Ajo që ajo dëshiron është të vazhdojë të jetojë jetën e djalit të saj, sepse kjo është ajo që ajo ka bërë që nga lindja e tij.
Për fëmijën do të jetë një sfidë të përpiqet të ndërtojë kufij të shëndetshëm, menaxhimi i rrjeteve sociale do të jetë edhe më i ndërlikuar. Çdo pengesë e vendosur do të këputet nga tjetra, çdo kufi do të shkelet gjithmonë. Një prind që dikur menaxhonte jetën tuaj nuk do të heqë dorë nga ideja për të qenë një “figurë normale emocionale”.
Nëse më parë, si fëmijë, ai menaxhonte kohën tuaj, rrobat që duhet të vishnit dhe aktivitetet jashtëshkollore, tani që jeni i rritur, ai nuk dëshiron t’i lëshojë kurrë. Siç u përmend, nuk është vetëm një çështje kontrolli dhe pushteti, por një çështje identiteti. Prindi oktapod përpiqet të jetojë jetën e tij përmes asaj të fëmijës së tij, duke përfunduar duke e mbytur atë dhe…. Duke e shtyrë atë larg.
* Anna De Simone, psikologe, eksperte në psikobiologji
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
