Në shoqëritë tradicionale shqiptare, gjyshërit kanë luajtur një rol të pazëvendësueshëm në rritjen dhe edukimin e fëmijëve. Ata kanë qenë mbështetës, kujdestarë, këshilltarë dhe shpesh edhe figura autoriteti. Por në realitetin e sotëm, veçanërisht në qytete, diasporë apo në familje moderne me ritme të shpejta, shumë prindër po e përballojnë detyrën e prindërimit pa praninë ose ndihmën e gjyshërve. Kjo ndarje, shpesh fizike apo sociale, sjell sfida të mëdha, por gjithashtu hap edhe rrugë për forma të reja të lidhjes prind-fëmijë.
1.Mungesa e gjyshërve si burim stresori për prindërit
Kur prindërit nuk kanë ndihmën praktike të gjyshërve, rritet ndjeshëm ngarkesa ditore. Nënat dhe baballarët përballen me:
Mungesë kohe për veten apo për partnerin.
Ndjenjë izolimi dhe vetmie, sidomos nëna në muajt e parë pas lindjes.
Presion emocional për të qenë “prindër perfektë” pa ndihmë të jashtme.
Kjo mund të ndikojë në shëndetin mendor të prindërve, duke rritur rrezikun për depresion postnatal, ankth kronik dhe lodhje emocionale.
2.Ndikimi në zhvillimin e fëmijës
Fëmijët që rriten pa kontakte të rregullta me gjyshërit mund të humbasin një dimension emocional dhe social të rëndësishëm. Gjyshërit ofrojnë:
Siguri emocionale shtesë.
Modele të vjetra të urtësisë dhe traditës.
Kujtime që krijojnë identitet familjar dhe kulturor.
Megjithatë, kjo mungesë mund të kompensohet përmes ndërtimit të lidhjeve të ngushta me figura të tjera mbështetëse (dajë, teze, miq të afërt apo madje edhe edukatore të përkushtuara).
3.Mundësitë e reja që ofron prindërimi pa ndërhyrje
Ndërkohë që mungesa e gjyshërve është një humbje në disa aspekte, ajo gjithashtu sjell njëfarë autonomie për prindërit e rinj:
Vendimet për edukimin e fëmijës merren në mënyrë të pavarur, pa ndikimin e brezit të mëparshëm.
Prindërit kanë mundësi të krijojnë stilin e tyre të prindërimit, të bazuar në psikologji moderne dhe në parimet e zhvillimit pozitiv të fëmijës.
Liria nga normat tradicionale ndonjëherë lejon një prindërim më të ndërgjegjshëm dhe më të ndjeshëm.
4.Strategji për të përballuar mungesën e gjyshërve
a) Ndërtimi i një rrjeti mbështetës: Prindërit mund të lidhen me komunitete prindërish, grupe mbështetëse ose shërbime të kujdesit ditor. Ky rrjet ndihmon në ndarjen e përvojave dhe lehtësimin e barrës.
b) Kujdesi për shëndetin mendor: Konsultimi me psikologë familjarë ose psikologë zhvillimi fëmijësh mund të ndihmojë në përballimin e stresit dhe në krijimin e një mjedisi të qëndrueshëm emocional për fëmijën.
c) Përdorimi i teknologjisë: Kur gjyshërit ndodhen larg (në një qytet apo shtet tjetër), ruajtja e kontaktit përmes telefonatave video mund të mbajë lidhjen emocionale të gjallë.
5.Prindërimi pa gjyshër, një sfidë që sjell zhvillim
Mungesa e gjyshërve në jetën e përditshme të fëmijës është padyshim një sfidë që kërkon më shumë energji dhe organizim nga ana e prindërve. Megjithatë, kjo situatë mund të shndërrohet edhe në një mundësi për të rritur fëmijë me prindër më të përfshirë, më të vetëdijshëm dhe më fleksibël.
Në vend të mbështetjes tradicionale, mund të krijohet një “familje e zgjeruar” emocionale me figura të reja mbështetëse, duke ruajtur vlerat, por njëkohësisht duke përqafuar realitetin modern.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
