Një studim franko-spanjoll zbulon rreziqet kryesore shëndetësore në periudhat e nxehtësisë intensive dhe patologjitë që shkaktojnë numrin më të madh të shtrimeve në spital gjatë valëve të të nxehtit.
Nxehtësia është një nga rreziqet kryesore që paraqet mjedisi për shëndetin tonë. Vera përvëluese e vitit 2022, për shembull, vrau mbi 61 mijë njerëz në të gjithë Evropën, ku më shumë se 18 mijë vdekje i atribuohen vapës.
Është faji i valëve të të nxehtit, të cilat janë gjithnjë e më të zakonshme edhe për shkak të ngrohjes globale, dhe ngadalësisë me të cilën shoqëria jonë është në gjendje të përshtatet me ndryshimet klimatike. Prandaj, është thelbësore të dihet se kush është më i rrezikuar në ditët e nxehtësisë intensive, për të lejuar që përpjekjet parandaluese të përqendrohen aty ku janë më të nevojshme. Dhe kjo është ajo që bëri një grup studiuesish spanjollë dhe francezë në një studim të botuar në revistën Environmental Health Perspectives, duke analizuar shkaqet më të zakonshme të shtrimit në spital në ditët e nxehtësisë intensive në Spanjë midis 2006 dhe 2019.
Studimi u krye duke përdorur të dhëna të mbledhura nga sistemi i kujdesit shëndetësor në 48 provinca spanjolle. Një vend me probleme të ngjashme me ato të Italisë, e cila në vitin 2022 ishte e dyta për vdekjet nga të nxehtit në Evropë, me mbi 12 mijë viktima. Duke ndërthurur shtrimet në spital me temperaturat mesatare ditore, vlerat e lagështisë dhe ndotësit atmosferikë (të tilla si grimcat, ozoni dhe dioksidi i azotit), studiuesit nga Instituti i Barcelonës për Shëndetin Global dhe Instituti kombëtar de la santé et de la recherche médicale (Inserm) kanë llogaritur ndikimin e ditëve të nxehtësisë intensive dhe valëve të të nxehtit në shtrimet në spital për shkaqe të ndryshme specifike.
Duke konfirmuar, para së gjithash, rreziqet, veçanërisht për fëmijët e vegjël dhe të moshuarit: rreziku i shtrimit në spital ishte në fakt më i lartë në ditët e nxehta për të gjitha grupmoshat, me një kulm gjithsesi tek fëmijët nën një vjeç dhe tek ata mbi 85 vjeç. Seksi u zbulua gjithashtu si një faktor përcaktues: në fakt, për burrat, ditët e nxehtësisë intensive rrisin kryesisht rrezikun e shtrimit në spital për shkak të aksidenteve, ndërsa për gratë rritja më e madhe u shfaq për shkak të parazitozës, sëmundjeve endokrine, metabolike dhe të frymëmarrjes dhe urinimit.
“Mekanizmi me të cilin nxehtësia shkakton ngjarje të pafavorshme shëndetësore nuk është ende plotësisht i qartë, por duket se ka të bëjë me mënyrën se si trupi rregullon temperaturën e tij,” shpjegon Hicham Achebak, një studiues i Inserm që mori pjesë në studim. “Në kushtet e stresit termik, trupi aktivizon vazodilatimin e lëkurës dhe prodhimin e djersës për të shpërndarë nxehtësinë. Reagimet që rezultojnë mund të prekin njerëzit ndryshe bazuar në një sërë faktorësh, si mosha, gjinia dhe prania e problemeve shëndetësore para-ekzistuese. Ne e dimë, për shembull, se pragu përtej të cilit aktivizohet prodhimi i djersës tek gratë është më i lartë dhe se ato janë më të ndjeshme ndaj efekteve të nxehtësisë”.
Grupi i patologjive që shkaktuan shtrime në ditët e nxehta në periudhën e studimit ishte ai i patologjive metabolike dhe obezitetit, me një numër shtrimesh në ditët e nxehta dyfish në krahasim me normën. Më pas, rreziku ishte shumë i lartë edhe për insuficiencë renale, infeksione urinare, sepsë, gurë në traktin urinar, helmim nga droga dhe substanca të tjera.
Lagështia, megjithatë, nuk ishte veçanërisht vendimtare në lidhje me rreziqet e shtrimit në spital, me një rritje të vogël të lidhur me bronkitin dhe bronkiolitin në periudha veçanërisht të thata. E njëjta gjë vlen edhe për ndotjen e ajrit, të cilën studimi e lidhi vetëm me shtrimet në spital për çrregullime metabolike, obezitet dhe diabeti. Kjo nuk është e gjitha: edhe efektet e valëve të të nxehtit duket të jenë shumë më të vogla se ato të ditëve individuale të nxehtësisë ekstreme.
“Ne vumë re se efektet kumulative të valëve të të nxehtit – temperaturat ekstreme që zgjasin për disa ditë rresht – janë të vogla dhe specifike për një nëngrup të saktë sëmundjesh, kryesisht sëmundjet infektive jo të frymëmarrjes, çrregullimet endokrine dhe metabolike dhe sëmundjet e sistemit nervor. përfundon Joan Ballester Claramunt, nga Instituti i Barcelonës për Shëndetin Global. “Për këtë arsye, ne mendojmë se sistemet e paralajmërimit të hershëm për nxehtësinë ekstreme nuk duhet të aktivizohen vetëm gjatë valëve të të nxehtit, por edhe në prani të temperaturave ekstreme jo të vazhdueshme.”
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
