Kur mësojmë se dikush ka vdekur – veçanërisht në një moshë më të hershme nga sa pritej – ka shpesh një vërshim emocionesh të dhimbshme dhe pyetjesh të vështira. Si psh: Si ndodhi kjo?
Pavarësisht nëse e njihnim mirë të ndjerin ose ishte krejtësisht i huaj, disa prej nesh kanë tendencën të fiksohen në zbulimin e shkakut të vdekjes, ndoshta duke i kushtuar orë të tëra kërkimit në internet ndërsa kërkojmë me dëshpërim për të dhëna që mund të japin një arsye. Të tjerët mund t’u shprehin ngushëllime të dashurve të tyre … pasuar nga pyetja e prerë. Megjithëse qasja për të gjetur përgjigje mund të ndryshojë, impulsi themelor nuk është i pazakontë.
Ajo shtoi se mosnjohja e shkakut të vdekjes mund të na shtyjë të mendojmë për të gjitha mënyrat e mundshme që një person mund të vdesë. Kjo nevojë për të patur arsyen pse vdiq një person relativisht i ri ka të bëjë me të na dhënë njëfarë kuptimi se pse mund të ndodhë kjo.
“Njerëzit kanë një frikë të natyrshme nga vdekja e tyre, kështu që kur dëgjojnë për një vdekje të parakohshme, mund t’u japë atyre një ndjenjë kontrolli të dinë se si vdiqën në mënyrë që të përpiqen ta parandalojnë atë,” tha Thomasian. “Pra, kur dëgjojmë për dikë që vdes në moshë të re, na kujton jo vetëm vdekshmërinë tonë, por edhe ne nuk jemi të imunizuar nga vdekja shumë më shpejt se ditëlindja jonë e 100-të.”
Për shkak se shumica prej nesh nuk kënaqemi duke menduar në mënyrë aktive për vdekshmërinë tonë, ne priremi t’i kundërshtojmë mendimet e tilla me supozimin ose shpresën se do të vdesim të qetë në gjumin tonë të pleqërisë, ashtu siç do të vdesin të dashurit tanë.
Ky impuls për të ditur shkakun e vdekjes buron gjithashtu nga kurioziteti ynë natyror si njerëz. Në epokën e internetit dhe mediave sociale, ata në brezat e rinj krenohen veçanërisht me aftësinë e tyre për të gjetur shpejt informacione për njerëzit e tjerë. Pra, të mos dish se si vdiq dikush mund të ndihet si një enigmë zhgënjyese e paplotë, e cila ndërton emocionet e vështira që rrethojnë një humbje tragjike dhe tronditëse.
“Kjo nevojë neurologjike për të kuptuar se si dhe pse dikush vdiq lidhet me një koncept që psikologët socialë e quajnë ‘mbyllje njohëse’, e cila i referohet motivimit për të gjetur përgjigje për situata të paqarta. “Të gjithë ne kemi nivele të ndryshme nevoje për mbyllje njohëse, dhe kjo nevojë shpesh rritet gjatë ngjarjeve stresuese si vdekja. Truri ynë lufton me të panjohurën dhe na sjell paqe kur mund t’i përgjigjemi ‘pse’ dhe të shpërndajmë misterin që rrethon humbjen. Edhe nëse nuk kemi informacion të saktë, mendja jonë mund të mbajë çdo përgjigje që mund të mbledhim.”
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
