Psikologjia e veshjeve është komplekse dhe prek kulturën, simbolizmin, neuroshkencën, seksualitetin dhe shumë aspekte të tjera të përvojës njerëzore. Moda dhe veshja ndikojnë në sjellje në mënyra të shumta, perceptimi ynë për veten tonë, si reagojnë të tjerët ndaj nesh, besimi dhe vetëvlerësimi ynë.
Psikologjia e veshjes prek edhe nocionet e vetes dhe identitetit duke përfshirë konformitetin (visheni për t’u përshtatur me normat shoqërore apo për t’i rezistuar dhe sfiduar status quo-në), vetëshprehje (a janë rrobat tuaja një sinjal për të tjerët për vlerat dhe besimet tuaja), identiteti kulturor (a zgjidhni çfarë të vishni si shprehje e identitetit tuaj kulturor), rolet gjinore (veshjet tuaja a i përforcojnë rolet dhe pritjet tradicionale gjinore, apo i sfidojnë dhe i përmbysin ato).
Shkenca madje ka një emër për këto fenomene. Quhet “njohje e mbyllur” dhe përshkruan se si rrobat që veshim ndikojnë në sjelljen tonë, qëndrimet, personalitetin, besimin dhe madje edhe mënyrën se si ndërveprojmë me të tjerët. Termi njohje e mbyllur u krijua rreth 10 vjet më parë për të përshkruar efektin që rrobat tona kanë në procese të ndryshme psikologjike si emocionet, vetëvlerësimet, qëndrimet dhe ndërveprimet ndërpersonale.
Në studimin origjinal, shkencëtarët u kërkuan pjesëmarrësve të vishnin një pallto laboratori dhe më pas kryen një sërë eksperimentesh. Kur u tha se ishte pallto mjeku, pjesëmarrësit dolën më mirë në testet njohëse. Por kur u tha se ishte një pallto piktori, ata bënë më keq. Shkencëtarët arritën në përfundimin se rrobat ndikojnë sistematikisht në proceset psikologjike të përdoruesve. Por edhe këto ndryshime psikologjike varen nga kuptimi simbolik që u japim llojeve të ndryshme të veshjeve. Pra, nëse veshim rroba që simbolizojnë inteligjencën, ndihemi më të zgjuar. Nëse zgjedhim të vishemi me forcë, ndihemi të fuqishëm.
Ne madje vlerësojmë njerëzit që sapo kemi takuar në bazë të veshjeve dhe rastit. Duket se ne gjithashtu vlerësojmë veten dhe rolet tona bazuar në atë që kemi veshur në një kohë të caktuar, për shkak të mënyrës se si të bëjnë të ndihesh. Kjo do të thotë se përvoja e veshjes së diçkaje ndikon në mënyrë delikate në qëndrimet tona dhe në zgjedhjen tonë të sjelljes.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
