Disa njerëz zgjedhin të flasin keq ose të shprehen në mënyrë të papërgjegjshme për arsye të ndryshme, që mund të lidhen me faktorë personalë, psikologjikë, socialë dhe kulturorë. Këto sjellje mund të jenë rezultat i përvojave të ndryshme, vështirësive në menaxhimin e emocioneve, ose ndikimit të mjedisit rrethues.
Frustrimi dhe stresi – Shpesh, njerëzit që janë nën presion të madh emocional apo fizik ndihen të bllokuar dhe të paaftë për të kanalizuar emocionet e tyre në mënyrë të duhur. Për shembull, një individ që përballet me sfida të rënda në jetën personale ose profesionale mund të reagojë në mënyrë të ashpër ndaj të tjerëve pa reflektuar. Përballja me dështime ose sfida të vështira shpesh mund t’i bëjë njerëzit të flasin keq, duke shkarkuar zemërimin dhe zhgënjimin mbi ata që janë rreth tyre.
Një shembull konkret mund të jetë një prind që kthehet nga puna pas një dite të lodhshme dhe shpërthen në zemërim ndaj fëmijëve të tij për gjëra të vogla, siç është rrëmuja në dhomë. Në këto raste, fjalët e përdorura nuk janë të drejta apo të reflektuara dhe thjesht reflektojnë stresin dhe ngarkesën emocionale të individit.
Ndikimi i mjedisit – Mjedisi social dhe kulturor ka një ndikim të madh në mënyrën se si njerëzit flasin dhe ndërveprojnë me njëri-tjetrin. Një mjedis ku gjuhët e ashpra dhe komunikimi i papërgjegjshëm janë normë, i bën njerëzit më të prirur ta adoptojnë këtë mënyrë të të shprehurit. Kjo mund të përfshijë rrethin shoqëror, familjarin ose ambientin e punës.
Për shembull, një individ që punon në një vend ku liderët apo kolegët shpesh përdorin një ton nënçmues dhe agresiv, mund të adoptojë sjelljen e njëjtë si mënyrë për të përshtatur veten ose për të mbrojtur veten nga kritika. Kjo përforcon një kulturë të komunikimit të dëmshëm, duke i bërë të vështira ndryshimet pozitive.
Mungesa e ndërgjegjes emocionale – Një arsye tjetër përse disa njerëz flasin keq është mungesa e aftësisë për të identifikuar dhe menaxhuar emocionet e tyre në mënyrë të ndërgjegjshme. Kjo ndonjëherë lidhet me edukatën emocionale ose mungesën e empatisë. Njerëzit që nuk janë të vetëdijshëm për ndikimin e fjalëve të tyre mbi të tjerët shpesh nuk mendojnë para se të flasin, duke shkaktuar plagë emocionale ose tension në marrëdhënie.
Një shembull mund të jetë në një debat mes miqsh, ku njëri prej tyre e fyen të tjerët pa e kuptuar dëmin që po shkakton. Edhe pse ndoshta nuk e kishte qëllim të lëndonte dikë, mungesa e aftësisë për të perceptuar pasojat e fjalëve të tij e çon këtë individ në një sjellje të papërgjegjshme.
Nevoja për vëmendje ose dominancë – Disa njerëz flasin keq për të fituar vëmendjen e të tjerëve ose për të afirmuar një ndjenjë dominimi mbi ta. Për ta, përdorimi i fjalëve të ashpra është një mjet për të përforcuar pozitën e tyre sociale ose për të treguar forcë dhe kontroll. Kjo sjellje shpesh vërehet tek ata që kanë ndjenja pasigurie të brendshme, por që duan të shfaqen si të fuqishëm në sytë e të tjerëve.
Një shembull i tillë mund të jetë një lider në një kompani që përdor një gjuhë të ashpër dhe poshtëruese për të kontrolluar stafin e tij, duke e ditur që në këtë mënyrë ai do të fitojë respektin ose frikën e tyre. Në këtë rast, komunikimi i ashpër bëhet një strategji për të forcuar pozicionin e tij.
Moskokëçarja për pasojat – Në disa raste, disa individë flasin keq thjesht sepse nuk shqetësohen për pasojat e veprimeve të tyre. Këta individë mund të jenë të vetëdijshëm për faktin se po shkaktojnë dhimbje ose konflikt, por thjesht nuk u intereson ose nuk ndiejnë përgjegjësi për të marrë parasysh ndjenjat e të tjerëve.
Për shembull, në një diskutim familjar, një anëtar i familjes mund të thotë gjëra të vrazhda, duke e ditur që fjalët e tij do të lëndojnë të tjerët, por ai nuk ndalet, sepse nuk ka asnjë interes për të ruajtur marrëdhëniet. Kjo lloj sjelljeje vjen nga një ndjenjë mungese përgjegjësie për të tjerët.
Shkaqet përse disa njerëz flasin keq dhe në mënyrë të papërgjegjshme janë të ndryshme dhe komplekse, duke përfshirë stresin, mjedisin, mungesën e ndërgjegjësimit emocional, kërkimin e dominancës dhe moskokëçarjen për pasojat. Këto faktorë ndikojnë në sjelljet tona të përditshme dhe në mënyrën se si ne ndërveprojmë me njëri-tjetrin. Njohja e këtyre faktorëve dhe zhvillimi i ndërgjegjësimit emocional mund të na ndihmojë të përmirësojmë mënyrën tonë të komunikimit dhe të krijojmë marrëdhënie më të shëndetshme me të tjerët.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
